ایرج میرزا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ایرج میرزا''' از شاعران | '''ایرج میرزا''' (۱۲۹۱ ه.ق-۱۳۰۴ ه. ش) از شاعران برجسته‌ی ایرانی در عصر مشروطیت و از پیشگامان تجدد در ادبیات فارسی بود. | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام = ایرج میرزا | | نام = ایرج میرزا | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
| زمینه فعالیت = | | زمینه فعالیت = | ||
| ملیت = | | ملیت = | ||
| تاریخ تولد = پاییز | | تاریخ تولد = ۱۲۹۱ ه. ق، پاییز ۱۲۵۲ یا ۱۲۵۳ ه. ش | ||
| محل تولد =تبریز | | محل تولد =تبریز | ||
| والدین = | | والدین = غلام حسین میرزا (پدر) | ||
| تاریخ مرگ = | | تاریخ مرگ = ۲۲ اسفند ۱۳۰۴ ه. ش | ||
| محل مرگ = خیابان ایران (عین‌الدوله)، خیابان پهلوی بازارچهٔ سقاباشی تهران | | محل مرگ = خیابان ایران (عین‌الدوله)، خیابان پهلوی بازارچهٔ سقاباشی تهران | ||
| علت مرگ = سکته قلبی | | علت مرگ = سکته قلبی | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
}} | }} | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
جلال‌الممالک، ایرج میرزا پسر صدرالشعرا غلامحسین میرزا از نوادگان فتحعلی‌شاه قاجار بود. وی در سال ۱۲۹۱ ه. ق در تبریز متولّد شد. وی به زبان‌های فارسی و عربی و فرانسوی تسلط داشت، و روسی و ترکی را نیز می‌دانست. در خوشنویسی هم دستی داشت. تحصیلاتش در مدرسه‌ی دارالفنون تبریز صورت گرفت و در نوزده سالگی هنگام ولیعهدی مظفرالدین شاه (۱۳۱۴ ه. ق-۱۳۲۴ ه. ق) لقب «صدرالشعرا» گرفت. لیکن به زودی از شاعری در دربار کناره گرفت و به خدمات دولتی مختلفی پراخت. | |||
وی علاوه بر شاعری، دبیری توانا و کاتبی چیره دست بود. <ref>تحقیق در احول و آثار ایرج میراز، محمد جعفر محجوب با تخلیص</ref> در سال | وی علاوه بر شاعری، دبیری توانا و کاتبی چیره دست بود.<ref>تحقیق در احول و آثار ایرج میراز، محمد جعفر محجوب با تخلیص</ref> در سال ۱۳۳۷ ه. ق به پیشکاری مالیه خراسان فرستاده‌شد. دوران اقامت او در خراسان بارورترین دوران فعالیت ادبی اوست. وی به انتقاد اجتماعی و عیبجویی از عادتهای زشت و رسمهای نامناسب و اشتباهات سیاسی رجال ایران می‌پرداخت و آنچه را که موجب تیره بختی مردم می‌دانست، بازگو می‌کرد. | ||
== آثار == | ==آثار== | ||
دیوان شعری از وی به یادگار | [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=5598866&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دیوان] شعری از وی به یادگار مانده‌است که بیشتر مضامین آن اشعار وطنی است. ایرج در کنار [[ملک الشعرا بهار|ملک‌الشعرای بهار]] یکی از مهم‌ترین شعرای دورۀ مشروطه بود. اشعار او بیشتر شامل انتقادات اجتماعی است. ایرج میرزا با اینکه از طبقۀ اشراف بود، ولی در شعرش با تهیدستان همراه بود و روح اعتراض اجتماعی در اشعارش به چشم می‌خورد. او منتقد اوضاع زمانۀ خود بود و در اشعارش از عقب ماندگی فکری مردم بسیار سخن می‌گفت. | ||
