سر امام حسین (ع): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حسین
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{ب| روزى که شد به نیزه سر آن بزرگوار | خورشید سر برهنه بر آمد به کوهسار <ref>محتش...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ب| روزى که شد به نیزه سر آن بزرگوار | خورشید سر برهنه بر آمد به کوهسار <ref>محتشم کاشانى.</ref> }}
پس از [[شهادت]] [[حسین بن على (ع)|اباعبدالله(ع)]]، سپاه [[کوفه]] قساوت و دشمنى را به اوج رساندند و سر مطهّر آن حضرت را از پیکر جدا کردند، سپس به دستور [[عمر سعد]]، پیکر آن امام را زیر سم اسبها له کردند. این سر مقدس، همراه سرهاى دیگر شهدا بر نیزه‌ها شد و در کوفه و [[شام]] و شهرهاى دیگر گرداندند تا دیگران را بترسانند.  


پس از شهادت ابا عبد الله«ع»،سپاه کوفه قساوت و دشمنى را به اوج رساندند و سر مطهّر آن حضرت را از پیکر جدا کردند،سپس به دستور عمر سعد،پیکر آن امام را زیر سم اسبها له کردند.این سر مقدس،همراه سرهاى دیگر شهدا بر نیزه‌ها شد و در کوفه و شام و شهرهاى دیگر گرداندند تا دیگران را بترسانند.سر مطهّر سید الشهدا«ع»ماجراهاى مختلفى در حادثۀ کربلا دارد،اینکه سر آن حضرت را از پشت گردن مى‌برند <ref>عوالم(امام حسین)،ص 303 و 304.</ref> ،بر نیزه مى‌کنند،خولى سر را به خانۀ خویش برده در اتاقى یا تنورى پنهان مى‌کند،سر امام بر فراز نى در کوچه‌هاى کوفه قرآن تلاوت مى‌کند،نزد ابن زیاد،بر طشت طلا نهاده مى‌شود، <ref>امالى صدوق،ص 140.</ref> در راه شام در دیر راهب سبب مسلمان شدن قنّسرین مى‌شود،در کاخ یزید،بر طشت نهاده نزد او مى‌آورند،یزید با خیزران بر آن سر و لبها مى‌زند،در خرابۀ شام نزد رقیّه دختر امام حسین برده مى‌شود و...هر کدام موضوعى است که دستمایۀ بسیارى از مرثیه‌هاى سوزناک گشته و دربارۀ این وقایع،شعرها و نوحه‌هاى بسیار سروده‌اند.
==سر مطهر امام حسین(ع) پس از نهضت [[عاشورا]]==
سر مطهّر سیدالشهدا(ع) ماجراهاى مختلفى در حادثۀ کربلا دارد، اینکه سر آن حضرت را از پشت گردن مى‌برند <ref>عوالم (امام حسین)، ص ۳۰۳ و ۳۰۴.</ref>، بر نیزه مى‌کنند.


این که سر مطهّر کجا دفن شد،میان محققان نظر واحدى نیست.برخى بر این عقیده‌اند که سر را از شام به کربلا آوردند و به بدن ملحق ساختند(نظر سید مرتضى)،برخى معتقدند در کوفه،نزدیک قبر امیر المؤمنین«ع»دفن شد و برخى هم جاهاى دیگر را گفته‌اند.در شام،محلّى به نام جایگاه سر مطهّر معروف است که محلّ عبادت است. <ref>سفینة البحار،ج 1،ص 492.</ref>
[[خولى]] سر را به خانۀ خویش برده در اتاقى یا تنورى پنهان مى‌کند، سر امام بر فراز نى در کوچه‌هاى کوفه [[تلاوت قرآن|قرآن تلاوت مى‌کند]]، نزد ابن زیاد، بر طشت طلا نهاده مى‌شود، <ref>امالى صدوق، ص ۱۴۰.</ref> در راه [[شام]] در [[دیر راهب]] سبب مسلمان شدن قنّسرین مى‌شود.


