علمبندان: تفاوت میان نسخهها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
T.ramezani (بحث | مشارکتها) |
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جز (←مراسم علمنبدان) |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
برخی از علمها نشانهای فراتر از صحنه کربلا دارند و در واقع نمادی از سوگواریهای تاریخ تشیع هستند که در اوج خود به قیام عاشورا متصل میشوند. از این رو، علم یکی از نشانههای مهم عزاداری عاشورا و علمدار کربلا عباس بن علی (ع) محسوب میشود. | برخی از علمها نشانهای فراتر از صحنه کربلا دارند و در واقع نمادی از سوگواریهای تاریخ تشیع هستند که در اوج خود به قیام عاشورا متصل میشوند. از این رو، علم یکی از نشانههای مهم عزاداری عاشورا و علمدار کربلا عباس بن علی (ع) محسوب میشود. | ||
در گذشته، جدای از مسائل اعتقادی و معنوی مراسم، کارکردهای سیاسی و اجتماعی نیز برای علم گردانی مترتب بود یکپارچگی اجتماعی (هم هدف بودن) و احساس همبستگی و وابستگی (تشکیل روابط صمیمی بین اعضا) از مهمترین کارکردهای اجتماعی این مراسم به شمار میرود جدای از آن این رسم گاه در گذشته فراتر از یک مراسم مذهبی عمل میکرد؛ مثلاً برای احقاق حق یک مظلوم و یا آزادی یک زندانی بیگناه. | در گذشته، جدای از مسائل اعتقادی و معنوی مراسم، کارکردهای سیاسی و اجتماعی نیز برای علم گردانی مترتب بود یکپارچگی اجتماعی (هم هدف بودن) و احساس همبستگی و وابستگی (تشکیل روابط صمیمی بین اعضا) از مهمترین کارکردهای اجتماعی این مراسم به شمار میرود جدای از آن این رسم گاه در گذشته فراتر از یک مراسم مذهبی عمل میکرد؛ مثلاً برای احقاق حق یک مظلوم و یا آزادی یک زندانی بیگناه. | ||
== مراسم | == مراسم علمبندان== | ||
مراسم علم گردانی در مناطق مختلف به شکلهای گوناگونی انجام میشود. برای مثال، در میناب «مراسم علم پیغمبر» برگزار میگردد. اگرچه پیدایش و چگونگی شکلگیری این مراسم مشخص نیست، اما احتمال میرود، که این مراسم ابتدا به شکل علمگردانیهای ساده برای جمع نذورات صورت میگرفت و علمها نشانی از حسینیهها بودهاند و با گرد آمدن عزاداران و حسینیهها در یک محل برای عزاداری مشترک، کم کم این مراسم کامل شده است. در بعضی مناطق، بانیان، با همراهی اقوام علمها را در خانههای خود میبستند و برای مراسم به حسینیه و مسجد میآوردند. برای مثال یک روز پیش از محرم، یعنی غروب آخرین روز ماه ذیالحجه، علم بندها که بیشتر آنها سادات بودند، علمها را در خانه میبستند و به مسجد عاشورا حمل میکردند و بعد از نوحهخوانی و روضهخوانی، علمها را به پای منبر میبردند که در اصطلاح به آن «به تخت بردن علم» میگفتند. بستن علم به عهده «پیر غلام» و سادات بود. پیر غلام کهنسالترین سادات علمدار بود. پس از بسته شدن علمها، چند تن از سادات، علمها را برمیداشتند و دور حسینیهها میچرخاندند و بعد در اطراف علم سینه میزدند که به «حسین به / حسین به» مشهور بود. <ref>سعیدی، بینام، بیرجند، خراسان جنوبی، 1364.</ref> در برخی مناطق هم مراسم علمبندان در حسینیه و مسجد انجام میشد. برای این کار روز قبل از مراسم، پارچههای علم را میشستند و خشک میکردند. صبح روز علمبندان، چاووشی خوان، مردن را با خواندن اشعاری در رثای امام حسین (ع) یا با نواختن نوعی شیپور آگاه میکرد. پس از جمع شدن مردم، بانیان به اتفاق ریش سفیدان و سادات، علم را میبستند. در حین کار، اسپند دود میکردند و شخصی چاووششی میخواند و دیگران صلوان میفرستادند. مراسم نوحهخوانی و روضهخوانی هم در بعضی مناطق در حین مراسم علمبندان برپا میشد. <ref>کاووسی، بینام، بیرجند، خراسان جنوبی، 1353.</ref> | مراسم علم گردانی در مناطق مختلف به شکلهای گوناگونی انجام میشود. برای مثال، در میناب «مراسم علم پیغمبر» برگزار میگردد. اگرچه پیدایش و چگونگی شکلگیری این مراسم مشخص نیست، اما احتمال میرود، که این مراسم ابتدا به شکل علمگردانیهای ساده برای جمع نذورات صورت میگرفت و علمها نشانی از حسینیهها بودهاند و با گرد آمدن عزاداران و حسینیهها در یک محل برای عزاداری مشترک، کم کم این مراسم کامل شده است. در بعضی مناطق، بانیان، با همراهی اقوام علمها را در خانههای خود میبستند و برای مراسم به حسینیه و مسجد میآوردند. برای مثال یک روز پیش از محرم، یعنی غروب آخرین روز ماه ذیالحجه، علم بندها که بیشتر آنها سادات بودند، علمها را در خانه میبستند و به مسجد عاشورا حمل میکردند و بعد از نوحهخوانی و روضهخوانی، علمها را به پای منبر میبردند که در اصطلاح به آن «به تخت بردن علم» میگفتند. بستن علم به عهده «پیر غلام» و سادات بود. پیر غلام کهنسالترین سادات علمدار بود. پس از بسته شدن علمها، چند تن از سادات، علمها را برمیداشتند و دور حسینیهها میچرخاندند و بعد در اطراف علم سینه میزدند که به «حسین به / حسین به» مشهور بود. <ref>سعیدی، بینام، بیرجند، خراسان جنوبی، 1364.</ref> در برخی مناطق هم مراسم علمبندان در حسینیه و مسجد انجام میشد. برای این کار روز قبل از مراسم، پارچههای علم را میشستند و خشک میکردند. صبح روز علمبندان، چاووشی خوان، مردن را با خواندن اشعاری در رثای امام حسین (ع) یا با نواختن نوعی شیپور آگاه میکرد. پس از جمع شدن مردم، بانیان به اتفاق ریش سفیدان و سادات، علم را میبستند. در حین کار، اسپند دود میکردند و شخصی چاووششی میخواند و دیگران صلوان میفرستادند. مراسم نوحهخوانی و روضهخوانی هم در بعضی مناطق در حین مراسم علمبندان برپا میشد. <ref>کاووسی، بینام، بیرجند، خراسان جنوبی، 1353.</ref> | ||