پرده خوانی

نمایی از یک مجلس پرده‌خوانی

نوحه‌خوانى بر اساس پرده‌اى که به دیوار نصب مى‌کنند و روى آن تصاویرى از چهره‌هاى خوب و بد در تاریخ اسلام، بویژه حوادث مربوط به عاشوراست و نوحه‌خوان، طبق صحنه‌هاى تصویر، اشعار و مراثى را مى‌خواند و مردم که اغلب پاى دیوارها در کوچه‌ها و میادین یا تکیه‌ها پاى صحبت و نوحه‌اش مى‌نشینند، دور او جمع مى‌شوند و مى‌گریند و به پرده خوان، طبق نذر و نیاز خویش، کمک مالى مى‌کنند. پرده‌خوانى، یکى از هنرهاى نمایشى و شرح حال و سیرۀ اولیاء دین است که بر اساس تصاویر منقوش بر پرده‌هاى بزرگ، اجرا مى‌گردد. پرده خوان دهانى گرم و صوتى دلنشین دارد و همراه با خواندن، اشاره به تصاویر مى‌کند.

شمایل نگارى و صورتگرى مذهبى، خود را در پرده‌ها نشان مى‌دهد. نوعى از نقاشى مذهبى در این پرده‌ها تجلّى مى‌یابد. «بر مبناى حوادث تاریخ اسلام، بویژه وقایع کربلا، نقاشیهاى در هم و برهمى روى پرده کشیده مى‌شود که عنوان «پرده نگارى» دارد.

نگارگران پرده‌هاى مذهبى، عموما با الهام از مقتلها، به تصویر صحنه‌ها مى‌پرداختند.

نقالانى هم با نصب آنها بر روى دیوار و در حضور مردم، با دهانى گرم به تعزیه‌خوانى و پرده‌خوانى بر اساس حوادث به تصویر کشیده شده مى‌پرداختند. محتواى این پرده‌ها اعم از دنیا و آخرت و بهشت و جهنم و صالحان و شروران و حسینیان و یزیدیان بود. در این پرده‌ها، شمایل حضرت عباس (ع) با دستانى از بدن جدا، طفلان مسلم، خیمه‌هاى سوزان، قیام مختار، مجلس جنّ و انس، معراج پیامبر به همراه براق، کوثر، ضامن آهو و...کشیده مى‌شد و نقّالان پرده خوان با نثر و شعر، حوادث مربوط به آنها را با صدا بازگو مى‌کردند و از حاضران اشک مى‌گرفتند.»

منابع

جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 86-87.