برخى هم مدفن سر را در مصر،مسجد رأس الحسین مى‌دانند و براى کیفیت انتقال آن به آن منطقه،تاریخچه‌اى ذکر مى‌کنند. <ref>در این باره به بحث مفصل در کتاب«سیرة الائمة الاثنى عشر»،هاشم معروف الحسنى،ج 2،ص 84 مراجعه کنید.نیز«آرامگاههاى خاندان پاک پیامبر»،ص 311.</ref> اما مشهور آن است که سر را به کربلا آوردند و کنار پیکر دفن شد و این را جمعى از علما در تألیفاتشان آورده‌اند. <ref>به موارد آن در کتاب«مقتل الحسین»،مقرم،ص 469،و بحار الأنوار،ج 45،ص 144 مراجعه کنید.</ref>
در کاخ [[یزید]]، بر طشت نهاده نزد او مى‌آورند، یزید با [[خیزران]] بر آن سر و لبها مى‌زند، در [[خرابۀ شام]] نزد [[رقیّه]] دختر [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین]] برده مى‌شود و...هر کدام موضوعى است که دستمایۀ بسیارى از مرثیه‌هاى سوزناک گشته و دربارۀ این وقایع، شعرها و نوحه‌هاى بسیار سروده‌اند.


اصل این جنایت بى‌سابقه،براى امویان مایۀ ننگ بود.این که به دستور ابن زیاد،سر آن حضرت را بر نیزه کرده در کوفه چرخاندند،اولین سرى بود که در دوران اسلام با آن چنین کردند. <ref>الکامل،ابن اثیر،ج 2،ص 574،بحار الأنوار،ج 45،ص 119.در برخى نقلها اولین سر را متعلّق به عمرو بن حمق در زمان معاویه دانسته‌اند.وى از یاران امیر المؤمنین بود و معاویه او را به شهادت رساند.</ref> بریدن سر و بر نیزه کردن آن و شهر به شهر گرداندن،حتى در سروده‌ها و مرثیه‌هاى آن دوره نیز مطرح شده و بعنوان کارى فجیع و زشت از آن یاد شده است که نشانۀ مظلومیّت ثار الله است.در شعر بشیر هنگام خبر دادنش از ورود اهل بیت به مدینه مى‌خوانیم:«و الرأس منه على القناة یدار»و در شعر حضرت زینب در کوفه پس از دیدن سر برادر بر فراز نى،آمده است:«یا هلالا لمّا استتمّ کمالا...»
اصل این جنایت بى‌سابقه، براى امویان مایۀ ننگ بود. این که به دستور ابن زیاد، سر آن حضرت را بر نیزه کرده در کوفه چرخاندند، اولین سرى بود که در دوران اسلام با آن چنین کردند. <ref>الکامل، ابن اثیر، ج۲، ص ۵۷۴، بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۱۱۹. در برخى نقلها اولین سر را متعلّق به عمرو بن حمق در زمان معاویه دانسته‌اند. وى از یاران امیر المؤمنین بود و معاویه او را به شهادت رساند.</ref> بریدن سر و بر نیزه کردن آن و شهر به شهر گرداندن، حتى در سروده‌ها و مرثیه‌هاى آن دوره نیز مطرح شده و بعنوان کارى فجیع و زشت از آن یاد شده است که نشانۀ مظلومیّت [[ثارالله]] است. در شعر بشیر هنگام خبر دادنش از ورود [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]] به مدینه مى‌خوانیم: «و الرأس منه على القناة یدار» و در شعر [[زینب (ع)|حضرت زینب]](س) در [[کوفه]] پس از دیدن سر برادر بر فراز نى، آمده است: «یا هلالا لمّا استتمّ کمالا...»
 
