در حال ویرایش عاشورا و سقیفه

'''عاشورا و سقیفه''' دید جریان‌شناسانه در حوادث، ریشۀ حادثۀ [[عاشورا]] را در انحراف نخستین در رهبرى حکومت مى‌بیند که در«سقیفۀ بنى ساعده»اتفاق افتاد.

== مفهوم ==
اگر جمعى از امت پیامبر، نیم قرن پس از رحلت رسول الله(ص) در [[کربلا]] فرزند رسول الله را شهید کردند، زمینۀ آن در حوادث گذشته و غصب خلافت و تصدى آل ابوسفیان نسبت به حکومت اسلامى و کنار زدن ائمه از ولایت و رهبرى بود. از این رو در [[زیارت عاشورا]] کسانى لعن مى‌شوند که آغازگر ظلم بر [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]] پیامبر و بنیانگذار ستم به ذریه رسول خدا(ص) بودند و نیز کسانى که به آن ستم نخست راضى شدند، همکارى یا سکوت کردند و زمینه‌ساز آن بودند، تا آنجا که براى جنگ با عترت پیامبر، تمکین کردند: «لعن الله امة اسست اساس الظلم و الجور علیکم اهل البیت و لعن الله امة دفعتکم عن مقامکم و ازالتکم عن مراتبکم التى رتبکم الله فیها و لعن الله امة قتلتکم و لعن الله الممهدین لهم بالتمکین من قتالکم...».

در ماجراى [[کربلا]]، همۀ آنان که از آغاز، اهل بیت را از صحنۀ اجتماعى و سیاسى امت کنار زدند و بر غصب حکومت اسلامى توطئه کردند،تا آنان که بر کشتن او گرد آمدند و همراهى و متابعت کردند،شریکند.این نکته در جاى دیگر زیارت عاشورا مطرح است:

«اللهم العن اول ظالم ظلم حق محمد و آل محمد و آخر تابع له على ذلک،اللهم العن العصابة التی جاهدت الحسین و شایعت و بایعت و تابعت على قتله،اللهم العنهم جمیعا». <ref>مفاتیح الجنان،زیارت عاشورا،ص ۴۵۷.</ref>

توطئه سقیفه،تلاشى از سوى شرک شکست خورده در جبهه‌هاى بدر و احد و حنین بود،تا دوباره به سیادت جاهلى خود برسند و سفیانیان کوشیدند انتقام کشته‌هاى خود را از آل پیامبر،از طریق سلطه یافتن بر خلافت و تار و مار کردن بنى هاشم و عترت رسول بگیرند.طرح شورا و بیعت ساختگى سقیفه،ظاهرى فریبنده براى اعمال آن سیاست بود.

به قول نیر تبریزى:

<br />
{|
|کانکه طرح بیعتِ شور افکند 
|
|خود همانجا طرح عاشورا افکند 
|-
|چرخ در یثرب رها کرد از کمان 
|
|تیر کاندر نینوا شد بر نشان <ref>دیوان«آتشکده»،نیّر تبریزى،ص ۵۹.</ref>
|}


هواداران سقیفه،در سپاه [[کوفه]] بودند.[[امام حسین(ع)]]  روز [[عاشورا]] با بدن مجروح، آنان را«شیعیان آل ابى سفیان»خطاب کرد که نه دین داشتند، نه حریت. [[ابن زیاد]] وقتى با سر بریدۀ حسین(ع)  در طشت طلایى رو به رو شد، با چوبى که در دست داشت بر لبهاى آن سر مطهر مى‌زد و مى‌گفت: «یوم بیوم بدر» <ref>بحار الأنوار،ج ۴۵،ص ۱۵۴.</ref> [[یزید بن معاویه]] نیز پس از کشتن امام و سرمستى از پیروزى بر آن حضرت، در پیش چشم فرزندان او که به اسارت در کاخ او برده شده بودند، آرزو کرد که کاش نیاکان کشته‌شده‌اش در بدر، زنده بودند و به یزید مى‌گفتند دستت درد نکند.کشتن حسین(ع)  و یارانش را در مقابل کشته‌هاى بدر دانست،منکر وحى و نزول جبرئیل شد و گفت اگر از آل احمد انتقام نگیرم،از نسل خندف نیستم... <ref>همان،ص ۱۶۷،البدایة و النهایة،ج۸،ص ۱۹۲(لیت اشیاخى ببدر شهدوا...).</ref>

