علامت

علامت مورد استفاده در عزاداری امام حسین(ع)

از ابزار و وسایل عزادارى امام حسین(ع) که در هیئتها و دسته‌هاى مذهبى به کار گرفته مى‌شود، علامت است.

مفهوم

علامت به معناى نشانه است. این علامتها هم نشانه‌هاى گروههاى عزادار محسوب مى‌شده‌است و کسانى هم که آن را حمل مى‌کردند، «علامت کش»بودند، یعنى علم بردار.

به نوشتۀ دهخدا: «صلیب مانندى که بر چوب یا آهن افقى آن از سوى پایین شالهاى ترمه آویزند و از سوى زبر لاله و تندیسهایى از مرغ و جز آن نصب کنند و در میان زبانه‌اى از فلز طویل دارد و بر نوک آن فلز پر یا گلوله‌اى از شیشۀ الوان نصب کنند و این زبانه‌هاى فلزى که به«تیغ»مشهور است،سه یا پنج باشد و در مراسم عزادارى محرم پیشاپیش دسته‌ها به حرکت آرند.»

«شیئى است فلزى و کار صنعتگران اصفهان که قدمت آن به عهد سلاطین صفوى مى‌رسد،داراى تعدادى زبانه،گنبد،گلدان و طاووس بوده و آن را با شالهاى سبز و سیاه و قهوه‌اى و پر طاووس و سکه‌هاى نقره و شمشیر و قمه و خنجر زینت مى‌کنند و در آخر دسته‌ها به حرکت در مى‌آورند...عده‌اى از جوانان هم نذر مى‌کنند که همه‌ساله باید در بردن علمات،سهم داشته باشند». به آن علمات هم مى‌گویند.شباهت آن به صلیب،مى‌رساند که پس از ارتباط ایران با اروپاییها در عصر قاجار،از آیینهاى مذهبى مسیحیت اقتباس شده است.به هر حال،نمودها و مظاهرى است که گاهى عزاداران را از محتوا و اصل عزادارى و اقامۀ شعائر دینى بازمى‌دارد .

منبع

• جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۳۱۹-۳۲۰.