این بى‌حرمتى آشکار،بر خلاف آنچه که یزیدیان مى‌خواستند دیگران را مرعوب کنند، موجى از احساسات خصمانه بر ضدّ آنان پدید آورد و مردم،عمق خباثت دودمان«شجرۀ ملعونه»را شناختند.چند بیت از سروده‌هاى شاعران را بعنوان نمونه،پیرامون سر مطهّر مى‌آوریم:
 
{{ب| اى رفته سرت بر نى،وى مانده تنت تنها | ماندى تو و بنهادیم ما سر به بیابانها }}
 
{{ب| اى کرده به کوى دوست،هفتاد و دو قربانى | قربان شومت این رسم،ماند از تو به دورانها <ref>جودى.</ref> }}


این بى‌حرمتى آشکار، بر خلاف آنچه که یزیدیان مى‌خواستند دیگران را مرعوب کنند، موجى از احساسات خصمانه بر ضدّ آنان پدید آورد و مردم، عمق خباثت دودمان «شجرۀ ملعونه» را شناختند. چند بیت از سروده‌هاى شاعران را بعنوان نمونه، پیرامون سر مطهّر مى‌آوریم:


{{شعر}}
{{ب| اى رفته سرت بر نى، وى مانده تنت تنها | ماندى تو و بنهادیم ما سر به بیابانها }}
{{ب| اى کرده به کوى دوست، هفتاد و دو قربانى | قربان شومت این رسم، ماند از تو به دورانها <ref>جودى.</ref> }}
{{ب| سر بى‌تن که شنیده است به لب آیۀ کهف | یا که دیده است به مشکات تنور آیۀ نور؟ <ref>نیّر تبریزى.</ref> }}
{{ب| سر بى‌تن که شنیده است به لب آیۀ کهف | یا که دیده است به مشکات تنور آیۀ نور؟ <ref>نیّر تبریزى.</ref> }}
{{ب| بر نیزه، سرى به نینوا مانده هنوز | خورشید فراز نیزه‌ها مانده هنوز }}
{{ب| در باغ سپیده، بوته بوته گل خون | از رونق دشت کربلا مانده هنوز <ref>محمد پیله‌ور.</ref> }}
{{ب| زان فتنۀ خونین که به بار آمده بود | خورشید «ولا» بر سرِ دار آمده بود }}
{{ب| با پاى برهنه دشتها را زینب | دنبال حسین، سایه‌وار آمده بود <ref>حسین اسرافیلى.</ref> }}
{{ب| روزى که در جام شفق، مُل کرد خورشید | بر خشک چوب نیزه‌ها گُل کرد خورشید }}
{{ب| شید و شفق را چون صدف در آب دیدم | خورشید را بر نیزه، گویى خواب دیدم }}
{{ب| خورشید را بر نیزه؟ آرى این چنین است | خورشید را بر نیزه دیدن، سهمگین است }}
{{ب| بر صخره از سیب زنخ، بر مى‌توان دید | خورشید را بر نیزه کمتر مى‌توان دید <ref>على معلّم.</ref> }}
{{پایان شعر}}


==محل دفن سر مطهر==
این که سر مطهّر کجا دفن شد، میان محققان نظر واحدى نیست. برخى بر این عقیده‌اند که سر را از شام به [[کربلا]] آوردند و به بدن ملحق ساختند (نظر سید مرتضى)، برخى معتقدند در کوفه، نزدیک قبر امیرالمؤمنین(ع) دفن شد و برخى هم جاهاى دیگر را گفته‌اند. در [[شام]]، محلّى به نام جایگاه سر مطهّر معروف است که محلّ عبادت است. <ref>سفینة البحار، ج ۱، ص ۴۹۲.</ref>


{{ب| بر نیزه،سرى به نینوا مانده هنوز | خورشید فراز نیزه‌ها مانده هنوز }}
برخى هم مدفن سر را در مصر، مسجد رأس‌الحسین مى‌دانند و براى کیفیت انتقال آن به آن منطقه، تاریخچه‌اى ذکر مى‌کنند.<ref>در این باره به بحث مفصل در کتاب «سیرة الائمة الاثنى عشر»، هاشم معروف الحسنى، ج ۲، ص ۸۴ مراجعه کنید. نیز «آرامگاههاى خاندان پاک پیامبر»، ص ۳۱۱.</ref> اما مشهور آن است که سر را به کربلا آوردند و کنار پیکر دفن شد و این را جمعى از علما در تألیفاتشان آورده‌اند. <ref>به موارد آن در کتاب «مقتل الحسین»، مقرم، ص ۴۶۹ و بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۱۴۴ مراجعه کنید.</ref>
 
