حجاج‌ بن‌ مسروق‌ جعفی‌: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حسین
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «حجاج‌ بن‌ مسروق‌ بن جعف بن سعد العشیره مذحجی جعفی‌ از طایفه‌ جُعفایان‌ کو...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
حجاج‌ بن‌ مسروق‌ بن جعف بن سعد العشیره مذحجی جعفی‌ از طایفه‌ جُعفایان‌ کوفه و منسوب به جعفی بن سعد، عشیره‌ای از مذحج و از اعراب قحطانی جنوب است. بلاذری نام او را حجاج‌ بن‌ مسروق‌ بن مالک بن کثیف بن عتبه بن جعفی آورده است. <ref>انساب الاشراف، ج3، ص19.</ref> ‌او از شیعیان امیرالمؤمنین علی (ع) بود که در کوفه مصاحبت آن حضرت را داشته است. زمانی که امام حسین (ع) به عنوان اعتراض به حکومت یزید به مکه رفت، او در مکه‌ به‌ امام‌ پیوست و تا کربلا در رکاب‌ آن‌ حضرت‌ بود. حجاج از یاران باوفای امام حسین (ع) بود. او مردی شجاع، رشید، جنگ‌آزموده و عاشق اهل‌بیت بود.
{{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع)
| عنوان              =
| تصویر              =مزار یاران امام حسین(ع).jpg
| اندازه تصویر      =
|توضیح تصویر        =
| نام کامل          =حجاج‌ بن‌ مسروق‌ بن جعف بن سعد العشیره مذحجی جعفی‌
| لقب                =
| نسب                =
| خویشاوندان سرشناس  =
| تاریخ تولد        =
| شهر تولد          =
| کشور تولد          =
| محل زندگی          =کوفه  
| تاریخ وفات/شهادت  =
| شهر وفات/شهادت    =
| نحوه وفات/شهادت    =
| مدفن              =
| از یاران          =
| فعالیت‌های اجتماعی  =
| مشایخ              =
| شاگردان          =
| آثار              =
| نقش های برجسته              = از یاران امام حسین (ع) و شهدای کربلا  
}}'''حجاج‌ بن‌ مسروق‌ بن جعف بن سعد العشیره مذحجی جعفی‌،''' از یاران [[امام حسین(ع)]] بود که در [[کربلا]] به [[شهادت]] رسید.


== زندگینامه ==
حجاج‌ بن‌ مسروق‌ بن جعف بن سعد العشیره مذحجی جعفی‌، از طایفه‌ جُعفایان‌ [[کوفه]] و منسوب به جعفی بن سعد، عشیره‌ای از مذحج و از اعراب قحطانی جنوب است. بلاذری نام او را حجاج‌ بن‌ مسروق‌ بن مالک بن کثیف بن عتبه بن جعفی آورده است. <ref>انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ م.، ج۳، ص۱۹.</ref> ‌او از شیعیان امام علی(ع) بود که در کوفه مصاحبت آن حضرت را داشته است.


در نهضت عاشورا چندین نوبت از او سخن به میان می‌آید:
== همراهی امام حسین(ع) ==
زمانی که امام حسین (ع) به عنوان اعتراض به حکومت [[یزید]] به مکه رفت، حجاج در مکه‌ به‌ امام‌ حسین (ع) پیوست و تا [[کربلا]] در رکاب‌ آن‌ حضرت‌ بود.
==نقش در واقعه کربلا==
در نهضت عاشورا چندین نوبت از حجاج سخن به میان می‌آید:


حجاج همچنین به عنوان نماینده امام حسین (ع) به‌ سوی‌ [[زهیر بن‌ قین|زهیر]] رفت و از او دعوت‌ کرد تا به نزد امام‌ حسین (ع) برود. <ref>الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : ۱۹۶۰ م.، ص۲۴۶. </ref> او همچنین به همراه [[یزید بن مغفل جعفی|یزید بن مغفل]] از سوی امام  به نزد [[عبید الله بن حر جعفى|عبیدالله بن حُرّ جعفی]] رفت تا او را برای همراهی دعوت کند. اما عبیدالله نپذیرفت.


