عندلیب کاشانى: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «زندگینامه نامش میر تقى،فرزند حسین حسنى،زادگاهش کاشان،تخلص شعرى‌اش«عندلیب...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
زندگینامه | عندلیب کاشانی از شعرای دوره ناصری است. | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | |||
| نام =عندلیب کاشانى | |||
| تصویر = | |||
اندازه تصویر = | |||
| توضیح تصویر = | |||
| نام اصلی = | |||
| زمینه فعالیت = | |||
| ملیت = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| والدین = | |||
| تاریخ مرگ = | |||
| محل مرگ = | |||
| علت مرگ = | |||
| محل زندگی = | |||
| مختصات محل زندگی = | |||
| مدفن = | |||
|در زمان حکومت = | |||
|اتفاقات مهم = | |||
| نام دیگر = | |||
|لقب = | |||
|بنیانگذار = | |||
| پیشه = | |||
| سال‌های نویسندگی = | |||
|سبک نوشتاری = | |||
|کتاب‌ها = | |||
|مقاله‌ها = | |||
|نمایشنامه‌ها = | |||
|فیلم‌نامه‌ها = | |||
|دیوان اشعار = | |||
|تخلص = | |||
|فیلم(های) ساخته بر اساس اثر(ها)= | |||
| همسر = | |||
| شریک زندگی = | |||
| فرزندان = | |||
|تحصیلات = | |||
|دانشگاه = | |||
|حوزه = | |||
|شاگرد = | |||
|استاد = | |||
|علت شهرت = | |||
| تأثیرگذاشته بر = | |||
| تأثیرپذیرفته از = | |||
| وب‌گاه = | |||
|گفتاورد = | |||
|امضا = | |||
}} | |||
زندگینامه== | |||
نامش میر | نامش میر تقى، فرزند حسین حسنى، زادگاهش کاشان، تخلص شعرى‌اش «عندلیب» و «بلبل»، از شعراى دوره ناصرى است. از تاریخ تولد و درگذشت او بى‌اطلاعیم. | ||
در مقدمۀ دیوان او آمده است. | در مقدمۀ دیوان او آمده است. | ||
| خط ۷: | خط ۵۵: | ||
«...میر تقى بن حسین الحسنى از اجلۀ سادات و از شعراى عهد قاجار بود.در آغاز جوانى در زمان سلطنت ناصر الدین شاه از زادگاه خویش عازم تهران گردید...در عهد جوانى،شوقى در دل و شورى در سر داشت و عمر گرانمایه به خواندن و بررسى و تحقیق در اشعار و شعر مى‌گذراند و از مجالست و مصاحبت اهل ادب بهره‌مند بود و از محاورت و معاشرت ایشان لذت مى‌برد.نشست با سخن‌سرایان پرده از روى طبع شیواى او برگرفت و طوطى طبعش ترانه‌ساز و نغمه‌پرداز آمد تا آنجا که در قصیده و غزل سرآمد شد...وى پس از دو سال اقامت در تهران به زادگاه خویش کاشان برگشت و پس از آن سفرى به شروان آغاز کرد و عازم آن سامان شد و پنج سال با الفت ظریفان و صحبت‌موزونان آن دیار سپرى کرد و با سخن‌سرایان آن شهر سر و رازى و سوز و سازى داشت...پس از پنج سال اقامت در شروان سفر داغستان در پیش گرفت و نزدیک به سى سال از عمر را در آن دیار گذراند و از آن پس رهسپار گرجستان و دیگر بلاد قفقاز گردید.» <ref>دیوان عندلیب کاشانى،به اهتمام تیرداد اندیشه،تهران،انتشارات کاوه،سال 1343،ص 3 و 4.</ref> | «...میر تقى بن حسین الحسنى از اجلۀ سادات و از شعراى عهد قاجار بود.در آغاز جوانى در زمان سلطنت ناصر الدین شاه از زادگاه خویش عازم تهران گردید...