کامل الزیارات

کامل‎ الزیارات یا کتاب‎ الزیارات و یا جامع‎ الزیارات، کتاب معتبر در شیوه زیارت پیامبر اکرم، ائمه معصومین، امام‎زادگان و مومنین و بزرگان دین اسلام و فضیلیت و ثواب زیارت آنان است که در قرن چهارم هجری به وسیله ابوالقاسم جعفربن محمدبن قولویه قمی (متوفی 368 یا 369 قمری/ 979 یا 980 میلادی)، تدوین یافته و طی حدود یازده قرن گذشته، مرجع اصلی برای انجام نحوه مراسم های زیارت و سوگواری ها و به ویژه سوگواری واقعه کربلا و نهضت حسینی بوده است. .

کامل‌الزیارات
نویسنده	ابوالقاسم جعفربن محمد بن قولویه قمی
ناشر	نشر صدوق-انتشارات ابرون
تعداد صفحات	۲۶۰
زبان	فارسی

معرفی نویسنده

اِبْن‌ِ قولویه‌، ابوالقاسم‌ جعفر بن‌ محمد بن‌ جعفر قمی‌ (متوفی۳۶۸ یا ۳۶۹ق‌/ ۹۷۹ یا ۹۸۰م‌) در شهر قم متولد شده و از محدثین معتبر و فقهاء شیعی در قرن چهارم به شمار می‎آید. او به عنوان یکی از معتبرترین چهره‌های علمی زمانه خود شناخته شده و از نظر اعتبار روایت‎شناسی و روایات موجود در آثارش، پیوسته توسط بسیاری از علمای بزرگ شیعه در قرون بعد مورد استناد و احترام قرار می‎گرفته است. به نحوی که به طور نمونه در رابطه با وثاقت ابن قولویه، شیخ مفید از وی تعبیر به صدوق کرده است. ابن قولویه در بغداد فوت کرده و در کاظمین دفن شد . از جمله دیگر آثار وی: کتاب مداواة الجسد؛ تاریخ الشهور و الحوادث فیها؛ کتاب الصلاة و کتاب الردّ علی ابن داوود فی عدد شهر رمضان می باشد .

نویسنده

نویسنده کتاب، معروف به ابن قولویه (م ۳۶۷ یا ۳۶۸ یا ۳۶۹ ه. ق)، از فقیهان و محدثان مورد اعتماد شیعه است. از این کتاب او با این عنوان‌ها یاد می‌شود: الزیارات، جامع‌الزیارات، کامل‌الزیارة و کامل‌الزیارات، اما دو عنوان اخیر مشهورتر است.

درباره کتاب

کامل‌الزیارات مشتمل بر ۱۰۸ باب است. باب اول تا پانزدهم و ۹۹ تا ۱۰۸ درباره ثواب زیارات رسول خدا(ص) و امیرالمؤمنین(ع) و دیگر امامان و مؤمنان است و اختصاص به امام حسین(ع) ندارد. بنابراین از ۱۰۸ باب کتاب، ۲۵ باب آن، که در حدود نود صفحه از کتاب و یک چهارم آن است، درباره امام حسین(ع) نیست. به دیگر سخن، ۸۳ باب از ۱۰۸ باب، که در حدود ۲۶۰ صفحه از کتاب و سه چهارم آن است، اختصاص به امام حسین(ع) دارد. بدین سبب و نیز به سبب اهمیت کتاب که از منابع دست اول روایی و مورد اعتماد است و راویان آن توثیق شده‌اند، در کتاب‌شناسی حاضر به معرفی آن پرداخته‌ایم.

عنوان بعضی باب‌های کتاب (از باب شانزدهم تا 98 که به امام حسین(ع) اختصاص دارد) عبارت است از:

• آیات قرآن درباره کشته شدن امام حسین(ع)
• علم پیامبران به کشته شدن امام حسین(ع)
• گریستن آسمان و زمین بر امام حسین(ع) و حضرت یحیی(ص)
• پاداش گریه بر امام حسین(ع)
• دعای پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع) و حضرت فاطمه(س) و امامان(ع) به زائران قبر امام حسین(ع)
• برابر بودن زیارت امام حسین(ع) با حج و عمره
• برابر بودن زیارت امام حسین(ع) با چند حج
• گِل قبر امام حسین(ع) موجب شفا و امان است
• حرمت خوردن همه گِلها به غیر از گِل قبر امام حسین(ع)

ناشر

این کتاب پیشتر با تصحیح علامه امینی و بعد از آن با تصحیح جواد قیومی و دیگران منتشر شده‌بود. ترجمه منتخبی از آن با عنوان ترجمه منتخب کامل‌الزیارات (چاپ اول: تهران، انتشارات میقات، ۱۳۶۵)، و ترجمه کامل آن با عنوان ترجمه کامل‌الزیارات، به قلم سید محمدجواد ذهنی تهرانی (چاپ اول: تهران، انتشارات پیام حق، ۱۳۷۷)، منتشر شده‌است. ترجمه‌ای دیگر از آن که گزیده‌است، ذیل عنوان فضیلت زیارت سیدالشهداء(ع)، به قلم محمدحسین صفاخواه و عبدالحسین طالعی (چاپ اول: تهران، انتشارات ابرون، ۱۳۸۱)، نشر یافته است. در مقدمه این اثر به برخی دیگر از ترجمه‌ها اشاره شده‌است.

منابع

• کتابشناسی تاریخی امام حسین(ع)، محمد اسفندیاری، ص ۳۷-۳۸.