شعر ایرج میرزا ساده و روان و مشتمل بر تعبیرات عامیانه است و بدون تصنع سخن می‌گوید. او از نخستین کسانی است که برای کودکان شعر | |||
شعر ایرج میرزا ساده و روان و مشتمل بر تعبیرات عامیانه است و بدون تصنع سخن می‌گوید. او از نخستین کسانی است که برای کودکان شعر گفته‌است. شعرهایی مانند شوق درس خواندن، کلاغ و روباه، مهر مادر، نصیحت به فرزند، خرس و صیادن و... در زمرۀ این اشعار هستند که مطالب جذاب را برای کودکان با زبانی ساده مطرح می‌کنند. بعضی از این اشعار ترجمۀ قصه‌های «ژان لافونتن» فرانسوی هستند که ایرج میرزا به دلیل تسلط به زبان فرانسه مستقیما آنها را به شعر ترجمه کرده‌است. | |||
==اشعار عاشورایی== | ==اشعار عاشورایی== | ||
در دیوان ایرج میرزا دو شعر عاشورایی وجود دارد. یکی دربارۀ شهادت [[حضرت علی اکبر (ع)]] و دیگری دربارۀ [[شام غریبان]]. نگاه او به حوادث عاشورا احساسی و عاطفی است. علاوه بر این، چند شعر هم در مدح [[حضرت علی (ع)|امیرالمومنین علی (ع)]] در دیوان او به چشم می‌خورد. | در دیوان ایرج میرزا دو شعر عاشورایی وجود دارد. یکی دربارۀ شهادت [[حضرت علی اکبر (ع)|حضرت علی‌اکبر(ع)]] و دیگری دربارۀ [[شام غریبان]]. نگاه او به حوادث عاشورا احساسی و عاطفی است. علاوه بر این، چند شعر هم در مدح [[حضرت علی (ع)|امیرالمومنین علی(ع)]] در دیوان او به چشم می‌خورد. | ||
==کتاب شناسی== | ==کتاب شناسی== | ||
دیوان اشعار شاهزاده ایرج میرزا ملقب به جلال‌الممالک: مشتمل بر مقدمه و قصائد و غزلیات و مثنویات. تهران: کتابخانۀ مظفری، | دیوان اشعار شاهزاده ایرج میرزا ملقب به جلال‌الممالک: مشتمل بر مقدمه و قصائد و غزلیات و مثنویات. تهران: کتابخانۀ مظفری، ۱۳۱۱. | ||
== منبع == | ==منبع== | ||
* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج | *[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج ۲، ص: ۷۵۵-۷۵۷.] | ||
== پی نوشت == | ==پی نوشت== | ||
[[رده:ادبیات]] | [[رده:ادبیات]] | ||
[[رده:شاعران]] | [[رده:شاعران]] | ||
[[رده:شاعران فارسی زبان]] | [[رده:شاعران فارسی زبان]] | ||
[[رده:شاعران متأخر]] | [[رده:شاعران متأخر]] | ||
<references /> | |||
نسخهٔ ۲۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۳۵
ایرج میرزا (۱۲۹۱ ه.ق-۱۳۰۴ ه. ش) از شاعران برجسته‌ی ایرانی در عصر مشروطیت و از پیشگامان تجدد در ادبیات فارسی بود.
