یغماى جندقى: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(←آثار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
میرزا ابو الحسن | میرزا ابو الحسن جندقی متخلص به «یغما» در دهکده خوربیابانک از توابع جندق به دنیا آمد. پدر وی حاجی ابراهیم از محترمین و معروفین جندق بود که یغما او را در اوایل جوانی از دست داد. یغما در نثر و نظم قوّتی به کمال داشت و خط شکسته را نیز زیبا می‌نوشت از همین روی جوانی خود را در سمت منشی‌گری فرمانروای جندق (امیر اسماعیل خان) و حاکم سمنان و دامغان (سردار ذو الفقار خان) سپری کرد، ولی طبع حساس او با درشتخویی‌های سرداری ناسازگار بود و به ناگزیر پس از مدتی سیر و سیاحت عازم تهران شد. وی به دربار محمد شاه قاجار (1264-1250) راه یافت و مورد عنایت بسیار قرار گرفت.<ref>دویست سخنور،ص 491 و 492.</ref> یغما شاعر آزاده‌ای بود و دولتمردان روزگار خود را مستحق ناسزا می‌دانست و در نشان دادن چهره زشت آنان از هیچ کوششی فروگذار نکرد. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
یغمای جندقی قصاید بلند و استواری دارد که از سختگی سبک خراسانی برخوردار است و غزلیات دلنشین او دارای شیوه بیانی سبک عراقی است. یغما از ادامه دهندگان نهضت ساده‌نویسی و ساده‌سرایی میرزا ابو القاسم قائم مقام فراهانی است و اشعار آیینی خصوصا مراثی عاشورایی او در قالب‌های مختلف شعری از بهتری نمونه‌های شعر عاشورا در یکصد و پنجاه سال اخیر به شمار می‌رود. او اولین شاعر آیینی در دوره قاجاریه است که قالب‌های جدیدی را در شعر عاشورا و مراثی شهدای کربلا به کار گرفت. او توانست با «تضمین» بعضی از غزلیات سعدی و حافظ در مایه‌های ماتمی عاشورا و نیز با استفاده از قالب «مستزاد» در نوحه‌های عاشورایی آثار ماتمی پرشوری بیافریند که در پیشینه شعر عاشورا بی‌سابقه است. | یغمای جندقی قصاید بلند و استواری دارد که از سختگی سبک خراسانی برخوردار است و غزلیات دلنشین او دارای شیوه بیانی سبک عراقی است. یغما از ادامه دهندگان نهضت ساده‌نویسی و ساده‌سرایی میرزا ابو القاسم قائم مقام فراهانی است و اشعار آیینی خصوصا مراثی عاشورایی او در قالب‌های مختلف شعری از بهتری نمونه‌های شعر عاشورا در یکصد و پنجاه سال اخیر به شمار می‌رود. او اولین شاعر آیینی در دوره قاجاریه است که قالب‌های جدیدی را در شعر عاشورا و مراثی شهدای کربلا به کار گرفت. او توانست با «تضمین» بعضی از غزلیات سعدی و حافظ در مایه‌های ماتمی عاشورا و نیز با استفاده از قالب «مستزاد» در نوحه‌های عاشورایی آثار ماتمی پرشوری بیافریند که در پیشینه شعر عاشورا بی‌سابقه است. | ||
=== آثار منظوم === | ===آثار منظوم=== | ||
*منشآت، شامل مکتوبات فارسى و نامه‌ها | *منشآت، شامل مکتوبات فارسى و نامه‌ها | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
*رباعیات و انابت‌نامه<ref>همان،ص 37.</ref> | *رباعیات و انابت‌نامه<ref>همان،ص 37.</ref> | ||
===غزل عاشورایی=== | ====غزل عاشورایی==== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|زهى از دست سوگت چاک تا دامن گریبانها|ز آب دیده از سوداى لعلت دجله، دامانها}} | {{ب|زهى از دست سوگت چاک تا دامن گریبانها|ز آب دیده از سوداى لعلت دجله، دامانها}} | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===غزل مرثیه=== | ====غزل مرثیه==== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|حریم عصمت،آن گه ناقۀ عریان سوارى‌ها؟!| نگون باد از هَیونِ<ref>شتر تندرو،و در اینجا مجازا به معناى مرکب عنان گسیخته.</ref> چرخ این زرین عمارى‌ها}} | {{ب|حریم عصمت،آن گه ناقۀ عریان سوارى‌ها؟!| نگون باد از هَیونِ<ref>شتر تندرو،و در اینجا مجازا به معناى مرکب عنان گسیخته.</ref> چرخ این زرین عمارى‌ها}} | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===تضمین غزل سعدی=== | ====تضمین غزل سعدی==== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|بیش ازین غم هجران تو خون خورد نشاید| اى سفر کرده! سفر کرده چنین دیر نیاید}} | {{ب|بیش ازین غم هجران تو خون خورد نشاید| اى سفر کرده! سفر کرده چنین دیر نیاید}} | ||
| خط ۱۲۴: | خط ۱۲۴: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===غزل مرثیه=== | ====غزل مرثیه==== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|درین ماتم خلیل از دیده خون بارید، آزر هم | به داغ این ذبیح اللّه، مسلمان سوخت کافر هم}} | {{ب|درین ماتم خلیل از دیده خون بارید، آزر هم | به داغ این ذبیح اللّه، مسلمان سوخت کافر هم}} | ||
| خط ۱۳۹: | خط ۱۳۹: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===تضمین غزل سعدی=== | ====تضمین غزل سعدی==== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|از توام با همه حسرت نه سراغى نه صفایى| بر منت با همه رحمت نه عبورى نه عطایى}} | {{ب|از توام با همه حسرت نه سراغى نه صفایى| بر منت با همه رحمت نه عبورى نه عطایى}} | ||
| خط ۱۶۷: | خط ۱۶۷: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
===تضمین غزل سعدی=== | ====تضمین غزل سعدی==== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|آن‌که با موکب او قافله‌ها دل برود| در رکابش دل دیوانه و عاقل برود }} | {{ب|آن‌که با موکب او قافله‌ها دل برود| در رکابش دل دیوانه و عاقل برود }} | ||
| خط ۲۰۱: | خط ۲۰۱: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
==== در رثای سید الشهداء ==== | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۲۶۱: | خط ۲۵۸: | ||
{{ب| زین تغافل چه کشم گر نکشم دشنه به دل|زین تغابن چکنم گر نکنم خاک به سر }} | {{ب| زین تغافل چه کشم گر نکشم دشنه به دل|زین تغابن چکنم گر نکنم خاک به سر }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
| خط ۳۰۴: | خط ۳۰۰: | ||
==== نوحه‌ی سینه‌زنی<ref>در بحر مستزاد</ref> ==== | ====نوحه‌ی سینه‌زنی<ref>در بحر مستزاد</ref>==== | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||