فضولی بغدادی‌: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
جزبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
ملّا محمّد بن سلیمان بغدادی از اکابر شعرا و عرفای قرن دهم هجری است که اشعار مؤثر و سوزناک به زبان ترکی و گاه به عربی و فارسی دارد. او کتاب «حدیقة السّعدا» را به تقلید از کتاب «روضة الشّهدا» حسین واعظ کاشفی نوشته است. فضولی از وابستگان دربار سلطان سلیمان خان قانونی دهمین سلطان عثمانی بوده است.
'''ملّا محمّد بن سلیمان بغدادی''' از اکابر شعرا و عرفای قرن دهم هجری است.{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    = فضولی بغدادی
| تصویر                  = فضولی بغدادی.jpg
| توضیح تصویر            =
| نام اصلی              = ملٌامحمٌد بن سلیمان بغدادی
| زمینه فعالیت          =
| ملیت                  =
| تاریخ تولد            =
| محل تولد                =
| والدین                = 
| تاریخ مرگ              = 970 ه. ق.
| محل مرگ                = شیراز
| علت مرگ                =
| محل زندگی              =
| مختصات محل زندگی        =
| مدفن                  =
|مذهب                  =
|در زمان حکومت          =
|اتفاقات مهم            =
| نام دیگر              =
|لقب                    =
|بنیانگذار              =
| پیشه                  =
| سال‌های نویسندگی        =
|سبک نوشتاری            =
|کتاب‌ها                =
|مقاله‌ها                =
|نمایشنامه‌ها            =
|فیلم‌نامه‌ها              =
|دیوان اشعار            =
|تخلص                    = فضولی
|فیلم ساخته بر اساس اثر=
| همسر                    =
| شریک زندگی            =
| فرزندان                =
|تحصیلات                  =
|دانشگاه                =
|حوزه                  =
|شاگرد                  =
|استاد                  =
|علت شهرت              =
| تأثیرگذاشته بر        =
| تأثیرپذیرفته از         =
| وب‌گاه                  =
|گفتاورد                =
|امضا                  =
}}


فضولی به سال 970 ه ق. در گذشته است. دیوان او شامل قصاید، غزلیات، قطعات، رباعیات و ساقی نامه است که در ترکیه به طبع رسیده است. تخلّص «فضولی» را از این جهت انتخاب کرد که این لقب مقبول طبع کسی نخواهد افتاد و به قول خودش این لقب موافق هوای او و لقبی مطابق دعوای او بود. خود می‌نویسد: این لقب چند وجه دارد اول آنکه من خود را یگانه روزگار می‌خواستم و این معنی درین تخلّص به ظهور پیوست دوم آنکه من به توفیق همّت، استدعای جامعیّت جمیع علوم و فنون داشتم و این تخلّص متضمّن این مضمون است چرا که کلمه فضول در لغت جمع فضل است بر وزن علوم و فنون. دیگر مفهوم فضولی به اصطلاح عوّام خلاف ادب است و چه خلاف ادب ازین برتر که مرا با وجود قلّت معاشرت علمای عالی مقدار در مباحث عقلیه و نقلیه مسایلی را مطرح کردم که اختلاف بین فقهاست.
== زندگینامه ==
فضولی از وابستگان دربار «سلطان سلیمان خان قانونی» دهمین سلطان عثمانی بوده است. تخلّص «فضولی» را از این جهت انتخاب کرد که این لقب مقبول طبع کسی نخواهد افتاد و به قول خودش این لقب موافق هوای او و لقبی مطابق دعوای او بود. خود می‌نویسد: این لقب چند وجه دارد اول آنکه من خود را یگانه روزگار می‌خواستم و این معنی درین تخلّص به ظهور پیوست دوم آنکه من به توفیق همّت، استدعای جامعیّت جمیع علوم و فنون داشتم و این تخلّص متضمّن این مضمون است چرا که کلمه فضول در لغت جمع فضل است بر وزن علوم و فنون. دیگر مفهوم فضولی به اصطلاح عوّام خلاف ادب است و چه خلاف ادب ازین برتر که مرا با وجود قلّت معاشرت علمای عالی مقدار در مباحث عقلیه و نقلیه مسایلی را مطرح کردم که اختلاف بین فقهاست.وی به سال 970 ه ق. در گذشته است.


دیگر آثار او عبارتند از: «انیس القلب»، «بنگ و باده» (ترکی)، «صحّت و مرض»، «لیلی و مجنون» (ترکی) . <ref> لغت نامه دهخدا. دیوان فضولی بغدادی (فارسی) مقدمه با تلخیص.</ref>
== آثار ==
فضولی بغدادی اشعار مؤثر و سوزناک به زبان ترکی و گاه به عربی و فارسی دارد. دیوان او شامل قصاید، غزلیات، قطعات، رباعیات و ساقی نامه است که در ترکیه به طبع رسیده است. او کتاب «حدیقة السّعدا» را به تقلید از کتاب «روضة الشّهدا» حسین واعظ کاشفی نوشته است.  


