در حال ویرایش محمد بن حسام خوسفی‌

'''محمد بن حسام خوسفی''' (۷۸۲ ه. ق-۸۷۵ ه. ق) از شاعران معروف شیعی قرن نهم هجری بود.{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    = محمد بن حسام خوسفی
| تصویر                  = محمد بن حسام خوسفی.jpg
| توضیح تصویر            = 
| نام اصلی               = شمس‌الدین محمٌد بن حسام‌الدٌین
| زمینه فعالیت           = 
| ملیت                   = 
| تاریخ تولد             = سال ۷۸۲ ه. ق
| محل تولد                = خوسف، قهستان از نواحی بیرجند
| والدین                 =  
| تاریخ مرگ              = ۸۷۵ ه. ق
| محل مرگ                 = قصبه خوسف از نواحی بیرجند
| علت مرگ                 = 
| محل زندگی               =
| مختصات محل زندگی         = 
| مدفن                   =
|مذهب                   = 
|در زمان حکومت           =
|اتفاقات مهم             =
| نام دیگر               =
|لقب                     =فردوسی ثانی 
|بنیانگذار               =
| پیشه                   =
| سال‌های نویسندگی        = 
|سبک نوشتاری             =
|کتاب‌ها                 =«دیوان اشعار»، «خاورنامه یا خاوران نامه»، «نظم نثر اللّالی» و «دلایل النبوه و نسب نامه»
|مقاله‌ها                =
|نمایشنامه‌ها            =
|فیلم‌نامه‌ها              =
|دیوان اشعار             =
|تخلص                    = 
|فیلم ساخته بر اساس اثر=
| همسر                    =
| شریک زندگی             =
| فرزندان                =
|تحصیلات                  = 
|دانشگاه                = 
|حوزه                   =
|شاگرد                  =
|استاد                  =
|علت شهرت               =
| تأثیرگذاشته بر         =
| تأثیرپذیرفته از         = 
| وب‌گاه                  = 
|گفتاورد                =
|امضا                  =
}}
==زندگینامه==
شمس الدّین محمّد بن حسام الدّین در حدود ۷۸۲ ه. ق در خوسف قهستان<ref> قهستان: اکنون از نواحی بیرجند است.</ref> زاده شد و در همانجا به تحصیل مقدمات علوم پرداخت. به گفته‌ی مولانا حسامی واعظ در مزار نامه، پدران وی اهل علم و ارشاد بوده و در آن ناحیه به زهد و تقوا شهرت داشته‌اند. از دوران جوانی و چگونگی تحصیلات او اطلاعی در دست نیست، تنها حسامی واعظ گوید که وی نزد امیر سیّدمحمّد شیرازی که از دانشمندان آن روزگار بوده‌است به تحصیل علوم پرداخت و از او «رخصت حدیث» یافته‌است.

وی مردی آزاده و آراسته بود و زندگانی را به زراعت می‌گذرانیده است.<ref>بهارستان در تاریخ و تراجم رجال قاینات و قهستان؛ ص ۲۵۱- ۲۵۴.</ref> وی با آنکه در قصیده‌سرایی بسیار توانا بوده به مدح سلاطین و حکام زمان نپرداخته و قصایدش کلّا در ستایش بزرگان دین و مدح و ثنای خاندان نبوت است. وی در سن ۹۲ سالگی و به سال ۸۷۵ ه. ق در قصبه‌ی خوسف درگذشت و در سال ۹۲۰ ه. ق در زمان حکومت مقصودبیک مهردار، بقعه و صحنی برای او ساختند.