مؤذن کاروان امام حسین (ع) بود.
او مؤذن کاروان امام حسین (ع) بود. هنگام ملاقات سپاه کوفه به فرماندهی [[حر بن یزید ریاحی|حُرّ]] با کاروان امام حسین (ع) و هنگام نماز ظهر امام از حجاج خواست تا اذان بگوید. <ref>تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۴۰۰؛ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، ۱۳۷۵ ﻫ ق.، ج۲، ص۸۰.</ref>
 
به عنوان نماینده امام حسین (ع) به‌ سوی‌ زهیر رفت و از او دعوت‌ کرد تا به  نزد امام‌ برود. ‌<ref>الاخبار الطوال، ص246. </ref>
 
هنگام ملاقات سپاه کوفه به فرماندهی حُرّ با کاروان امام حسین (ع) و هنگام نماز ظهر امام از او خواست تا اذان بگوید. <ref>تاریخ طبری، ج5، ص400؛ ارشاد، ج2، ص80؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج1، ص332.</ref>
 
حجاج به همراه یزید بن مغفل از سوی امام حسین (ع) به نزد عبیدالله بن حُرّ جعفی رفت تا او را برای همراهی دعوت کند. اما عبیدالله نپذیرفت.
 
 
بعد از نماز ظهر عاشورا با اذن‌ امام‌ به‌ میدان‌ رفت‌ و مدتی‌ مبارزه‌ کرد. سپس‌ در حالی‌ که‌ بدنش‌ غرق‌ خون‌ بود، به‌ نزد امام‌ آمد و به جای رجز در میدان، خطاب به امام این اشعار را خواند: <ref>مقتل الحسین مقرم، ص254.</ref>


=== شهادت ===
بعد از نماز ظهر عاشورا با اذن‌ امام‌ حسین (ع) به‌ میدان‌ رفت‌ و مدتی‌ مبارزه‌ کرد. سپس‌ در حالی‌ که‌ بدنش‌ غرق‌ خون‌ بود، به‌ نزد امام‌ حسین (ع) آمد و به جای رجز در میدان، خطاب به امام حسین (ع) این اشعار را خواند: <ref>مقتل الحسین المقرم، المقرم، السید عبدالرزاق، بیروت: دارالکتاب الاسلامی، 1979 م. ، ص254.</ref>


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۲۷: خط ۴۹:
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}


جانم به فربانت ای حسینی که هدایت شده و هدایت کننده‌ای! امروز جدّت‌ رسول‌ الله ‌را دیدار خواهم‌ کرد. سپس‌ پدرت‌ علی‌ را، آن‌ کسی‌ که‌ او را وصی‌ّ پیامبر می‌شناسیم‌، دیدار خواهم کرد.


جانم به فربانت ای حسینی که هدایت شده و هدایت کننده‌ای! امروز جدّت‌ رسول‌الله ‌را دیدار خواهم‌ کرد.
امام‌ حسین (ع) فرمود: من‌ هم‌ به‌ شما ملحق‌ می‌شوم‌ و آنان‌ را ملاقات‌ خواهم‌ کرد. حجاج‌ به‌ میدان‌ بازگشت‌ و مبارزه‌ کرد و پس از نبردی سخت، به‌ شهادت‌ رسید. <ref>ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، ۱۳۸۷ شسماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره، ص۸۹.</ref> در [[زیارت رجبیه]] و [[زیارت ناحیه مقدسه]] به وی سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی حَجّاجِ بنِ مَسروقٍ الجُعفی“
 
سپس‌ پدرت‌ علی‌ را، آن‌ کسی‌ که‌ او را وصی‌ّ پیامبر می‌شناسیم‌، دیدار خواهم کرد.
 
 
امام‌ فرمود: من‌ هم‌ به‌ شما ملحق‌ می‌شوم‌ و آنان‌ را ملاقات‌ خواهم‌ کرد. حجاج‌ به‌ میدان‌ بازگشت‌ و مبارزه‌ کرد و پس از نبردی دلاورانه، به‌ شهادت‌ رسید.‌‌ <ref>ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، ص89.</ref>
 
 
شیخ طوسی با عنوان حجاج بن مرزوق وی را تصحیف کرده <ref>رجال طوسی، ص73.</ref> و آیت الله خویی نیز با همین عنوان از او یاد می‌کند و حجاج بن مسروق را تحت عنوان مستقلی ذکر می‌کند. <ref>معجم رجال الحدیث، ج4، ص239-240. </ref> در صورتی که هر دو یک نفر هستند.
 
