۳٬۴۸۸
ویرایش
←آثار
(←آثار) |
|||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
قریحۀ وقّاد و طبعى نقّاد | مرحوم کمپانى قریحۀ وقّاد و طبعى نقّاد داشته، به هردو زبان عربى و فارسى اشعار طریفۀ مشتمله بر معانى لطیفه در کمال سلاست مى‌گفته؛ اشعار او مشحون از لآلى فلسفه و حکمت و لطایف معانى بوده، به طوری که مصداق «انّ مِن الشِعرَ لِحکمةً» است. اومراثى جانسوزى در رثاى سالار شهیدان، شهداى کربلا و اسراى کربلا در قالب‌هاى قصیده، مثنوى، مستزاد، مخمّس و ترکیب‌بند دارد و از پرکارترین و موفق‌ترین شعراى آیینى فارسى زبان در سده اخیر به شمار مى‌رود. سبک شعرى وی، سبک عراقى است و غزلیّات پرشور این عالم و حکیم عالیقدر شیعى نمونه بارزى از این شیوه بیانى در زبان فارسى است. برخلاف اشعار مناقبى مرحوم کمپانى (مفتقر) که غالبا با اصطلاحات و مفاهیم حکمى، فلسفى و عرفانى آمیخته است و درک این‌گونه آثار او را براى غیر اهل فن دشوار مى‌سازد، اشعار ماتمى این عالم بزرگوار سرشار از فضاى عاطفى است و شور و حال مرثیه‌هاى منظوم او همگان را تحت تأثیر قرار مى‌دهد. اشعار عاشورایى این محقق عالیقدر سال‌ها است که مورد استفاده فراگیر ذاکرین آل اللّه قرار مى‌گیرد و نوحه‌هاى عاشورایى او نیز شورافزاى محافل مذهبى بوده و هست. از آثار منظوم او در عربی که به صورت قصیده انشاء شده بود اکنون چیزی در دست نیست ولی دیوان فارسی او مشحون از مدایح اهل بیت (ع) و غزل‌های عرفانی است. | ||
از آثار منظوم او در عربی که به صورت قصیده انشاء شده بود اکنون چیزی در دست نیست ولی دیوان فارسی او مشحون از مدایح اهل بیت (ع) و غزل‌های عرفانی است. | |||
===تألیفات=== | ===تألیفات=== | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۱۴: | ||
===اشعار=== | ===اشعار=== | ||
===ترکیب‌بند=== | ====ترکیب‌بند==== | ||
'''مطلع بند اول'''{{شعر}} | '''مطلع بند اول'''{{شعر}} | ||
{{ب| بسیط روى زمین، باز بساط غم است | محیط عرش برین، دایره ماتم است }} | {{ب| بسیط روى زمین، باز بساط غم است | محیط عرش برین، دایره ماتم است }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
'''بیت رابط بند اول'''{{شعر}} | '''بیت رابط بند اول'''{{شعر}} | ||
{{ب| خزان گلزار دین، ماه محرم بود | در او بهار عزا، هماره خرّم بود! }} | {{ب| خزان گلزار دین، ماه محرم بود | در او بهار عزا، هماره خرّم بود! }} | ||
| خط ۲۱۲: | خط ۲۰۵: | ||
{{ب| خزان گلزار دین ماه محرّم بود|در او بهار عزا هماره خرّم بود }} | {{ب| خزان گلزار دین ماه محرّم بود|در او بهار عزا هماره خرّم بود }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> بسیط روی زمین باز بساط غم است</span> | | class="b" |<span class="beyt"> بسیط روی زمین باز بساط غم است</span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| خط ۳۱۱: | خط ۳۰۴: | ||
{{ب| مشکوة نور و کوکب دُرّىِ نشأتین | مصباح سالکان طریق وفا، حسین }} | {{ب| مشکوة نور و کوکب دُرّىِ نشأتین | مصباح سالکان طریق وفا، حسین }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> باز این چه آتش است که بر جان عالم است؟ </span> | | class="b" |<span class="beyt"> باز این چه آتش است که بر جان عالم است؟ </span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| خط ۳۴۸: | خط ۳۴۱: | ||
| class="b" |<span class="beyt"> مصباح سالکان طریق وفا، حسین </span> | | class="b" |<span class="beyt"> مصباح سالکان طریق وفا، حسین </span> | ||
|} | |} | ||
| خط ۳۶۹: | خط ۳۶۳: | ||
{{ب| سر بر زمین گذاشت که تا سربلند شد | وز خود گذشت تا ز خدا بهره‌مند شد }} | {{ب| سر بر زمین گذاشت که تا سربلند شد | وز خود گذشت تا ز خدا بهره‌مند شد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> گلگون قباى عرصه میدان کربلا </span> | | class="b" |<span class="beyt"> گلگون قباى عرصه میدان کربلا </span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| خط ۴۰۶: | خط ۴۰۰: | ||