==منبع==
{{ب| در باغ سپیده،بوته بوته گل خون | از رونق دشت کربلا مانده هنوز <ref>محمد پیله‌ور.</ref> }}
 
 
{{ب| زان فتنۀ خونین که به بار آمده بود | خورشید«ولا»بر سرِ دار آمده بود }}
 
{{ب| با پاى برهنه دشتها را زینب | دنبال حسین،سایه‌وار آمده بود  <ref>حسین اسرافیلى.</ref> }}
 
 
{{ب| روزى که در جام شفق،مُل کرد خورشید | بر خشک چوب نیزه‌ها گُل کرد خورشید }}
 
{{ب| شید و شفق را چون صدف در آب دیدم | خورشید را بر نیزه،گویى خواب دیدم }}
 
{{ب| خورشید را بر نیزه؟آرى این چنین است | خورشید را بر نیزه دیدن،سهمگین است }}
 
{{ب| بر صخره از سیب زنخ،بر مى‌توان دید | خورشید را بر نیزه کمتر مى‌توان دید  <ref>على معلّم.</ref> }}
 
 


*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=654837&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author جواد محدثی، ''فرهنگ عاشورا''، قم، معارف، ج 1، ص 220-222.]


جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 220-222.
==پی نوشت==
<references />
[[رده:شهیدان عاشورا]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۰۹

پس از شهادت اباعبدالله(ع)، سپاه کوفه قساوت و دشمنى را به اوج رساندند و سر مطهّر آن حضرت را از پیکر جدا کردند، سپس به دستور عمر سعد، پیکر آن امام را زیر سم اسبها له کردند. این سر مقدس، همراه سرهاى دیگر شهدا بر نیزه‌ها شد و در کوفه و شام و شهرهاى دیگر گرداندند تا دیگران را بترسانند.

سر مطهر امام حسین(ع) پس از نهضت عاشورا[ویرایش | ویرایش مبدأ]

سر مطهّر سیدالشهدا(ع) ماجراهاى مختلفى در حادثۀ کربلا دارد، اینکه سر آن حضرت را از پشت گردن مى‌برند [۱]، بر نیزه مى‌کنند.

خولى سر را به خانۀ خویش برده در اتاقى یا تنورى پنهان مى‌کند، سر امام بر فراز نى در کوچه‌هاى کوفه قرآن تلاوت مى‌کند، نزد ابن زیاد، بر طشت طلا نهاده مى‌شود، [۲] در راه شام در دیر راهب سبب مسلمان شدن قنّسرین مى‌شود.

در کاخ یزید، بر طشت نهاده نزد او مى‌آورند، یزید با خیزران بر آن سر و لبها مى‌زند، در خرابۀ شام نزد رقیّه دختر امام حسین برده مى‌شود و...هر کدام موضوعى است که دستمایۀ بسیارى از مرثیه‌هاى سوزناک گشته و دربارۀ این وقایع، شعرها و نوحه‌هاى بسیار سروده‌اند.

اصل این جنایت بى‌سابقه، براى امویان مایۀ ننگ بود. این که به دستور ابن زیاد، سر آن حضرت را بر نیزه کرده در کوفه چرخاندند، اولین سرى بود که در دوران اسلام با آن چنین کردند. [۳] بریدن سر و بر نیزه کردن آن و شهر به شهر گرداندن، حتى در سروده‌ها و مرثیه‌هاى آن دوره نیز مطرح شده و بعنوان کارى فجیع و زشت از آن یاد شده است که نشانۀ مظلومیّت ثارالله است. در شعر بشیر هنگام خبر دادنش از ورود اهل بیت به مدینه مى‌خوانیم: «و الرأس منه على القناة یدار» و در شعر حضرت زینب(س) در کوفه پس از دیدن سر برادر بر فراز نى، آمده است: «یا هلالا لمّا استتمّ کمالا...»