 
به روایت برخی منابع، حجاج را در کربلا غلامی همراهی می‌کرد که او نیز به تبعیت از مخدوم خویش به میدان جنگ شتافت و به شهادت رسید. <ref>برای تفصیل بیشتر رک : انساب الاشراف، ج3، ص199؛ تاریخ طبری، ج5، ص400؛ ارشاد، ج2، ص80؛ رجال طوسی، ص73؛ الفتوح، ج5، ص130؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج2، ص23؛ اللهوف، ص47؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج4، ص103؛ بحار الانوار، ج44، ص376، ج45، ص72؛ اعیان الشیعه، ج4، ص568؛ انصار الحسین (ع)، ص94؛ وسیله الدارین، ص105؛ تنقیح المقال، ج1، ص255؛ ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، ص151؛ قاموس الرجال، ج4، ص76؛ ؛ حدائق الوردیه، ص104؛ نفس المهموم، ص151؛ فرسان الهیجاء، ج1، ص132.</ref>
 
 
در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه به وی سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی حَجّاجِ بنِ مَسروقٍ الجُعفی“


شیخ طوسی با عنوان حجاج بن مرزوق وی را تصحیف کرده <ref>رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۳.</ref> و آیت الله خویی نیز با همین عنوان از او یاد می‌کند و حجاج بن مسروق را تحت عنوان مستقلی ذکر می‌کند. <ref>معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، ۱۴۱۳ ﻫ ق. ، ج۴، ص۲۳۹-۲۴۰. </ref> در صورتی که هر دو یک نفر هستند.


به روایت برخی منابع، حجاج را در کربلا غلامی همراهی می‌کرد که او نیز به تبعیت از مخدوم خویش به میدان جنگ شتافت و به شهادت رسید. <ref>برای تفصیل بیشتر رک : انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ م.، ج۳، ص۱۹۹؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۴۰۰؛ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، ۱۳۷۵ﻫ ق.، ج۲، ص۸۰؛ رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۳.</ref>
==منبع==
==منبع==


مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 397-398.
* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2588126&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص ۳۹۷-۳۹۸.]


==پی نوشت==
==پی نوشت==
[[رده: تاریخ]]
[[رده: تاریخ]]
[[رده: افراد]]
[[رده: شهیدان کربلا]]
[[رده: شهیدان کربلا]]
[[رده: شهدای بعد از نماز ظهر]]
[[رده: شهدای بعد از نماز ظهر]]
<references />{{یاران امام حسین علیه السلام}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۵۹

مزار یاران امام حسین(ع).jpg
اطلاعات اصحاب امام حسین (ع)
نام کامل حجاج‌ بن‌ مسروق‌ بن جعف بن سعد العشیره مذحجی جعفی‌
محل زندگی کوفه
نقش های برجسته از یاران امام حسین (ع) و شهدای کربلا

حجاج‌ بن‌ مسروق‌ بن جعف بن سعد العشیره مذحجی جعفی‌، از یاران امام حسین(ع) بود که در کربلا به شهادت رسید.

زندگینامه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

حجاج‌ بن‌ مسروق‌ بن جعف بن سعد العشیره مذحجی جعفی‌، از طایفه‌ جُعفایان‌ کوفه و منسوب به جعفی بن سعد، عشیره‌ای از مذحج و از اعراب قحطانی جنوب است. بلاذری نام او را حجاج‌ بن‌ مسروق‌ بن مالک بن کثیف بن عتبه بن جعفی آورده است. [۱] ‌او از شیعیان امام علی(ع) بود که در کوفه مصاحبت آن حضرت را داشته است.