در عهد جوانى،شوقى در دل و شورى در سر داشت و عمر گرانمایه به خواندن و بررسى و تحقیق در اشعار و شعر مى‌گذراند و از مجالست و مصاحبت اهل ادب بهره‌مند بود و از محاورت و معاشرت ایشان لذت مى‌برد.نشست با سخن‌سرایان پرده از روى طبع شیواى او برگرفت و طوطى طبعش ترانه‌ساز و نغمه‌پرداز آمد تا آنجا که در قصیده و غزل سرآمد شد...وى پس از دو سال اقامت در تهران به زادگاه خویش کاشان برگشت و پس از آن سفرى به شروان آغاز کرد و عازم آن سامان شد و پنج سال با الفت ظریفان و صحبت‌موزونان آن دیار سپرى کرد و با سخن‌سرایان آن شهر سر و رازى و سوز و سازى داشت...پس از پنج سال اقامت در شروان سفر داغستان در پیش گرفت و نزدیک به سى سال از عمر را در آن دیار گذراند و از آن پس رهسپار گرجستان و دیگر بلاد قفقاز گردید.» <ref>دیوان عندلیب کاشانى،به اهتمام تیرداد اندیشه،تهران،انتشارات کاوه،سال 1343،ص 3 و 4.</ref> | ||
سبک شعرى | ==سبک شعرى== | ||
دیوان اشعار عندلیب کاشانى حاوى غزلیات،ماده تاریخ‌ها،ساقى‌نامه،مثنویات،مخمس‌ها و رباعیات و مراثى در سال 1343 به اهتمام آقاى تیرداد اندیشه توسط انتشارات کاوه در قطع وزیرى و در 177 چاپ و منتشر شده است.این اشعار على‌رغم قالب‌هاى متنوعى که دارند غالبا در سبک عراقى سروده شده‌اند و مثنوى‌هاى ماتمى او لحنى حماسى دارند.عندلیب کاشانى را باید مبتکر نوعى سبک مرثیه‌سرایى دانست.او در شیوۀ:غزل-مثنوى ماتمى آثار بدیعى دارد و نیز با استفاده از چند غزل که داراى اوزان مختلف عروضى‌اند بى‌آنکه از قالب ترکیب‌بند استفاده کند،زنجیرۀ کلامى خود را همانند حلقه‌هاى زنجیر مى‌آراید و این تنوع‌طلبى در مرثیه‌سرایى بى‌سابقه است. | دیوان اشعار عندلیب کاشانى حاوى غزلیات،ماده تاریخ‌ها،ساقى‌نامه،مثنویات،مخمس‌ها و رباعیات و مراثى در سال 1343 به اهتمام آقاى تیرداد اندیشه توسط انتشارات کاوه در قطع وزیرى و در 177 چاپ و منتشر شده است.این اشعار على‌رغم قالب‌هاى متنوعى که دارند غالبا در سبک عراقى سروده شده‌اند و مثنوى‌هاى ماتمى او لحنى حماسى دارند.عندلیب کاشانى را باید مبتکر نوعى سبک مرثیه‌سرایى دانست.او در شیوۀ:غزل-مثنوى ماتمى آثار بدیعى دارد و نیز با استفاده از چند غزل که داراى اوزان مختلف عروضى‌اند بى‌آنکه از قالب ترکیب‌بند استفاده کند،زنجیرۀ کلامى خود را همانند حلقه‌هاى زنجیر مى‌آراید و این تنوع‌طلبى در مرثیه‌سرایى بى‌سابقه است. | ||
==دامنه تأثیر آثار عاشورایى== | |||
متأسفانه در تذکره‌هایى که در دورۀ قاجاریه تألیف شده نامى از او به میان نیامده و شاید علت امر اقامت دیرپاى او در بلاد قفقاز و عدم حضور او در پایتخت بوده است.با این که اشعار ماتمى عندلیب کشانى از نظر کمى و کیفى درخور عنایت و توجه است ولى به خاطر گمنامى وى و دور از دسترس بودن آثار منظومش،بازتابى در زمانۀ او نداشته است،ولى به طور حتم به روند تکاملى شعر عاشورا در قلمرو زبان فارسى شتاب بخشیده است. | متأسفانه در تذکره‌هایى که در دورۀ قاجاریه تألیف شده نامى از او به میان نیامده و شاید علت امر اقامت دیرپاى او در بلاد قفقاز و عدم حضور او در پایتخت بوده است.با این که اشعار ماتمى عندلیب کشانى از نظر کمى و کیفى درخور عنایت و توجه است ولى به خاطر گمنامى وى و دور از دسترس بودن آثار منظومش،بازتابى در زمانۀ او نداشته است،ولى به طور حتم به روند تکاملى شعر عاشورا در قلمرو زبان فارسى شتاب بخشیده است. | ||
