ام سلمه: تفاوت میان نسخه‌ها

هند دختر ابوامیه مخزومی
ام‌سلمه; هند دختر ابوامیه مخزومی
زادروز	;
درگذشت	۶۲ ه.ق; مدینه
محل زندگی	حبشه، مدینه
شناخته‌شده برای	همسران پیامبر (ص)
لقب	ام‌المؤمنین
دین	اسلام
خویشاوندان	پیامبر اسلام (ص)

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۱۰

برای دیگر کاربردها، ام سلمه (ابهام‌زدایی) را ببینید.

ام سلمه، همسر گرامى رسول خدا (ص) و از سابقین در اسلام و از مهاجران به حبشه بود.

زندگینامهویرایش

ام سلمه از زنان خردمند عصر خویش به شمار مى‌رفت. نامش هند بود. پس از بازگشت از حبشه، به مدینه هجرت کرد. شوهرش ابو سلمه در جنگ احد مجروح و سپس شهید شد. پیش از جنگ احزاب به همسرى پیامبر در آمد و سرپرستى فاطمۀ زهرا (س) را بر عهده گرفت.

چون حسین (ع) به دنیا آمد، ام سلمه عهده‌دار نگهدارى او شد.^[۱] امّ سلمه پس از رحلت رسول خدا (ص) همواره هوادار اهل بیت(ع) ماند و سال‌ها بعد، از مخالفان سرسخت معاویه بود و طىّ نامه‌اى از برنامه‌هاى معاویه در سبّ و لعن امیر المؤمنین (ع) انتقاد کرد.^[۲]

او از راویان حدیث از پیامبر بود. حسین بن على (ع) پیش از سفر به کربلا، علم و سلاح پیامبر و ودایع امامت را به او سپرد تا از بین نرود. درخواست آن‌ها نشانۀ امامت بود. او هم آنها را به امام سجاد (ع) تحویل داد.^[۳] این، مکانت عظیم او را نزد اهل بیت مى‌رساند.

پس از واقعۀ کربلا، وى به عزادارى بر شهیدان کربلا پرداخت و بنى هاشم به تعزیت و تسلیت گویى او که تنها همسر بازماندۀ پیامبر بود، مى‌رفتند. ام سلمه در ۸۴ سالگى، چند سال پس از واقعۀ کربلا (به نقلى در سال ۶۲ قمری) درگذشت و در بقیع، مدفون شد. ^[۴]

نخستین مرثیه سرا در مدینهویرایش

در مدینه نخستین مرثیه‌سرا هم زمان با شهادت امام حسین(ع)، ام‌سلمه بود. یعقوبی در این باره می نویسد: «نخستین ضجه‌ زننده‌ای که در مدینه ضجه‌اش بلند شد ام‌سلمه همسر رسول خدا بود. پیامبر خدا(ص) شیشه‌اي که در آن خاکی قرار داشت به ام سلمه داده‌بود و فرموده بود که : «هرگاه این خاك تبدیل به خون تازه شودحسین(ع) کشته شده‌است» . روز عاشوراي سال ۶۱ هجري آن خاك تبدیل به خون تازه شد، و ام‌سلمه با دیدن آن فریاد زد: «واحسـینا، و ابن رسول الله! واحسینا!» شیون و زاری ام‌سلمه برای امام حسین(ع) به گونه‌ای بود که به دنبال آن مدینه یکپارچه عزادار شد. ^[۵] زنان شیون کردند و در مدینه ولوله‌ای شد که تا آن زمان شنیده نشده‌بود. سال ۶۱ هجری سال حزن نامیده شد.^[۶]

بر پایه گزارش دعائم الاسلام از امام صادق(ع) پس از واقعه عاشورا سه سال تمام بر آن حضرت مرثیه سرایی شد^[۷] همچنین طبق گزارشی دیگر از شهادت آن حضرت تا مرگ ابن زیاد اهل بیت(ع) از عزا بیرون نیامدند^[۸]