| class="b" |<span class="beyt"> وز خود گذشت تا ز خدا بهره‌مند شد </span> | | class="b" |<span class="beyt"> وز خود گذشت تا ز خدا بهره‌مند شد </span> | ||
|} | |} | ||
| خط ۴۲۷: | خط ۴۲۲: | ||
{{ب| در قلزم محبّتِ آن شاه چو حباب | افراشتند خیمه هستى به روى آب }} | {{ب| در قلزم محبّتِ آن شاه چو حباب | افراشتند خیمه هستى به روى آب }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> ارباب عشق را چو صلاى بلا زدند </span> | | class="b" |<span class="beyt"> ارباب عشق را چو صلاى بلا زدند </span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| خط ۴۶۴: | خط ۴۵۹: | ||
| class="b" |<span class="beyt"> افراشتند خیمه هستى به روى آب </span> | | class="b" |<span class="beyt"> افراشتند خیمه هستى به روى آب </span> | ||
|} | |} | ||
| خط ۴۸۵: | خط ۴۸۱: | ||
{{ب| کلک قضاست از رقم این عزا، کلیل | لوح قدر فرو زده رخساره را به نیل }} | {{ب| کلک قضاست از رقم این عزا، کلیل | لوح قدر فرو زده رخساره را به نیل }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> ترسم که بر صحیفه امکان قلم زنند </span> | | class="b" |<span class="beyt"> ترسم که بر صحیفه امکان قلم زنند </span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| خط ۵۲۲: | خط ۵۱۸: | ||
| class="b" |<span class="beyt"> لوح قدر فرو زده رخساره را به نیل </span> | | class="b" |<span class="beyt"> لوح قدر فرو زده رخساره را به نیل </span> | ||
|} | |} | ||
| خط ۵۴۳: | خط ۵۴۰: | ||
{{ب| مستغرق جمال ازل گشت لایزال | نوشید از زلال لقا، شربت وصال }} | {{ب| مستغرق جمال ازل گشت لایزال | نوشید از زلال لقا، شربت وصال }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> سهم قدَر ز قوس قضا دلنشین رسید </span> | | class="b" |<span class="beyt"> سهم قدَر ز قوس قضا دلنشین رسید </span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| خط ۵۸۰: | خط ۵۷۷: | ||
| class="b" |<span class="beyt"> نوشید از زلال لقا، شربت وصال </span> | | class="b" |<span class="beyt"> نوشید از زلال لقا، شربت وصال </span> | ||
|} | |} | ||
| خط ۶۰۱: | خط ۵۹۹: | ||
{{ب| سر حلقه عقول، چو بر نى مقام کرد | قوس صعود عشق، ظهورى تمام کرد }} | {{ب| سر حلقه عقول، چو بر نى مقام کرد | قوس صعود عشق، ظهورى تمام کرد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> شد نوکِ نى چو نقطه ایجاد را، مدار </span> | | class="b" |<span class="beyt"> شد نوکِ نى چو نقطه ایجاد را، مدار </span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| خط ۶۳۸: | خط ۶۳۶: | ||
| class="b" |<span class="beyt"> قوس صعود عشق، ظهورى تمام کرد </span> | | class="b" |<span class="beyt"> قوس صعود عشق، ظهورى تمام کرد </span> | ||
|} | |} | ||
| خط ۶۵۹: | خط ۶۵۸: | ||
{{ب| پس کرد روى خویش سوى روضه رسول | کاى جدِّ تاجبخش من! اى رهبر عقول }} | {{ب| پس کرد روى خویش سوى روضه رسول | کاى جدِّ تاجبخش من! اى رهبر عقول }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> در ناکسان چو قافله بیکسان فتاد </span> | | class="b" |<span class="beyt"> در ناکسان چو قافله بیکسان فتاد </span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| خط ۶۹۶: | خط ۶۹۵: | ||
| class="b" |<span class="beyt"> کاى جدِّ تاجبخش من! اى رهبر عقول </span> | | class="b" |<span class="beyt"> کاى جدِّ تاجبخش من! اى رهبر عقول </span> | ||
|} | |} | ||
| خط ۷۱۷: | خط ۷۱۷: | ||
{{ب| آن گاه رو به خلوت امُّ المُصاب کرد | وز سوز دل به مادر دلخون خطاب کرد }} | {{ب| آن گاه رو به خلوت امُّ المُصاب کرد | وز سوز دل به مادر دلخون خطاب کرد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> این لؤلؤ تر و دُرِ گلگون، حسین توست </span> | | class="b" |<span class="beyt"> این لؤلؤ تر و دُرِ گلگون، حسین توست </span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| خط ۷۵۴: | خط ۷۵۴: | ||
