ناصر الدین شاه قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها

ناصرالدین‌ شاه قاجار (25 تیر 1210 - 12 اردیبهشت 1275) ک معروف به «قبلهٔ عالم»، «سلطان صاحبقران» و بعد «شاهِ‌شهید»، چهارمین پادشاه شاه از دودمان قاجار ایران بود. ناصرادین شاه از جمله شاعرانی بود که به شعر و نقاشی علاقه مند بود و دیوانی از خود او برجای مانده است.  

وى پس از پدرش محمد شاه با کاردانى میرزا تقى خان امیر کبیر در سال 1264 ه.ق به سلطنت رسید. ولى این پادشاه خودکامه و جوان بر اثر سعایت بدخواهان هنوز چهار سال از صدارت امیر کبیر نگذشته بود که او را از سمت خود خلع و به فین کاشان تبعید کرد و پس از گذشت چهل روز به قتل وى فرمان داد و بارقۀ امیدى که در دل ملت براى آبادانى و ترقى کشور پدید آمده بود به خاموشى گرایید. وى به شعر و نقاشى علاقه‌مند بوده و به رسم تفنن در این دو مقولۀ هنرى آثارى پدید آورده است که چندان اوجى ندارد. وى در هفدهم ذیقعدۀ سال 1313 توسط میرزا رضا کرمانى کشته شد. <ref>''تاریخ کامل ایران''، دکتر عبد الله رازى، تهران، نشر اقبال، چاپ چهارم، سال 1362، ص 526.</ref>

به جز مثنوى ماتمى او در رثاى [[حضرت على اصغر (ع)]] که بازتاب نسبتا فراگیرى داشته است، اثر منظوم دیگرى از او به ثبت نرسیده و در زمینۀ شعر مناقبى نیز آثار درخور توجهى ندارد.

{{ب| اسکندر و من، اى شه معبود صفات | در سیر جهان صرف نمودیم اوقات }}

{{ب| بر همت من کجا رسد همت او؟ | من خاک درت جستم و او آب حیات <ref>''شاهان شاعر''، ابو القاسم حالت، تهران، انتشارات علمى، بى‌تا، ص 349.</ref> }}

رویکرد امثال او که در رأس هرم قدرت و حکومت قرار داشته‌اند به مقوله‌هاى آیینى، موجب پدید آمدن آثار منظوم بسیارى در دو زمینۀ ماتمى و مناقبى شده و در طول دورۀ ناصرى نیز (حدود 50 سال) اشعار آیینى فراوانى به ثبت رسیده که سرانیدگان آنها غالبا با دربار ناصرى بى‌ارتباط نبوده‌اند.

تنها مرثیۀ عاشورایى که از وى در اختیار داریم، مثنوى کوتاهى است که در رثاى حضرت على اصغر (ع) سروده شده که داراى صبغۀ بیدلانه و عرفانى است:

{{ب| عاشقى را قابلیت لازم است | طالب حق را، حقیقت لازم است }}

{{ب| بار الها! این سرم، این پیکرم | این علمدار رشید، این اکبرم }}

{{ب| این سکینه، این رقیه، این رباب | این عروس دست و پا در خون خضاب }}

{{ب| پس خطاب آمد ز حق کاى شاه عشق | اى حسین، اى یکه تاز راه عشق }}

{{ب| خود تو: بلبل، گل: على اصغرت | زودتر بشتاب سوى داورت }}

==منابع==