در حال ویرایش محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران (بخش)

==چکیده==

از سال‌های دور، دهه محرم هر سال حال و هوای خاصی را در جامعه شهری و روستایی شیعیان ایجاد می‌کند. هرچند آیین‌های عزاداری محرم چندین قرن است که به طور مدام برگزار می‌شوند، اما تجربه‌ها و مطالعات و مشاهدات بالاخص در سال‌های اخیر بیانگر تغییرات پیاپی این نظام آیینی است. این تغییرات آیینی و سرنوشت آن‌ها در درون جامعه شیعی فی‌نفسه موضوع با ارزشی برای تأملات جامعه‌شناختی و مردم‌شناختی هستند. 

ادغام آیین‌های عزاداری با سنت‌های محلی و فرهنگی جوامع شیعی، دلیل اصلی تنوع و تکثر این آیین‌هاست. در جامعه‌ای مانند ایران و تنوع خرده فرهنگ‌های محلی و تعدد حوزه‌های فرهنگی در مناطق مختلف سبب شده که گستره عظیمی از انواع آیین‌های عزاداری در طی تاریخ اجتماعات شیعی ایرانی شکل بگیرند.

از آنجا که فرهنگ شیعی که متأثر از قیام عاشوراست با شهادت‌طلبی و عزاداری برای امام حسین (ع) عجین شده است، عزاداری، نمادی از احیای ارزش‌های متعالی انسانی به شمار می‌رود؛ ارزش‌هایی که امام حسین (ع) و یارانش در سرزمین کربلا جان بر سر آن نهادند. از همین روست که پیام‌های این واقعه عظیم، ابعاد زندگی فردی و اجتماعی شیعیان را تحت تأثیر قرار داده است.