پوشیدن لباس سیاه در عزای سیدالشهداویرایش

نخستین کسانی که در عزای اباعبدالله(ع) لباس سیاه بر تن کردند ام‌سلمه همسر پیامبر و زنان بنی هاشم بودند.^[۹]

منابعویرایش

پی نوشتویرایش

↑ بحار الأنوار،ج ۴۳،ص ۲۴۵.
↑ دائرة المعارف تشیع،واژۀ «امّ سلمه».
↑ بحار الأنوار،ج ۲۶،ص ۲۰۹،اصول کافى،ج ۱،ص ۲۳۵،اثبات الهداة،ج ۵،ص۲۱۶.
↑ دایرة المعارف تشیّع.
↑ تاریخ یغوبی، ج ۲، ص ۲۴۵
↑ مقتل الحسین خوازمی، ج ۲، ص۴۰؛ التذکره، قرطبی، ج ۲، ص ۴۵۳
↑ دعائم الاسلام، ج ۱، ۲۲۷
↑ کامل الزیارات، ص ۱۶۷، ح ۲۱۹
↑ المحاسن، ج ۲، ص ۱۹۵، ح ۱۵۶۴

[1] بحار الأنوار،ج ۴۳،ص ۲۴۵.

[2] دائرة المعارف تشیع،واژۀ «امّ سلمه».

[3] بحار الأنوار،ج ۲۶،ص ۲۰۹،اصول کافى،ج ۱،ص ۲۳۵،اثبات الهداة،ج ۵،ص۲۱۶.

[4] دایرة المعارف تشیّع.