همراهی امام حسین(ع)[ویرایش | ویرایش مبدأ]

زمانی که امام حسین (ع) به عنوان اعتراض به حکومت یزید به مکه رفت، حجاج در مکه‌ به‌ امام‌ حسین (ع) پیوست و تا کربلا در رکاب‌ آن‌ حضرت‌ بود.

نقش در واقعه کربلا[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در نهضت عاشورا چندین نوبت از حجاج سخن به میان می‌آید:

حجاج همچنین به عنوان نماینده امام حسین (ع) به‌ سوی‌ زهیر رفت و از او دعوت‌ کرد تا به نزد امام‌ حسین (ع) برود. [۲] او همچنین به همراه یزید بن مغفل از سوی امام به نزد عبیدالله بن حُرّ جعفی رفت تا او را برای همراهی دعوت کند. اما عبیدالله نپذیرفت.

او مؤذن کاروان امام حسین (ع) بود. هنگام ملاقات سپاه کوفه به فرماندهی حُرّ با کاروان امام حسین (ع) و هنگام نماز ظهر امام از حجاج خواست تا اذان بگوید. [۳]

شهادت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بعد از نماز ظهر عاشورا با اذن‌ امام‌ حسین (ع) به‌ میدان‌ رفت‌ و مدتی‌ مبارزه‌ کرد. سپس‌ در حالی‌ که‌ بدنش‌ غرق‌ خون‌ بود، به‌ نزد امام‌ حسین (ع) آمد و به جای رجز در میدان، خطاب به امام حسین (ع) این اشعار را خواند: [۴]

فَدَتکَ نفسی هادیاً مَهدیاً
ثُم‌َّ اَباک‌َ ذالنَّدی‌' عَلِیاً
اَلیوم‌َ اَلْقی‌جَدَّک‌َ النَّبِیا
ذاک‌ الَّذی‌ نَعْرِفُه‌ُ الوَصِیا

جانم به فربانت ای حسینی که هدایت شده و هدایت کننده‌ای! امروز جدّت‌ رسول‌ الله ‌را دیدار خواهم‌ کرد. سپس‌ پدرت‌ علی‌ را، آن‌ کسی‌ که‌ او را وصی‌ّ پیامبر می‌شناسیم‌، دیدار خواهم کرد.

امام‌ حسین (ع) فرمود: من‌ هم‌ به‌ شما ملحق‌ می‌شوم‌ و آنان‌ را ملاقات‌ خواهم‌ کرد. حجاج‌ به‌ میدان‌ بازگشت‌ و مبارزه‌ کرد و پس از نبردی سخت، به‌ شهادت‌ رسید. [۵] در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه به وی سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی حَجّاجِ بنِ مَسروقٍ الجُعفی“

شیخ طوسی با عنوان حجاج بن مرزوق وی را تصحیف کرده [۶] و آیت الله خویی نیز با همین عنوان از او یاد می‌کند و حجاج بن مسروق را تحت عنوان مستقلی ذکر می‌کند. [۷] در صورتی که هر دو یک نفر هستند.

به روایت برخی منابع، حجاج را در کربلا غلامی همراهی می‌کرد که او نیز به تبعیت از مخدوم خویش به میدان جنگ شتافت و به شهادت رسید. [۸]

منبع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پی نوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ م.، ج۳، ص۱۹.
  2. الاخبار الطول، دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره : ۱۹۶۰ م.، ص۲۴۶.
  3. تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۴۰۰؛ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، ۱۳۷۵ ﻫ ق.، ج۲، ص۸۰.
  4. مقتل الحسین المقرم، المقرم، السید عبدالرزاق، بیروت: دارالکتاب الاسلامی، 1979 م. ، ص254.
  5. ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، ۱۳۸۷ ش.، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره، ص۸۹.
  6. رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۳.
  7. معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، ۱۴۱۳ ﻫ ق. ، ج۴، ص۲۳۹-۲۴۰.
  8. برای تفصیل بیشتر رک : انساب الاشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، احمد بن محمد، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق: ۱۹۹۶ – ۲۰۰۰ م.، ج۳، ص۱۹۹؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۴۰۰؛ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، ۱۳۷۵ﻫ ق.، ج۲، ص۸۰؛ رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۳.