این بى‌حرمتى آشکار، بر خلاف آنچه که یزیدیان مى‌خواستند دیگران را مرعوب کنند، موجى از احساسات خصمانه بر ضدّ آنان پدید آورد و مردم، عمق خباثت دودمان «شجرۀ ملعونه» را شناختند. چند بیت از سروده‌هاى شاعران را بعنوان نمونه، پیرامون سر مطهّر مى‌آوریم:

اى رفته سرت بر نى، وى مانده تنت تنها ماندى تو و بنهادیم ما سر به بیابانها
اى کرده به کوى دوست، هفتاد و دو قربانى قربان شومت این رسم، ماند از تو به دورانها [۴]
سر بى‌تن که شنیده است به لب آیۀ کهف یا که دیده است به مشکات تنور آیۀ نور؟ [۵]
بر نیزه، سرى به نینوا مانده هنوز خورشید فراز نیزه‌ها مانده هنوز
در باغ سپیده، بوته بوته گل خون از رونق دشت کربلا مانده هنوز [۶]
زان فتنۀ خونین که به بار آمده بود خورشید «ولا» بر سرِ دار آمده بود
با پاى برهنه دشتها را زینب دنبال حسین، سایه‌وار آمده بود [۷]
روزى که در جام شفق، مُل کرد خورشید بر خشک چوب نیزه‌ها گُل کرد خورشید
شید و شفق را چون صدف در آب دیدم خورشید را بر نیزه، گویى خواب دیدم
خورشید را بر نیزه؟ آرى این چنین است خورشید را بر نیزه دیدن، سهمگین است
بر صخره از سیب زنخ، بر مى‌توان دید خورشید را بر نیزه کمتر مى‌توان دید [۸]

محل دفن سر مطهر[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این که سر مطهّر کجا دفن شد، میان محققان نظر واحدى نیست. برخى بر این عقیده‌اند که سر را از شام به کربلا آوردند و به بدن ملحق ساختند (نظر سید مرتضى)، برخى معتقدند در کوفه، نزدیک قبر امیرالمؤمنین(ع) دفن شد و برخى هم جاهاى دیگر را گفته‌اند. در شام، محلّى به نام جایگاه سر مطهّر معروف است که محلّ عبادت است. [۹]

برخى هم مدفن سر را در مصر، مسجد رأس‌الحسین مى‌دانند و براى کیفیت انتقال آن به آن منطقه، تاریخچه‌اى ذکر مى‌کنند.[۱۰] اما مشهور آن است که سر را به کربلا آوردند و کنار پیکر دفن شد و این را جمعى از علما در تألیفاتشان آورده‌اند. [۱۱]

منبع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پی نوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. عوالم (امام حسین)، ص ۳۰۳ و ۳۰۴.
  2. امالى صدوق، ص ۱۴۰.
  3. الکامل، ابن اثیر، ج۲، ص ۵۷۴، بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۱۱۹. در برخى نقلها اولین سر را متعلّق به عمرو بن حمق در زمان معاویه دانسته‌اند. وى از یاران امیر المؤمنین بود و معاویه او را به شهادت رساند.
  4. جودى.
  5. نیّر تبریزى.
  6. محمد پیله‌ور.
  7. حسین اسرافیلى.
  8. على معلّم.
  9. سفینة البحار، ج ۱، ص ۴۹۲.
  10. در این باره به بحث مفصل در کتاب «سیرة الائمة الاثنى عشر»، هاشم معروف الحسنى، ج ۲، ص ۸۴ مراجعه کنید. نیز «آرامگاههاى خاندان پاک پیامبر»، ص ۳۱۱.
  11. به موارد آن در کتاب «مقتل الحسین»، مقرم، ص ۴۶۹ و بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۱۴۴ مراجعه کنید.