هودج خون گذری بر عزاداری و نامگذاری شب های محرم: تفاوت میان نسخهها
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
نسخهٔ ۱۳ ژوئن ۲۰۱۸، ساعت ۱۳:۴۲
هودج خون گذری بر عزاداری و نامگذاری شب های محرم، کتابی است درباره عزاداری ماه محرم که توسط ابوالفضل هادی منش نوشته شده است.
هودج خون گذری بر عزاداری و نامگذاری شب های محرم
| |
---|---|
| |
به کوشش | ابوالفضل هادی منش |
ناشر | مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما |
محل نشر | تهران |
تاریخ نشر | 1380 |
شابک | 964-93835-6-5 |
تعداد صفحات | 249 |
موضوع | عزاداری ماه محرم |
زبان | فارسی |
درباره کتاب
این کتاب در شش فصل نوشته شده است. در بخشهای نخستین این کتاب، با تعریف پیشینه عزاداری سالار شهیدان، به آداب و رسوم و آموزههای آن پرداخته شده است و سپس به نمونهسازی و ارائه راه کارهایی جهت اشاعه فرهنگ عزاداری، آسیبشناسی این موضوع و ارائه دیدگاههای گوناگون درباره آن ارائه شده است و در پایان نیز افزون بر انتقادها و پیشنهادهایی درباره این بحث، به نقش رسانه در این راستا توجه شده است.
عزاداری
انسان موجودی اجتماعی و دارای حالتها و رفتارهای گوناگون است که در رویارویی با برخوردهای اجتماعی، واکنشهای متفاوتی دارد. عزاداری بازتاب یکی از این برخوردهاست که از عواطف انسانی برمیخیزد. بدین ترتیب، گونهای تخلیه روحی و روانی صورت میپذیرد. برخی از این عزاداریها با گذشت زمان، به یک جنبش اجتماعی تبدیل شده و بخشی از فرهنگ مردم گردیده است که نوع و شکل آن از ایدئولوژی هر فرهنگی سرچشمه میگیرد و با واژههایی همچون: ماتم، رثا، سوگ و... تعبیر میشود. هرچند انگیزه ملتها در برپا داشتن این آیین متفاوت است، ولی همه آنها در ابراز حزن و اندوه مشترکاند. البته هر چه فرهنگ پر بارتر و ژرفتر باشد، این آیینها با پیامرسانی بیشتری برپا داشته میشود.
ضرورت عزاداری از دیدگاه قرآن
در کتاب آسمانی قرآن که همه برنامههای رستگاری و سرافرازی انسان را در دنیا و آخرت در برمیگیرد، نشانههایی در باره جواز شرعی سنت نیکوی عزاداری وجود دارد. خداوند متعال در بعضی آیات، ساختار کلی آن را تأیید فرموده و در بعضی دیگر، با بیان پیشینه تاریخی آن، به گونهای دیگر آن را در شریعت آسمانی اسلام امضاء کرده است.
عزاداری در سیره پیامبر اکرم (ص)
در سیره عملی رسول اکرم (ص) نمونههایی از عزاداری وجود دارد که شیعه و سنی درباره آن اتفاق نظر دارند و هر دو، آن را نقل کردهاند. چه بسا در بسیاری موارد، خود ایشان، برپایی عزاداری را دستور داده یا در آن شرکت داشته است.
عزاداری در سیره ائمه معصومین (ع)
ائمه معصومین (ع) نیز در گسترش فرهنگ عزاداری به ویژه درباره امام حسین (ع) نقش بسزایی داشتهاند. آن بزرگواران با برپایی مجلسهای گوناگون عزاداری، یاد و خاطره شهیدان کربلا را زنده نگاه داشتند. آنان بر این نکته پافشاری میکردند که حتی اگر بر خود انسان، مصیبتی وارد شود، شایسته است به نیّت زنده نگاه داشتن مصیبت امام حسین (ع) بر آن عزا بگرید.
نامگذاری سنتی شبهای محرم
شب اوّل: حضرت مسلم بن عقیل
شب دوم: ورود به کربلا
شب سوم: حضرت رقیه
شب چهارم: حضرت حر
شب پنجم: حضرت زهیر
شب ششم: حضرت قاسم (ع)
شب هفتم: حضرت علی اصغر (ع)
شب هشتم: حضرت علی اکبر (ع)
شب نهم: حضرت اباالفضل العباس (ع) (شب تاسوعا)
شب دهم: حضرت امام حسین (ع) (شب عاشورا)
شب یازدهم: حضرت زینب (س) (شام غریبان)
شب دوازدهم: حضرت امام سجاد (ع)
شب آخر: حضرت زهرا (س)
مقدمه
کربلا عرصهای دارد به نام هودج خون که «هودج» نماد اسارت است و «خون» نشان دهنده شهادت و این هر دو فصلهای مهم عاشورا هستند. حماسه همیشه جاوید حسینی در خون، ظهور و در اسارت، بروز و تجلّی یافت. کتاب عاشورا هماره گشوده و آزمون گاه کربلا، همیشه برپاست. آدمیان همیشه و همه جا در این آزمون گاه، درس پیش خوانده را پس میدهند تا «خبیث از طبیب» تمییز داده شود. با این آزمون درهای دانشگاه حقطلبی و شهادتخواهی بر روی مشتاقان گشوده میشود. هر چند عاشورا در یک زمان ویژه پدیدار گردیده است، ولی در روح تاریخ جریان دارد. عاشورا، در حوادث پیشین خود ریشه دارد و شاخههایش پس از آن تا قیامت گسترده است.
چکیده
در بخشهای نخستین این کتاب، با تعریف پیشینه عزاداری سالار شهیدان، به آداب و رسوم و آموزههای آن پرداخته شده است و سپس به نمونهسازی و ارائه راه کارهایی جهت اشاعه فرهنگ عزاداری، آسیبشناسی این موضوع و ارائه دیدگاههای گوناگون درباره آن ارائه شده است و در پایان نیز افزون بر انتقادها و پیشنهادهایی درباره این بحث، به نقش رسانه در این راستا توجه شده است.
فصلهای کتاب
این کتاب شامل شش فصل است:
فصل اول
عزاداری
فصل دوم
ضرورت عزاداری
فصل سوم
سیرههای عزاداری
فصل چهارم
آموزههای عزاداری
فصل پنجم
آسیبشناسی عزاداری
فصل ششم
آداب عزاداری