حجاج بن مسروق جعفی
حجاج بن مسروق بن جعف بن سعد العشیره مذحجی جعفی، از یاران امام حسین(ع) بود که در کربلا به شهادت رسید.
.jpg) | |
| اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | |
|---|---|
| نام کامل | حجاج بن مسروق بن جعف بن سعد العشیره مذحجی جعفی |
| محل زندگی | کوفه |
| نقش های برجسته | از یاران امام حسین (ع) و شهدای کربلا |
زندگینامهویرایش
حجاج بن مسروق بن جعف بن سعد العشیره مذحجی جعفی، از طایفه جُعفایان کوفه و منسوب به جعفی بن سعد، عشیره‌ای از مذحج و از اعراب قحطانی جنوب است. بلاذری نام او را حجاج بن مسروق بن مالک بن کثیف بن عتبه بن جعفی آورده است. [۱] او از شیعیان امام علی(ع) بود که در کوفه مصاحبت آن حضرت را داشته است.
همراهی امام حسین(ع)ویرایش
زمانی که امام حسین (ع) به عنوان اعتراض به حکومت یزید به مکه رفت، حجاج در مکه به امام حسین (ع) پیوست و تا کربلا در رکاب آن حضرت بود.
نقش در واقعه کربلاویرایش
در نهضت عاشورا چندین نوبت از حجاج سخن به میان می‌آید:
حجاج همچنین به عنوان نماینده امام حسین (ع) به سوی زهیر رفت و از او دعوت کرد تا به نزد امام حسین (ع) برود. [۲] او همچنین به همراه یزید بن مغفل از سوی امام به نزد عبیدالله بن حُرّ جعفی رفت تا او را برای همراهی دعوت کند. اما عبیدالله نپذیرفت.
او مؤذن کاروان امام حسین (ع) بود. هنگام ملاقات سپاه کوفه به فرماندهی حُرّ با کاروان امام حسین (ع) و هنگام نماز ظهر امام از حجاج خواست تا اذان بگوید. [۳]
شهادتویرایش
بعد از نماز ظهر عاشورا با اذن امام حسین (ع) به میدان رفت و مدتی مبارزه کرد. سپس در حالی که بدنش غرق خون بود، به نزد امام حسین (ع) آمد و به جای رجز در میدان، خطاب به امام حسین (ع) این اشعار را خواند: [۴]
فَدَتکَ نفسی هادیاً مَهدیاً | ||
ثُم‌َّ اَباک‌َ ذالنَّدی' عَلِیاً | ||
اَلیوم‌َ اَلْقی‌جَدَّک‌َ النَّبِیا | ||
ذاک الَّذی نَعْرِفُه‌ُ الوَصِیا |
جانم به فربانت ای حسینی که هدایت شده و هدایت کننده‌ای! امروز جدّت رسول الله را دیدار خواهم کرد. سپس پدرت علی را، آن کسی که او را وصی‌ّ پیامبر می‌شناسیم، دیدار خواهم کرد.
امام حسین (ع) فرمود: من هم به شما ملحق می‌شوم و آنان را ملاقات خواهم کرد. حجاج به میدان بازگشت و مبارزه کرد و پس از نبردی سخت، به شهادت رسید. [۵] در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه به وی سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی حَجّاجِ بنِ مَسروقٍ الجُعفی“
شیخ طوسی با عنوان حجاج بن مرزوق وی را تصحیف کرده [۶] و آیت الله خویی نیز با همین عنوان از او یاد می‌کند و حجاج بن مسروق را تحت عنوان مستقلی ذکر می‌کند. [۷] در صورتی که هر دو یک نفر هستند.
به روایت برخی منابع، حجاج را در کربلا غلامی همراهی می‌کرد که او نیز به تبعیت از مخدوم خویش به میدان جنگ شتافت و به شهادت رسید. [۸]
منبعویرایش
پی نوشتویرایش
- ↑ انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ م.، ج۳، ص۱۹.
- ↑ الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : ۱۹۶۰ م.، ص۲۴۶.
- ↑ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۴۰۰؛ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، ۱۳۷۵ ﻫ ق.، ج۲، ص۸۰.
- ↑ مقتل الحسین المقرم، المقرم، السید عبدالرزاق، بیروت: دارالکتاب الاسلامی، 1979 م. ، ص254.
- ↑ ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، ۱۳۸۷ ش.، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره، ص۸۹.
- ↑ رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۳.
- ↑ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، ۱۴۱۳ ﻫ ق. ، ج۴، ص۲۳۹-۲۴۰.
- ↑ برای تفصیل بیشتر رک : انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ م.، ج۳، ص۱۹۹؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۴۰۰؛ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، ۱۳۷۵ﻫ ق.، ج۲، ص۸۰؛ رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۳.