نظیری نیشابوری: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | '''نظیری نیشابوری''' شاعر مشهور ایران در آغاز قرن یازدهم هجری است که با سلاطین صفوی هم عصر بوده‌است. {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
| نام = نظیری نیشابوری | | نام = نظیری نیشابوری | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام اصلی = | | نام اصلی = محمدحسین نیشابوری | ||
| زمینه فعالیت = | | زمینه فعالیت = | ||
| ملیت = | | ملیت = | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
| محل تولد = | | محل تولد = | ||
| والدین = | | والدین = | ||
| تاریخ مرگ = | | تاریخ مرگ = ۱۰۲۱ ه. ق | ||
| محل مرگ = احمد آباد گجرات | | محل مرگ = احمد آباد گجرات | ||
| علت مرگ = | | علت مرگ = | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| سال‌های نویسندگی = | | سال‌های نویسندگی = | ||
|سبک نوشتاری = | |سبک نوشتاری = | ||
|کتاب‌ها = | |کتاب‌ها =دیوان | ||
|مقاله‌ها = | |مقاله‌ها = | ||
|نمایشنامه‌ها = | |نمایشنامه‌ها = | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
}} | }} | ||
== زندگینامه == | ==زندگینامه== | ||
نظیری در جوانی از ایران به هند، به دربار | محمّد حسین نیشابوری معروف به نظیری نیشابوری در جوانی از ایران به هند، به دربار «عبدالرحمن خان خاقان» رفت و سپس به دربار «اکبر شاه» راه یافت و به مدح آن دو پادشاه و نیز «جهانگیر پسر اکبر شاه» پرداخت. وی بیشتر عمر خود را در احمدآباد گجرات گذرانید و مخصوصا چند سال آخر زندگی را در انزوا و گوشه‌نشینی سرگرم تفکرات عارفانه بود و همانجا به سال 1021 ه. ق درگذشت. او عالمی نکته‌دان و شاعری سخن‌سنج و عارفی روشندل بود که به سبک هندی غزلسرایی می‌کرد. | ||
== آثار == | ==آثار== | ||
دیوان | [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1079202&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دیوان] نظیری نیشابوری که شامل قصاید، ترکیبات، مقطعات و رباعیات است در حدود ۱۰ هزار بیت دارد و در ایران و هندوستان به چاپ رسیده‌است. وی در ایجاد ترکیبات و تعبیرات جدید و به کار انداختن خیال باریک مهارت دارد.<ref>فرهنگ معین.</ref> | ||
== اشعار == | ==اشعار== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب| زان پس حسین حجّت حق در میان نهاد|منکر ز جهل، تیر حسد در کمان نهاد }} | {{ب| زان پس حسین حجّت حق در میان نهاد|منکر ز جهل، تیر حسد در کمان نهاد }} | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
{{ب| حلقی که بوسه‌گاه نبی بود، ظلم عهد|شمشیر زهر داده‌ی امّت بر آن نهاد }} | {{ب| حلقی که بوسه‌گاه نبی بود، ظلم عهد|شمشیر زهر داده‌ی امّت بر آن نهاد }} | ||
{{ب| «ذبح عظیم» <ref> اشاره به آیه‌ی | {{ب| «ذبح عظیم» <ref> اشاره به آیه‌ی ۱۰۷ سوره صافات؛ «وَ فَدَیْناهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ» و بر او ذبح بزرگی فدا ساختیم.</ref> اشاره به قتل حسین بود|منّت که بر خلیل، خدای جهان نهاد }} | ||
{{ب| تعبیر کرد از آن به بلای مبین خلیل|کاندوه کربلای حسینش به جان نهاد }} | {{ب| تعبیر کرد از آن به بلای مبین خلیل|کاندوه کربلای حسینش به جان نهاد }} | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
{{ب| گرچه به صدق وعده براهیم را ستود|لیک از حسین، شرط وفا در میان نهاد }} | {{ب| گرچه به صدق وعده براهیم را ستود|لیک از حسین، شرط وفا در میان نهاد }} | ||
{{ب| دادش مقام صبر و رضا تا شهید شد|با «نفس مطمئنّه» <ref>اشاره به آیه‌ی | {{ب| دادش مقام صبر و رضا تا شهید شد|با «نفس مطمئنّه» <ref>اشاره به آیه‌ی ۲۷ سوره‌ی فجر؛ «یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ» ای نفس قدسی مطمئن و دل آرام.</ref> قدم در جنان نهاد }} | ||
{{ب| می‌راند در بلا و محن، نفس جاهدش|تا روح، پای بر زیر آسمان نهاد }} | {{ب| می‌راند در بلا و محن، نفس جاهدش|تا روح، پای بر زیر آسمان نهاد }} | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج | *[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج ۲، ص: ۸۱۴.] | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
نسخهٔ ۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۴۲
نظیری نیشابوری شاعر مشهور ایران در آغاز قرن یازدهم هجری است که با سلاطین صفوی هم عصر بوده‌است.
| نظیری نیشابوری | |
|---|---|
| نام اصلی | محمدحسین نیشابوری |
| مرگ | ۱۰۲۱ ه. ق احمد آباد گجرات |
| کتاب‌ها | دیوان |
زندگینامه
محمّد حسین نیشابوری معروف به نظیری نیشابوری در جوانی از ایران به هند، به دربار «عبدالرحمن خان خاقان» رفت و سپس به دربار «اکبر شاه» راه یافت و به مدح آن دو پادشاه و نیز «جهانگیر پسر اکبر شاه» پرداخت. وی بیشتر عمر خود را در احمدآباد گجرات گذرانید و مخصوصا چند سال آخر زندگی را در انزوا و گوشه‌نشینی سرگرم تفکرات عارفانه بود و همانجا به سال 1021 ه. ق درگذشت. او عالمی نکته‌دان و شاعری سخن‌سنج و عارفی روشندل بود که به سبک هندی غزلسرایی می‌کرد.
آثار
دیوان نظیری نیشابوری که شامل قصاید، ترکیبات، مقطعات و رباعیات است در حدود ۱۰ هزار بیت دارد و در ایران و هندوستان به چاپ رسیده‌است. وی در ایجاد ترکیبات و تعبیرات جدید و به کار انداختن خیال باریک مهارت دارد.[۱]
اشعار
| زان پس حسین حجّت حق در میان نهاد | منکر ز جهل، تیر حسد در کمان نهاد | |
| حق ز اولیا مقام «ذبیح اللهیش» داد | در قبضه‌ی مشیّت خویشش عنان نهاد | |
| حلقی که بوسه‌گاه نبی بود، ظلم عهد | شمشیر زهر داده‌ی امّت بر آن نهاد | |
| «ذبح عظیم» [۲] اشاره به قتل حسین بود | منّت که بر خلیل، خدای جهان نهاد | |
| تعبیر کرد از آن به بلای مبین خلیل | کاندوه کربلای حسینش به جان نهاد | |
| گرچه به صدق وعده براهیم را ستود | لیک از حسین، شرط وفا در میان نهاد | |
| دادش مقام صبر و رضا تا شهید شد | با «نفس مطمئنّه» [۳] قدم در جنان نهاد | |
| می‌راند در بلا و محن، نفس جاهدش | تا روح، پای بر زیر آسمان نهاد | |
| شد حاصلش عذوبت [۴] روح از عذاب تن | جانش عزیز گشت چو تن در هوان نهاد | |
| حق، مشهد حسین، محلّ شهود ساخت | فردوس در مکاره و رنج جهان نهاد | |
| شطّ فرات راند ز طوفان کربلا | وانگه سر حسین به خون روان نهاد |