==آثار==

*«[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1101777&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دیوان اشعار]» شامل قصاید، غزلیات و انواع دیگر نظم. موضوع اشعار او غالبا حمد خداوند، نعت رسول اکرم(ص)، منقبت علی بن ابی طالب(ع) و فرزندان اوست و در قصیده، بسیار به شرح واقعه‌ی کربلا، شهادت حسین بن علی(ع)، قساوت دشمنان اهل بیت و موضوعات مشابه پرداخته‌است. در قصیده‌سرایی از شیوه‌ی سخن‌سرایان بزرگی چون انوری و خاقانی و کمال‌الدّین اسماعیل و ظهیر فاریابی و [[سلمان ساوجی‌|سلمان ساوجی]] پیروی کرده‌است.
*«[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1516298&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author خاورنامه] یا خاوران نامه» منظومه‌ای است به وزن متقارب و به تقلید از شاهنامه‌ی [[فردوسی]] که نظم آن در ۸۳۰ ه. ق به پایان رسیده‌است و موضوع آن شرح غزوات علی بن ابی طالب(ع)، دلاوری‌های او و اصحاب اوست. این منظومه از بهترین نمونه‌های حماسه‌ی دینی است و به سبب سرودن این منظومه او را «فردوسی ثانی» لقب داده‌اند.
*«نظم نثر اللّالی»، ترجمه‌ی منظوم شماری از کلمات قصار حضرت علی (ع) است.
*«دلایل النبوه و نسب نامه»، منظومه‌ای است در ذکر دلایل نبوت پیامبر اکرم که در پی آن نسب نامه‌ی آن حضرت تا حضرت آدم (ع) به نظم درآمده است. <ref> دیوان ابن حسام خوسفی؛ ص ۴۷۴-۵۴۸.</ref>

==اشعار==

===در رثای [[حسین بن على (ع)|امام حسین(ع)]]===
{{شعر}}
{{ب| دلم شکسته و مجروح و مبتلای [[حسین‌]]|طواف کرد شبی گِرد بلای حسین }}

{{ب| شکفته نرگس و نسرین و سنبل‌تر، دید|ز چشم و جبهه و جعد گره‌گشای حسین }}

{{ب| طراز طرّه‌ی مشکین عنبر افشانش‌|خضاب کرد به خون، خصم بی‌وفای حسین }}

{{ب| ز حلق تشنه او رسته لاله‌ی سیراب‌|ز خون که موج زد از جانب قفای حسین }}

{{ب| قدر چو واقعه‌ی کربلا مشاهده کرد|ز چشم چشمه‌ی خون راند بر قضای حسین }}

{{ب| نشسته بر سر خاکستر آفتاب مقیم‌|کبود پوش به سوگ از پی عزای حسین  }}

{{ب| جمال روش خورشید را غبار گرفت‌|که در غبار نهان شد مه لقای حسین }}

{{ب| در آن محل که ز بیداد داد، داده شود|سزای خود ببرد خصم ناسزای حسین }}

{{ب| به روز واقعه ای ظالم خداناترس‌|بیا ببین که چه‌ها کرده‌ای به جای حسین }}

{{ب| خدای قاضی و پیغمبر از تو ناخشنود|چگونه می‌دهی انصاف ماجرای حسین }}

{{ب| حسین، جان گرامی فدای امّت کرد|سزاست امّت اگر جان کند فدای حسین }}

{{ب| به روز محشر ببینی به دست پیغمبر|کلید گنج شفاعت به خون بهای حسین }}

{{ب| حسین را تو ندانی خدای می‌داند|کمال منزلت و عزّت و علای حسین }}

{{ب| نکاح مادر او زیر سایه‌ی طوبی‌|ببست با پدرش در ازل، خدای حسین }}

{{ب| غبار گرد مناهی به دامنش نرسید|ز عصمت گهر پاک پارسای حسین }}

{{ب| سحاب، قطره‌ی باران، حسین سر بخشد|عطای ابر کجا و کجا عطای حسین }}

{{ب| اگر رضای خدا و رسول می‌طلبی‌|متاب روی ارادت تو از رضای حسین }}

{{ب| به باغ منقبت آل مصطفی امروز|منم چو بلبل خوشخوان، سخن سرای حسین }}

{{ب| خموش ابن حسام این سخن نه لایق تست‌|ستایش تو کجا و کجا ثنای حسین؟! }}

{{ب| مهیمنا، به دعایی که خواند پیغمبر|که یاد کرد درو صفوت و صفای حسین }}

{{ب| کز آفتاب قیامت، مرا پناهی ده‌|به زیر سایه‌ی، دامن‌کش لوای حسین <ref>همانجا.</ref> }}
{{پایان شعر}}
==منابع==

*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ ۲، ص: ۷۸۵-۷۸۶.]

==پی نوشت==
[[رده:ادبیات]]
[[رده:شاعران]]
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران متقدم]]
<references />{{شاعران}}