تاریخ امام حسین علیه السلام (موسوعه الامام الحسین علیه السلام)

اکرم موسوی و اعظم قادر سُهی و اعظم فخر. تقریظ محمّدتقی جعفری. چاپ اول: تهران، دفتر انتشارات کمک آموزشی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش، 1378-1390. 24 ج، 33 و 915+11 و 862+11 و 840+909+907+938+1260+2003+1038+1024+1126+1333+1164+1160+1543+1576++1642+947+954+1039+1504+976+1128+1146 ص، وزیری.

دورهٔ کامل این کتاب در 24 جلد و 27989 صفحه، مفصل‌ترین کتاب در موضوع خود، پس از کتاب دائرة‌المعارف‌الحسینیه است. تألیف آن از سال 1364 آغاز شد و در سال 1390 به فرجام رسید، و در سومین دورهٔ کتاب سال ولایت (1380)، اثر برگزیده شد. این کتاب شامل زندگی و قیام و شهادت امام حسین -ع- است و حتی موضوعات در پیرامون آن حضرت را دربرمی‌گیرد. از باب نمونه، جلد هشتم کتاب در دو هزار صفحه، به تاریخ پس از شهادت امام حسین، تا قیام توابین و مختار، اختصاص دارد. همچنین جلد پانزدهم تا هفدهم، نزدیک به پنج هزار صفحه، دربارهٔ اصحاب امام حسین است.

در کتاب مزبور همهٔ مطالبی که در منابع، از آغاز تاکنون، دربارهٔ امام حسین وجود دارد، تدوین و تبویب شده است. این مطالب به سه بخش تقسیم می‌شود: امام حسین و عاشورا (جلد 1-8)، اخبار و گزارش‌ها دربارهٔ شخصیت‌ها (جلد 9-17)، امام حسین و ویژگی‌هایش (جلد 18-24).

در بخش اول از مسائلی چون خلافت یزید، هجرت امام به طرف عراق، تاسوعا و عاشورا، رخدادهای در کوفه و شام سخن رفته است.

بخش دوم به فرزندان امیرالمؤمنین و امام حسن و امام حسین و جعفر بن ابی‌طالب و عبدالله بن جعفر و عقیل بن ابی‌طالب و مسلم بن عقیل و اصحاب امام حسین اختصاص دارد. بخش سوم دربارهٔ امامت آن حضرت، مناقب و معجزات و سیرهٔ او و شهادتش است.

در سرآغاز کتاب (ج 1، ص 9-10)، می‌خوانیم: «این کتاب به سه محور زیر تقسیم شده است: محور اول بررسی تاریخ عاشورا و علل حوادث و پیامدهای آن است. این محور شامل دورهٔ امامت امام حسین -علیه‌السّلام- تا هلاکت معاویه، خلافت یزید و خودداری امام از بیعت با وی و خروج از مدینه، هجرت از مکه به کربلا و حادثهٔ عاشورا، مقتل سادات شهدا و سیدالشهداء -علیه‌السّلام- و حوادث پس از عاشورا تا بازگشت اهل بیت -علیهم‌السّلام- به مدینه می‌باشد. در انتهای این محور، فصلی با عنوان عقوبت قاتلان و خون‌خواهی مختار از آنان گنجانده شده است. محور دوم گردآوری اطلاعات در مورد احوال شخصیت‌هاست و شامل اهل بیت -علیهم‌السّلام-، اصحاب سیّدالشهداء -علیه‌السّلام- و زنانی می‌باشد که در جریان واقعهٔ عاشورا با ایشان همراه بودند. محور سوم حیات امام حسین -علیه‌السّلام- از ولادت تا زمان حادثهٔ عاشورا، فضایل و سیرهٔ سیدالشهداء -علیه‌السّلام- و همچنین آیات و احادیثی را دربرمی‌گیرد که در مورد آن حضرت و یا مربوط به شهادت ایشان است».

منابع

کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 217-218.