==برگزیده آثار عاشورایى== | |||
در دیوان چاپ عندلیب کاشانى مراثى فراوانى در قالب‌هاى مختلف شعرى دیده مى‌شود از قبیل: | در دیوان چاپ عندلیب کاشانى مراثى فراوانى در قالب‌هاى مختلف شعرى دیده مى‌شود از قبیل: | ||
| خط ۲۱: | خط ۶۹: | ||
مثنوى‌هاى عاشورایى،غزل‌هاى عاشورایى و مخمسات عاشورایى-که تضمین دو غزل سعدى است و هریک از آنها داراى فضاهاى عاطفى و احساسى به خصوصى مى‌باشد.براى پرهیز از دامنه‌دار شدن سخن،به نقل چند اثر برگزیدۀ عاشورایى او به اختصار مى‌پردازیم: | مثنوى‌هاى عاشورایى،غزل‌هاى عاشورایى و مخمسات عاشورایى-که تضمین دو غزل سعدى است و هریک از آنها داراى فضاهاى عاطفى و احساسى به خصوصى مى‌باشد.براى پرهیز از دامنه‌دار شدن سخن،به نقل چند اثر برگزیدۀ عاشورایى او به اختصار مى‌پردازیم: | ||
تضمین غزل سعدى | ===تضمین غزل سعدى === | ||
زبان حال حرّ بن یزید ریاحى | زبان حال حرّ بن یزید ریاحى | ||
| خط ۷۳: | خط ۱۲۱: | ||
عندلیب کاشانى در مراثى حضرت على اکبر منظومه‌هاى ماتمى زیبایى دارد که به ارایه سه نمونه از آنها بسنده مى‌کنیم: | عندلیب کاشانى در مراثى حضرت على اکبر منظومه‌هاى ماتمى زیبایى دارد که به ارایه سه نمونه از آنها بسنده مى‌کنیم: | ||
غزل عاشورایى | ===غزل عاشورایى=== | ||
{{ب| که این جوان نه محمد،ز نسل اطهرش‌ست این | بود سپهر امامت:حسین و،محورش‌ست این }} | {{ب| که این جوان نه محمد،ز نسل اطهرش‌ست این | بود سپهر امامت:حسین و،محورش‌ست این }} | ||
| خط ۹۱: | خط ۱۳۹: | ||
{{ب| مقام کوشش جنگ است،نى زمان تغافل | یزید،جایزه داده است و کیسۀ زرش‌ست این <ref>همان،ص 167 و 168.</ref> }} | {{ب| مقام کوشش جنگ است،نى زمان تغافل | یزید،جایزه داده است و کیسۀ زرش‌ست این <ref>همان،ص 167 و 168.</ref> }} | ||
غزل مرثیه | ===غزل مرثیه=== | ||
{{ب| على اکبر!الا اى طرّه‌ات هر تار،زنجیرى | به این مجنون سرگشته از آن زنجیر،تدبیرى }} | {{ب| على اکبر!الا اى طرّه‌ات هر تار،زنجیرى | به این مجنون سرگشته از آن زنجیر،تدبیرى }} | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۶۱: | ||
{{ب| خزان از گلشن دین(عندلیبا)!شد،مشو نومید | که باشد خرابى را،ز پى البته تعمیرى <ref>همان،ص 163.</ref> }} | {{ب| خزان از گلشن دین(عندلیبا)!شد،مشو نومید | که باشد خرابى را،ز پى البته تعمیرى <ref>همان،ص 163.</ref> }} | ||
مثنوى عاشورایى | ===مثنوى عاشورایى=== | ||
{{ب| چو آمد به جولانگه کارزار | على اکبر،آن پردل نامدار... }} | {{ب| چو آمد به جولانگه کارزار | على اکبر،آن پردل نامدار... }} | ||