=== خطابه حضرت زینب(س) ===
حضرت [[زینب (س)|زینب(س)]]  با خطاب«یا بن الطلقاء»به یزید،اشاره به نیکان مشرک او کرد، که در فتح مکه،پیامبر آزادشان کرد، [[امام سجاد(ع)]]  نیز به یزید گفت: «جد من على بن ابى طالب، در جنگ بدر و احد و احزاب،پرچمدار رسول الله بود،اما پدر و جد تو،پرچمدار کفار بودند.»<ref>بحار الأنوار،ج ۴۵،ص ۱۳۵.</ref>

کربلا،صحنۀ تجدید کینه‌هاى مشرکان و منافقان بر ضد آل الله بود و همان قدرت سیاسى را که میراث رسول خدا بود و غاصبانه به دست دشمن افتاد،بر ضد عترت رسول به کار گرفتند و این از شگفتیهاى تاریخ است!سید الشهدا(ع)  در خطابۀ خویش در عاشورا به سپاه کوفه چنین فرمود:شمشیرى را که ما به دستتان دادیم،علیه ما تیز کردید و به روى ما شمشیر کشیدید و آتشى را که بر دشمنان شما و ما افروخته بودیم،بر خود ما افروختید و با دشمنان خدا بر ضد اولیاء الله همدست شدید:«فشحذتم علینا سیفا کان فى ایدینا و حششتم علینا نارا اضرمناها على عدوکم و عدونا...» <ref>مقتل الحسین،خوارزمى،ج ۲،ص ۶،مناقب،ج ۴،ص ۱۱۰،(با اندکى تفاوت در لفظ).</ref> و در نقل دیگر:«سللتم علینا سیفا فى رقابنا و حششتم علینا نار الفتن...فاصبحتم ألبا على اولیائکم و یدا علیهم لأعدائکم» <ref>بحار الأنوار،ج ۴۵،ص ۸،موسوعة کلمات الامام الحسین،ص ۴۲۴.</ref> آیا این همان سخن أبو بکر بن عربى نیست که حسین(ع)  به شمشیر جدش کشته شد«ان حسینا قتل بسیف جده»؟ <ref>الامام الحسین،علائلى،ص ۶۲.</ref>

تیرى را که عمر سعد،صبح عاشورا به سوى اردوى حسینى رها مى‌کند و تیرى را که حرمله بر گلوى على اصغر(ع)  مى‌زند،تیرى نیست که در سقیفه رها شد و بر قلب پیامبر نشست؟و آیا آن تیر،بر حنجره اصغر نشست یا بر جگر دین فرود آمد؟چه خوب و عمیق دریافته و سروده است،مرحوم آیة الله کمپانى:

<br />
{|
|فما رماه اذ رماه حرمله 
|
|و انّما رماه من مهّد له 
|-
|سهم اتى من جانب السّقیفه 
|
|و قوسه على ید الخلیفه 
|-
|و ما اصاب سهمه نحر الصّبى 
|
|بل کبد الدّین و مهجة النّبى <ref>الأنوار القدسیّه،محمد حسین الغروى الاصفهانى،ص ۹۹،(چاپ حیدریه).</ref>
|}


اگر واقعۀ شوم سقیفه نبود،هرگز جنایتهاى بعدى که اوج آن در عاشورا بود،پیش نمى‌آمد و مسیر تاریخ اسلام و شیعه به گونۀ دیگرى بود.

<br />
{|
|اگر پیمان مردم با«ولى»بود 
|
|اگر پیوند با آل على بود 
|-
|نه فرمان نبى از یاد مى‌رفت 
|
|نه رنج و زحمتش بر باد مى‌رفت 
|-
|نه زهرا کشته مى‌شد در جوانی 
|
|نه مى‌شد خسته از این زندگانى 
|-
|نه خون دل نصیب مجتبى بود 
|
|نه پرپر لاله‌ها در کربلا بود 
|-
|نه زینب بذر غم مى‌کاشت در دل 
|
|نه مى‌زد سر ز غم بر چوب محمل 
|-
|بقیع ما نه غم‌افزاى جان بود 
|
|نه ویران و چنین بى‌سایه‌بان بود <ref>جواد محدثی،در شعر«اهل بیت آفتاب».</ref>
|}
<br />

== منبع ==

* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=559291&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۲۸۹-۲۹۱.]

== پی‌نوشت ==
<references />
[[رده:مفاهیم]]
[[رده:تاریخ]]