دیگر آثار او عبارتند از: «انیس القلب»، «بنگ و باده» (ترکی)، «صحّت و مرض»، «لیلی و مجنون» (ترکی) . <ref> لغت نامه دهخدا. دیوان فضولی بغدادی (فارسی) مقدمه با تلخیص.</ref>


'''قصیده:'''
== اشعار ==


=== قصیده: ===
==== شعر ا ====
{{شعر}}
{{شعر}}


خط ۶۱: خط ۱۱۳:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


 
==== شعر 2 ====
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| السلام ای ساکن محنت سرای کربلا|السلام ای مستمند و مبتلای کربلا }}
{{ب| السلام ای ساکن محنت سرای کربلا|السلام ای مستمند و مبتلای کربلا }}
خط ۹۸: خط ۱۵۰:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


 
==== شعر 3 ====
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| نیست سبحه این که بردستست ما را بلکه هست‌|دانه‌ی چندی ز درّ بی‌بهای کربلا }}
{{ب| نیست سبحه این که بردستست ما را بلکه هست‌|دانه‌ی چندی ز درّ بی‌بهای کربلا }}
خط ۱۱۳: خط ۱۶۵:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


 
==== شعر 4 ====
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| روی دلم باز سوی کربلاست‌|رغبت بیمار به دار الشفاست }}
{{ب| روی دلم باز سوی کربلاست‌|رغبت بیمار به دار الشفاست }}
خط ۱۷۱: خط ۲۲۳:
{{ب| کار «فضولی» به تو افتاده است‌|چاره‌ی او کن که بسی بینواست <ref>همان؛ ص 241 و 243.</ref> }}
{{ب| کار «فضولی» به تو افتاده است‌|چاره‌ی او کن که بسی بینواست <ref>همان؛ ص 241 و 243.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
{| class="" style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> روی دلم باز سوی کربلاست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">رغبت بیمار به دار الشفاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گرد ره بادیه‌ی کربلا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">مخبر مظلومی آل عباست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> زین سبب از دیده‌ی اهل نظر</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">اشک فشاننده‌تر از توتیاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ذکر لب تشنه‌ی شاه شهید</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">شهد شفای دل بیمار ماست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آن که بهر خسته‌ی بی‌دست و پا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">نیّت طوف در او هم دواست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آن که پس از واقعه‌ی کربلا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آرزوی نصرت او هم غزاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> اشرف اولاد بنی فاطمه‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">سیّد آل علی المرتضاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> پرده‌ی آرایش درگاه او</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">پرده‌کش چهره‌ی جرم و خطاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کنگره‌ی قصر معّلای او</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">ارّه‌ی نخل بُن خصم دغاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آن که به درگاه حسین علی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">روی نهاده به امید جزاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> نیّتش اینست که کردم طواف‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">روضه جزای عمل من سزاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> می‌شود البته خجل گر کسی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">پرسد ازو روضه‌ی دیگر کجاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> در همه طاعت غرض آدمی‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">مرتبه‌ی دولت قرب خداست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> هرکه طواف در آن شاه کرد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">چون به یقین مدرک این مدّعاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دغدغه دارم که در آن نیست رای‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">دغدغه‌ی طاعت دیگر چراست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ای به رضای تو قضا و قدر</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">وی همه کار تو به تقدیر راست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بود دلت را به شهادت رضا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">نصرت دشمن اثر آن رضاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ورنه کجا دشمن بد کیش را</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تاب مصاف خلف مصطفاست؟ </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> خصم ز تدبیر ظهور فساد</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">گرچه ثبات خود و نفی خداست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> معجزت این بس که کنون بی‌اثر</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آن شده محجوب حجاب فناست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> داخل آثار علامات تست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">تا به ابد آنچه به دست بقاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> در همه‌ی مذهب حق مجملا</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">قاتل تو قابل لعن خداست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> تجربه کردیم بسی در جهان‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هیچ دلی نیست که دور از بلاست  </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بهر تو ماتمکده‌ای بیش نیست‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">خانه‌ی دل کز غم و رنج و عناست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گریه‌کنان مردم چشم همه‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">بهر تو پوشیده سیه در عزاست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> مردم دیده همه ماتمزده‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">دیده‌ی مردم همه ماتم سراست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دوست چه سان از تو شود ناامید</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">حاجت دشمن چو به لطفت رواست </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کار «فضولی» به تو افتاده است‌</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">چاره‌ی او کن که بسی بینواست <ref>همان؛ ص 241 و 243.</ref> </span>
|}
<br />


 
=== رباعی: ===
'''رباعی:'''
 
{{شعر}}
{{شعر}}


خط ۱۸۱: خط ۳۴۵:
{{ب| بر می‌دارند و سبحه‌اش می‌سازند|می‌گردانند از شرف دست به دست <ref>همان، ص 648.</ref> }}
{{ب| بر می‌دارند و سبحه‌اش می‌سازند|می‌گردانند از شرف دست به دست <ref>همان، ص 648.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}




==منابع==
==منابع==


دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ 2، ص: 797-800.
* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ 2، ص: 797-800.]


==پی نوشت==
==پی نوشت==
خط ۱۹۳: خط ۳۵۶:
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران متقدم]]
[[رده:شاعران متقدم]]
<references />
برگرفته از «https://fa.wikihussain.com/view/فضولی_بغدادی‌»