جناده بن حارث سلمانی
جنادة بن حارث سلمانی مذحجی انصاری ازدی کوفی، از شاخه سلمانی قبیله مراد منسوب به انصار از اعراب مذحجی قحطانی جنوب که یمنی‌الاصل بود و در کوفه می‌زیست. جناده از رجال جنگجو و شجاع و از شخصیت‌های معروف شیعه و از اصحاب امام حسین (ع) بود. [۱]
| اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | |
|---|---|
| نام کامل | جنادة بن حارث سلمانی مذحجی انصاری ازدی کوفی |
| محل زندگی | کوفه |
| نقش های برجسته | از اصحاب امام حسین (ع)، از جمله کسانی بود که به منظور دعوت امام حسین (ع) در خانه سلیمان بن صرد خزاعی در کوفه گرد آمدند و نامه‌ای به مکه فرستادند و از امام حسین (ع) خواستند به کوفه بیاید |
زندگینامه
او از دعات به امامت امام علی (ع) بود و در جنگ‌ها در رکاب آن حضرت می‌جنگید. در صفین همراه و پیشاپیش امام علی (ع) جهاد و نبرد می‌کرد. شیخ طوسی [۲] او را از اصحاب امام حسین (ع) معرفی کرده و سماوی [۳] او را از مشاهیر شیعه و از اصحاب امام علی (ع) یاد کرده است.
نقش در واقعه کربلا
پس از مرگ معاویه از جمله کسانی بود که به منظور دعوت امام حسین (ع) در خانه سلیمان بن صرد خزاعی در کوفه گرد آمدند و نامه‌ای به مکه فرستادند و از امام حسین (ع) خواستند به کوفه بیاید و رهبری آنان را بر علیه حکومت اموی برعهده بگیرد. [۴] سپس با نماینده امام حسین (ع) بیعت کرد. اما پس از سستی کوفیان در حمایت از مسلم بن عقیل و شهادت مسلم و هانی نزد قبیله خود پنهان شد و آنگاه با عمرو بن خالد صیداوی و خدمتگزارش سعد، مجمع عائذی و پسرش و خدمت‌گزار نافع بن هلال جملی به کاروان امام حسین (ع) پیوسته و تا کربلا در رکاب آن حضرت بودند. ابومخنف به نقل از فضیل بن خدیخ کندی نوشته است که پس از شهادت عبدالله بن عمیر کلبی، هر چهار تن با اذن امام حسین (ع) به میدان شتافتند. [۵]
رجزخوانی
جناده این رجز را خطاب به لشکر بنی امیه خواند:
انا جناده و انا ابی الحارث | ||
عن بیعتی حتی یرثنی وارثی | ||
لست بخوار و لا بنا کث | ||
الیوم ثاری فی الصعید ماکث |
من جناده هستم و کُنیه‌ام ابی حارث است. من نه خوار و نه ذلیل و نه بیعت‌شکن هستم.
به عهد و بیعتم پای‌بندم تا اینکه وارثم همین رویه را به ارث ببرد. امروز خون من روی زمین ریخته و باقی می‌ماند.
این چهار تن با هم بر دشمن تاختند و آرایش جنگی آنان را به هم زدند. دشمن نیز آنان را به محاصره خویش درآورد و بعضی از آنان را زخمی کرد. اما عباس (ع) با یک یورش قهرمانانه محاصره را شکست و آنان را از کشته شدن نجات داد. بار دیگر بر سپاه پسر سعد تاختند و بعد از به هلاکت رساندن تعدادی از آنان خود نیز به شهادت رسیدند. [۶] قبر وی در مقبره دسته‌جمعی شهدا واقع در شرق قبر مطهر امام حسین (ع) است. [۷] طبری [۸] نام او را جابر بن حارث سلمانی، طوسی [۹] و خوارزمی [۱۰] نام او را جنادة بن حرث و مجلسی [۱۱] نام او را حباب بن حارث سلمانی ازدی ذکر کرده‌اند. ابن شهر آشوب او را حارث معرفی کرده و نام او را در کنار شهدای حمله اول آورده است. [۱۲] هم‌چنین نام او در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه نیز متفاوت ذکر شده است: حسّان، حیان، جُناده، جابر، عباده، حباب، جبّار، جباد. در زیارت رجبیه حسّان بن حارث و زیارت ناحیه مقدسه حیان بن حارث سلمانی به وی سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی حَیانِ بنِ الحارِثِ السَّلمانِی الاَزدی“ که همه این نام‌ها بر یک شخص دلالت می‌کند. [۱۳]
منبع
مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 3116-318.
پی نوشت
- ↑ رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، ص72.
- ↑ همانجا.
- ↑ ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، ص84.
- ↑ تنقیح المقال، ج2، ص333.
- ↑ انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج3، ص198؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص446.
- ↑ انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج3، ص198؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص446.
- ↑ مشاهد العتره الطاهره، سید عبدالرزاق کمونه، چاپ لاهور.، ص182.
- ↑ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص405.
- ↑ رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، ص105.
- ↑ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 ﻫ ق. ، ج2، ص21.
- ↑ بحار الانوار، ج45، ص72.
- ↑ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. ، ج4، ص104؛انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص90.
- ↑ برای تفصیل بیشتر ر.ک : انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: 1996 – 2000 م.، ج3، ص198؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص405-406،446؛ ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، 1375 ﻫ ق. القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، 1375 ﻫ ق.، ج2، ص458؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: 1385- 1386 ه ق.، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: 1385- 1386 ه ق.، ج4، ص74؛ رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: 1381 ﻫ ق.، ص105؛ ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، ص84؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. ، ج4، ص113؛بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش. ج45، ص72، ج101، ص273؛ اعیان الشیعه، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 ﻫ ق.، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 ﻫ ق.، ج1، ص611؛تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، 1352 ﻫ ق.، ج1، ص234؛ اقبال الاعمال، ج3، ص79؛ منتهی الآمال، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 ش. ، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 ش. ، ج1، ص353؛ منتهی الآمال، قمی، شیخ عبانفس المهموم، قمی، شیخ عباس، ترجمه ابوالحسن شعرانی، تهران: سازمان چس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 ش. ، ص129؛انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص90.