[5] تاریخ یغوبی، ج ۲، ص ۲۴۵

[6] مقتل الحسین خوازمی، ج ۲، ص۴۰؛ التذکره، قرطبی، ج ۲، ص ۴۵۳

[7] دعائم الاسلام، ج ۱، ۲۲۷

[8] کامل الزیارات، ص ۱۶۷، ح ۲۱۹

[9] المحاسن، ج ۲، ص ۱۹۵، ح ۱۵۶۴

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-همسر گرامى رسول خدا(ص) و از سابقین در اسلام و از مهاجران به حبشه بود. از زنان خردمند عصر خویش به شمار مى‌رفت. نامش هند بود. پس از بازگشت از حبشه، به مدینه هجرت کرد. شوهرش [[ابو سلمه]] در [[جنگ احد]] مجروح و سپس شهید شد. پیش از جنگ احزاب به همسرى پیامبر در آمد و سرپرستى فاطمۀ زهرا (س) را بر عهده گرفت.
+{{دیگر کاربردها|ام سلمه}}
+{{جعبه زندگینامه
+| اندازه جعبه = 240px
+| عنوان = '''ام‌سلمه'''
+| نام = هند دختر ابوامیه مخزومی
+| تصویر =
+| اندازه تصویر =
+| عنوان تصویر =
+| زادروز = <!-- {{تولد و سن|سال(4 رقم فارسی)|ماه(1 یا دو رقم فارسی)|روز(2 رقم فارسی)}} -->
+| زادگاه =
+| تاریخ درگذشت = <!-- {{مرگ و سن|سال|ماه|روز|سال|ماه|روز}} (تاریخ مرگ سپس تولد) --> ۶۲ ه.ق
+| مکان مرگ = مدینه
+| محل زندگی = حبشه، مدینه
+| شناخته‌شده برای = همسران پیامبر (ص)
+| لقب = ام‌المؤمنین
+| دین = اسلام
+| خویشاوندان سرشناس = پیامبر اسلام (ص)
+| گفتاورد =
+}}
-چون حسین (ع) به دنیا آمد، عهده‌دار نگهدارى او شد.<ref>''بحار الأنوار،ج 43،ص 245.''</ref> امّ سلمه پس از رحلت رسول خدا (ص) همواره هوادار اهل بیت ماند و سال‌ها بعد، از مخالفان سرسخت [[معاویه]] بود و طىّ نامه‌اى از برنامه‌هاى معاویه در سبّ و لعن امیر المؤمنین (ع) انتقاد کرد.<ref>''دائرة المعارف تشیع،واژۀ «امّ سلمه».''</ref> این بانوى بزرگوار، از راویان حدیث از پیامبر بود. حسین بن على (ع) پیش از سفر به کربلا، علم و سلاح پیامبر و ودایع امامت را به او سپرد تا از بین نرود. درخواست آنها نشانۀ امامت بود. او هم آنها را به امام سجاد (ع) تحویل داد.<ref>''بحار الأنوار،ج 26،ص 209،اصول کافى،ج 1،ص 235،اثبات الهداة،ج 5،ص 216.''</ref> این، مکانت عظیم او را نزد اهل بیت مى‌رساند.
+'''ام سلمه'''، همسر گرامى رسول خدا (ص) و از سابقین در اسلام و از مهاجران به حبشه بود.
-امّ سلمه، از طریق رسول خدا (ص) پیشاپیش از ماجراى کربلا و شهادت امام حسین (ع) خبر داشت. پیامبر، مقدارى از خاک کربلا را به امّ سلمه داده بود و در شیشه‌اى نگهدارى مى‌شد. حضرت فرموده بود هرگاه دیدى که این خاک، به خون تبدیل شد، بدان که فرزندم حسین (ع) کشته شده است. روزى امّ سلمه در خواب، رسول خدا را با چهره‌اى غمگین و لباسى خاک‌آلود دید، که حضرت به او فرمود:
+==زندگینامه==
+ام سلمه از زنان خردمند عصر خویش به شمار مى‌رفت. نامش هند بود. پس از بازگشت از حبشه، به مدینه هجرت کرد. شوهرش ابو سلمه در جنگ احد مجروح و سپس شهید شد. پیش از جنگ احزاب به همسرى پیامبر در آمد و سرپرستى فاطمۀ زهرا (س) را بر عهده گرفت.
-از کربلا و از دفن شهدا مى‌آیم.
+چون [[حسین بن على (ع)|حسین (ع)]] به دنیا آمد، ام سلمه عهده‌دار نگهدارى او شد.<ref>''بحار الأنوار،ج ۴۳،ص ۲۴۵.''</ref> امّ سلمه پس از رحلت رسول خدا (ص) همواره هوادار [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]](ع) ماند و سال‌ها بعد، از مخالفان سرسخت [[معاویه]] بود و طىّ نامه‌اى از برنامه‌هاى معاویه در سبّ و لعن امیر المؤمنین (ع) انتقاد کرد.<ref>''دائرة المعارف تشیع،واژۀ «امّ سلمه».''</ref>
-ناگهان از خواب برخاست، نگاه به آن شیشه کرد، خاک را خونین یافت، دانست که حسین (ع) شهید شده است و صدایش به صیحه و شیون بلند شد و همسایگان آمدند و ماجرا را بازگفت.<ref>''همان،ج 45،ص 89،227 و 232،ج 44،ص 225،231،236 و 239،اثبات الهداة،ج 5،ص 192،امالى صدوق،ص 120.''</ref> آن روز را به یاد سپردند که دهم عاشورا بود، بعد از بازگشت اهل بیت به مدینه، روز خواب را با روز شهادت امام، مطابق یافتند. این ماجرا در روایات، به [[حدیث قاروره]] معروف است.