| ایرج میرزا | |
|---|---|
 | |
| زادروز | ۱۲۹۱ ه. ق، پاییز ۱۲۵۲ یا ۱۲۵۳ ه. ش تبریز |
| پدر و مادر | غلام حسین میرزا (پدر) |
| مرگ | ۲۲ اسفند ۱۳۰۴ ه. ش خیابان ایران (عین‌الدوله)، خیابان پهلوی بازارچهٔ سقاباشی تهران |
| علت مرگ | سکته قلبی |
| جایگاه خاکسپاری | گورستان ظهیرالدوله، شمیران |
| در زمان حکومت | اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی |
| پیشه | شاعر |
| سبک نوشتاری | هزلیات، طنز |
| تخلص | ایرج، جلال‌الممالک، فخرالشعرا |
| فرزندان | جعفرقلی میرزا، خسرومیرزا، ربابه |
| دانشگاه | دارالفنون تبریز |
زندگینامه
جلال‌الممالک، ایرج میرزا پسر صدرالشعرا غلامحسین میرزا از نوادگان فتحعلی‌شاه قاجار بود. وی در سال ۱۲۹۱ ه. ق در تبریز متولّد شد. وی به زبان‌های فارسی و عربی و فرانسوی تسلط داشت، و روسی و ترکی را نیز می‌دانست. در خوشنویسی هم دستی داشت. تحصیلاتش در مدرسه‌ی دارالفنون تبریز صورت گرفت و در نوزده سالگی هنگام ولیعهدی مظفرالدین شاه (۱۳۱۴ ه. ق-۱۳۲۴ ه. ق) لقب «صدرالشعرا» گرفت. لیکن به زودی از شاعری در دربار کناره گرفت و به خدمات دولتی مختلفی پراخت.
وی علاوه بر شاعری، دبیری توانا و کاتبی چیره دست بود.[۱] در سال ۱۳۳۷ ه. ق به پیشکاری مالیه خراسان فرستاده‌شد. دوران اقامت او در خراسان بارورترین دوران فعالیت ادبی اوست. وی به انتقاد اجتماعی و عیبجویی از عادتهای زشت و رسمهای نامناسب و اشتباهات سیاسی رجال ایران می‌پرداخت و آنچه را که موجب تیره بختی مردم می‌دانست، بازگو می‌کرد.
آثار
دیوان شعری از وی به یادگار مانده‌است که بیشتر مضامین آن اشعار وطنی است. ایرج در کنار ملک‌الشعرای بهار یکی از مهم‌ترین شعرای دورۀ مشروطه بود. اشعار او بیشتر شامل انتقادات اجتماعی است. ایرج میرزا با اینکه از طبقۀ اشراف بود، ولی در شعرش با تهیدستان همراه بود و روح اعتراض اجتماعی در اشعارش به چشم می‌خورد. او منتقد اوضاع زمانۀ خود بود و در اشعارش از عقب ماندگی فکری مردم بسیار سخن می‌گفت.
شعر ایرج میرزا ساده و روان و مشتمل بر تعبیرات عامیانه است و بدون تصنع سخن می‌گوید. او از نخستین کسانی است که برای کودکان شعر گفته‌است. شعرهایی مانند شوق درس خواندن، کلاغ و روباه، مهر مادر، نصیحت به فرزند، خرس و صیادن و... در زمرۀ این اشعار هستند که مطالب جذاب را برای کودکان با زبانی ساده مطرح می‌کنند. بعضی از این اشعار ترجمۀ قصه‌های «ژان لافونتن» فرانسوی هستند که ایرج میرزا به دلیل تسلط به زبان فرانسه مستقیما آنها را به شعر ترجمه کرده‌است.
اشعار عاشورایی
در دیوان ایرج میرزا دو شعر عاشورایی وجود دارد. یکی دربارۀ شهادت حضرت علی‌اکبر(ع) و دیگری دربارۀ شام غریبان. نگاه او به حوادث عاشورا احساسی و عاطفی است. علاوه بر این، چند شعر هم در مدح امیرالمومنین علی(ع) در دیوان او به چشم می‌خورد.
کتاب شناسی
دیوان اشعار شاهزاده ایرج میرزا ملقب به جلال‌الممالک: مشتمل بر مقدمه و قصائد و غزلیات و مثنویات. تهران: کتابخانۀ مظفری، ۱۳۱۱.
منبع
پی نوشت
- ↑ تحقیق در احول و آثار ایرج میراز، محمد جعفر محجوب با تخلیص