| class="b" |<span class="beyt"> وز سوز دل به مادر دلخون خطاب کرد </span> | | class="b" |<span class="beyt"> وز سوز دل به مادر دلخون خطاب کرد </span> | ||
|} | |} | ||
| خط ۷۷۵: | خط ۷۷۶: | ||
{{ب| اى مادر! از یزید و، از ابن زیاد داد | از آن، که این اساس ستم را نهاد داد! }} | {{ب| اى مادر! از یزید و، از ابن زیاد داد | از آن، که این اساس ستم را نهاد داد! }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> اى بانوى حجاز! مرا بینوا ببین </span> | | class="b" |<span class="beyt"> اى بانوى حجاز! مرا بینوا ببین </span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| خط ۸۱۲: | خط ۸۱۳: | ||
| class="b" |<span class="beyt"> از آن، که این اساس ستم را نهاد داد! </span> | | class="b" |<span class="beyt"> از آن، که این اساس ستم را نهاد داد! </span> | ||
|} | |} | ||
| خط ۸۳۳: | خط ۸۳۵: | ||
{{ب| گر شور شام را، به حکایت درآورند | آشوب بامداد قیامت، برآورند }} | {{ب| گر شور شام را، به حکایت درآورند | آشوب بامداد قیامت، برآورند }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> کاش آن زمان سراى طبیعت نگون شدى </span> | | class="b" |<span class="beyt"> کاش آن زمان سراى طبیعت نگون شدى </span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| خط ۸۷۰: | خط ۸۷۲: | ||
| class="b" |<span class="beyt"> آشوب بامداد قیامت، برآورند </span> | | class="b" |<span class="beyt"> آشوب بامداد قیامت، برآورند </span> | ||
|} | |} | ||
| خط ۸۹۱: | خط ۸۹۴: | ||
{{ب| چون شکوۀ تو را به درِ داور آورند | دود، از نهاد امکان برآورند }} | {{ب| چون شکوۀ تو را به درِ داور آورند | دود، از نهاد امکان برآورند }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> اى چرخ! تا درین ستم آباد، کرده‌اى </span> | | class="b" |<span class="beyt"> اى چرخ! تا درین ستم آباد، کرده‌اى </span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| خط ۹۲۸: | خط ۹۳۱: | ||
| class="b" |<span class="beyt"> دود، از نهاد امکان برآورند </span> | | class="b" |<span class="beyt"> دود، از نهاد امکان برآورند </span> | ||
|} | |} | ||
| خط ۹۴۹: | خط ۹۵۳: | ||
{{ب| کس جز شهید عشق، وفایى چنین نکرد | وز دل قبول بار جفایى چنین، نکرد }} | {{ب| کس جز شهید عشق، وفایى چنین نکرد | وز دل قبول بار جفایى چنین، نکرد }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> خاموش «مفتقر»! که دلِ دهر آب شد </span> | | class="b" |<span class="beyt"> خاموش «مفتقر»! که دلِ دهر آب شد </span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| خط ۹۸۴: | خط ۹۸۸: | ||
| class="b" |<span class="beyt"> کس جز شهید عشق، وفایى چنین نکرد </span> | | class="b" |<span class="beyt"> کس جز شهید عشق، وفایى چنین نکرد </span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||
| class="b" |<span class="beyt"> وز دل قبول بار جفایى چنین، نکرد </span> | | class="b" |<span class="beyt"> وز دل قبول بار جفایى چنین، نکرد </span> | ||
|} | |} | ||
| خط ۱٬۰۰۹: | خط ۱٬۰۱۴: | ||
{{ب| انجیل، خون گریست چو آزرده بنگریست | لعلى که روحبخش و شفاى صدور <ref>سینه‌ها،جمع صدر.</ref> بود }} | {{ب| انجیل، خون گریست چو آزرده بنگریست | لعلى که روحبخش و شفاى صدور <ref>سینه‌ها،جمع صدر.</ref> بود }} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{| | {| style="margin: 0 auto; " | ||
| class="b" |<span class="beyt"> مصباح نور، جلوه‌گر اندر تنور بود </span> | | class="b" |<span class="beyt"> مصباح نور، جلوه‌گر اندر تنور بود </span> | ||
| style="width:2em;" | | | style="width:2em;" | | ||