مجرم افشار: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
'''مجرم افشار''' شاعر آئینی سده سیزدهم بود. | '''مجرم افشار''' شاعر آئینی سده سیزدهم بود. | ||
= زندگینامه = | =زندگینامه= | ||
نامش میرزا محمد على، زادگاهش قریه چنار، ساکن اسد آباد همدان، تخلص شعرى‌اش «مجرم» و اصلش از طایفه افشار بوده است. وی در کودکی صوتى داشته، به درس و مشق هم مى‌پرداخته و در ایام [[عاشورا]] در مجالس شبیه نسخه اطفال مى‌خوانده است؛ اما در شاعرى تربیت از میرزا حاجى محمد (بیدل) دیده و ترقى کامل کرده و آن چه محقق است قریب بیست هزار بیت از همه قسم شعر داشته که همه را اهل فن به خوبى تصدیق داشته‌اند بلکه مسمّطات او را کم از «منوچهرى» نمى‌دانسته‌اند. بعد از فوتش، از قرار تقریر مردم و میرزا على (پسرش)، میرزا قادر بروجردى، با میرزا على طرح الفت کلى ریخته عاقبت دیوان را از میان برد و مفقود الاثر کرد. <ref>''حدیقة الشعراء،سید احمد دیوان بیگى شیرازى،با تصحیح و تحشیه دکتر عبد الحسین نوائى(انتشارات زرین، تهران،سال 1366)،ج 3،ص 1518 و 1519.''</ref> | نامش میرزا محمد على، زادگاهش قریه چنار، ساکن اسد آباد همدان، تخلص شعرى‌اش «مجرم» و اصلش از طایفه افشار بوده است. وی در کودکی صوتى داشته، به درس و مشق هم مى‌پرداخته و در ایام [[عاشورا]] در مجالس شبیه نسخه اطفال مى‌خوانده است؛ اما در شاعرى تربیت از میرزا حاجى محمد (بیدل) دیده و ترقى کامل کرده و آن چه محقق است قریب بیست هزار بیت از همه قسم شعر داشته که همه را اهل فن به خوبى تصدیق داشته‌اند بلکه مسمّطات او را کم از «منوچهرى» نمى‌دانسته‌اند. بعد از فوتش، از قرار تقریر مردم و میرزا على (پسرش)، میرزا قادر بروجردى، با میرزا على طرح الفت کلى ریخته عاقبت دیوان را از میان برد و مفقود الاثر کرد. <ref>''حدیقة الشعراء،سید احمد دیوان بیگى شیرازى،با تصحیح و تحشیه دکتر عبد الحسین نوائى(انتشارات زرین، تهران،سال 1366)،ج 3،ص 1518 و 1519.''</ref> | ||
==سبک شعرى== | ==سبک شعرى== | ||
در آثار معدودى که از | در آثار معدودى که از مجرم افشار بر جاى مانده شیوه بیانى آنها بر سبک عراقى استوار است که گه‌گاه با رگه‌هایى از سبک خراسانى همراه است. چون وى داراى مشرب عرفانى بوده اشعارش را هاله‌اى از اشراق و معرفت فراگرفته است. مجرم افشار در مثنوى عرفانى خود چهار مقوله (حسن، عشق، جبر و اختیار) را در رابطه با حادثه خون نگار [[عاشورا]] مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و ضمن نفى جبر و اثبات اختیار مراتب چهارگانه مذکور را تبیین کرده است. | ||
=== اشعار === | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۹۲: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| class="" style="margin: 0 auto; " | |||
| class="b" |<span class="beyt">طبع من!اى مرغ لاهوت آشیان </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> در مکانى لیک باشى لامکان</span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">سیر را از این مکان پر باز کن </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> بر فضاى لا مکان پر باز کن</span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">برشکن این بیضه ناسوت را </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> سیر بنما گلشن لاهوت را </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">ز آن گلستانى وز آن خرم فضا </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> چون بدین ویران سرا گردى رضا؟</span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">جمع کن این صورت تفریق را </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> ز آن سپس بگشا لب تحقیق را</span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">شمه‌اى از حسن و عشق آغاز کن </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> بر رخم درهاى معنى باز کن</span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">تا بدانم حالت عشاق را </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> بنگرم تکلیف‌هاى شاق را</span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">حسن چِبْوَد؟عشق چه؟معشوق کیست؟ </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> در رهش جانبازى عاشق ز چیست؟</span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">این چه تکلیف است کز جان درگذر؟ </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> از جفا و از ستم منما حذر!</span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">سر بده از خویش و فرزند و تبار </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> اهل خود را کن اسیر هر دیار</span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">اکبرت را طعمه شمشیر کن </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">خون، غذاى اصغر بى‌شیر کن</span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">تشنه‌لب در زیر خنجر جان سپار </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> این مثل جبرست یا خود اختیار؟ </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">گر بود جبر این چه جبارى بود </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt">این چه ظلم و زحمت و خوارى بود؟</span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">ور همى‌گویى که باشد جبر خاص </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> جبر خاص اوست مختص خواص </span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">من ندانم جبر خاص و جبر عام </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> پخته گو مطلب نماند هیچ خام</span> | |||
|- | |||
| class="b" |<span class="beyt">بر خواص خویشتن جبر از چه راه؟ </span> | |||
| style="width:2em;" | | |||
| class="b" |<span class="beyt"> و آن گهى تکلیف بر صبر از چه راه؟</span> | |||
|} | |||
| خط ۱۴۸: | خط ۲۰۴: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*''محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا،زمزم هدایت، ج1، ص293-296.'' | *''[[کاروان شعر عاشورا|محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا،زمزم هدایت، ج1، ص293-296.]]'' | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||