+او از راویان حدیث از پیامبر بود. [[حسین بن على (ع)]] پیش از سفر به [[کربلا]]، علم و سلاح پیامبر و ودایع امامت را به او سپرد تا از بین نرود. درخواست آن‌ها نشانۀ امامت بود. او هم آنها را به [[زین العابدین «ع»|امام سجاد (ع)]] تحویل داد.<ref>''بحار الأنوار،ج ۲۶،ص ۲۰۹،اصول کافى،ج ۱،ص ۲۳۵،اثبات الهداة،ج ۵،ص۲۱۶.''</ref> این، مکانت عظیم او را نزد اهل بیت مى‌رساند.
-پس از واقعۀ کربلا، وى به عزادارى بر شهیدان کربلا پرداخت و [[بنى هاشم]] به تعزیت و تسلیت گویى او که تنها همسر بازماندۀ پیامبر بود، مى‌رفتند. ام سلمه در 84 سالگى، چند سال پس از واقعۀ کربلا (به نقلى در سال 62) درگذشت و در [[قبرستان بقیع|بقیع]]، مدفون شد. <ref>دایرة المعارف تشیّع.</ref>
+پس از واقعۀ کربلا، وى به عزادارى بر شهیدان کربلا پرداخت و [[بنى هاشم]] به تعزیت و تسلیت گویى او که تنها همسر بازماندۀ پیامبر بود، مى‌رفتند. ام سلمه در ۸۴ سالگى، چند سال پس از واقعۀ کربلا (به نقلى در سال ۶۲ قمری) درگذشت و در بقیع، مدفون شد. <ref>''دایرة المعارف تشیّع.''</ref>
+==نخستین مرثیه سرا در مدینه==
+در مدینه نخستین [[مرثیه خوانی|مرثیه‌سرا]] هم زمان با [[شهادت]] [[حسین بن على (ع)|امام حسین(ع)]]، ام‌سلمه بود. یعقوبی در این باره می نویسد: «نخستین ضجه‌ زننده‌ای که در مدینه ضجه‌اش بلند شد ام‌سلمه همسر رسول خدا بود. پیامبر خدا(ص) شیشه‌اي که در آن خاکی قرار داشت به ام سلمه داده‌بود و فرموده بود که : «هرگاه این خاك تبدیل به خون تازه شودحسین(ع) کشته شده‌است» . روز عاشوراي سال ۶۱ هجري آن خاك تبدیل به خون تازه شد، و ام‌سلمه با دیدن آن فریاد زد: «واحسـینا، و ابن رسول الله! واحسینا!» شیون و زاری ام‌سلمه برای امام حسین(ع) به گونه‌ای بود که به دنبال آن مدینه یکپارچه عزادار شد. <ref>تاریخ یغوبی، ج ۲، ص ۲۴۵</ref> زنان شیون کردند و در مدینه ولوله‌ای شد که تا آن زمان شنیده نشده‌بود. سال ۶۱ هجری سال حزن نامیده شد.<ref>مقتل الحسین خوازمی، ج ۲، ص۴۰؛ التذکره، قرطبی، ج ۲، ص ۴۵۳</ref>
+بر پایه گزارش دعائم الاسلام از امام صادق(ع) پس از واقعه عاشورا سه سال تمام بر آن حضرت مرثیه سرایی شد<ref>دعائم الاسلام، ج ۱، ۲۲۷</ref> همچنین طبق گزارشی دیگر از شهادت آن حضرت تا مرگ [[ابن زیاد]] [[اهل بیت (ع)|اهل بیت(ع)]] از عزا بیرون نیامدند<ref>کامل الزیارات، ص ۱۶۷، ح ۲۱۹</ref>
-جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 58-59.
+==پوشیدن لباس سیاه در عزای سیدالشهدا==
+نخستین کسانی که در عزای [[ابا عبدالله (ع)|اباعبدالله(ع)]] لباس سیاه بر تن کردند ام‌سلمه همسر پیامبر و زنان [[بنی‌هاشم|بنی هاشم]] بودند.<ref>المحاسن، ج ۲، ص ۱۹۵، ح ۱۵۶۴</ref>
+==منابع==
+*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=654837&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، قم، معارف، ج۱، ص ۵۸-۵۹.]
+*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1303125&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author محمد محمدی ری شهری، فرهنگ نامه مرثیه‌سرایی و عزاداري‌ سیدالشهداء علیه السلام، نشر مشعر، ص ۱۴-۱۵]
+==پی نوشت==
+<references />
+[[رده:افراد]]
+[[رده:مرثیه‌سرا]]
+[[en:Umm Salama]]

ام‌سلمه هند دختر ابوامیه مخزومی
زادروز
درگذشت	۶۲ ه.ق مدینه
محل زندگی	حبشه، مدینه
شناخته‌شده برای	همسران پیامبر (ص)
لقب	ام‌المؤمنین
دین	اسلام
خویشاوندان	پیامبر اسلام (ص)