انس بن حارث کاهلی
انس بن حارث بن نبیة بن کاهل بن عمرو بن صعب بن اسد بن خزیمه کاهلی اسدی کوفی، از یاران امام حسین(ع) بود که در کربلا به شهادت رسید.
.jpg) | |
| اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | |
|---|---|
| نام کامل | انس بن حارث بن نبیة بن کاهل بن عمرو بن صعب بن اسد بن خزیمه کاهلی اسدی کوفی |
| محل زندگی | کوفه |
| نقش های برجسته | از اصحاب پیامبر(ص)، حضرت علی(ع) و امام حسین(ع) |
زندگینامه
انس خود و پدرش از اصحاب پیامبر (ص) بودند. [۱] پدرش حارث از اصحاب صفه بوده‌است. کاهلی منسوب به بنی کاهل، تیره‌ای از قبیله بنی اسد بن خزیمه از اعراب عدنانی شمال شبه جزیره است. [۲] ابن سعد بیان می‌کند که منازل بنی کاهل، در کوفه بوده‌است. [۳] انس در جنگ‌های بدر و حنین شرکت کرده و احادیثی از آن حضرت را روایت می‌کرد. او حدیث مشهوری از پیامبر(ص) را نقل کرده‌است که آن حضرت فرمود: «این فرزندم در سرزمین عراق کشته می‌شود. هر کس او را درک کرد، حمایتش کند.» [۴]
انس پس از رحلت پیامبر(ص)، از یاوران امام علی(ع) و امام حسن(ع) بود. او قاری قرآن بود.
نقش در واقعه کربلا
برخی پیوستن انس بن حارث به امام حسین(ع) را در مکه دانسته و برخی دیگر در کربلا و شبانه می‌دانند. انس در کربلا ماموریت یافت تا پیام امام حسین(ع) را به عمر بن سعد برساند. او به عمر سلام نکرد. عمر پرسید: «چرا سلام نکردی؟ آیا ما را کافر می‌دانی؟» انس پاسخ داد: «چگونه منکر خدا و رسول الله نیستی در حالی که برای ریختن خون فرزند پیامبر (ص) کمر بسته‌ای؟»
انس صبح عاشورا و پس از حمله اول، پس از شهادت قُرة بن ابی قُره غفاری، به حضور امام حسین(ع) رسید و از آن حضرت اذن جهاد طلبید. امام حسین(ع) اجازه فرمود. انس در هنگام نبرد، ابروان خود را با دستمال به پیشانی بست تا مانع دید وی نگردد و کمر خود را که خمیده بود، با عمامه‌اش محکم کرد. امام حسین(ع) حالت او را که دید اشک از چشمانش جاری شد و فرمود: «خدا را شکر می‌کنم که از یاری تو ای شیخ برخوردارم.»
رجزخوانی
او در حالی‌که رجز می‌خواند، به سوی میدان شتافت و جنگید:
قَدْ عَلِمَت‌ْ کاهِلُ‌ها وَ دُودان | ||
بِاَن‌َّ قَومی افَة‌ً لِلاَقْران | ||
فَباشروا الموت بطعن الان | ||
آلُ علی شیعةُ الرّحمن | ||
وَ الخَنْدَقِیون‌َ وَ قَیس‌ُ عیلان | ||
لَدَی الوغی و سادَةُ الفُرسان | ||
لَسنا نَری العجز عن الطّعان | ||
آلُ زیاد شیعةَ الشّیطان [۵] |
به تحقیق قبایل کاهل و دودان بنی اسد و خندقیون و قیس عیلان می‌دانند که قبیله و قوم من، کشنده حریف در هنگام جنگ و سرور سوارکاران و نبردپیشگان هستند.
ما چالاک و بی‌امان نیزه‌های مرگ را می‌بارانیم و بی‌نشان از ناتوانی، دشمنان را از مرگ کامیاب می‌کنیم.
آل علی شیعیان رحمانند و آل زیاد پیروان شیطان هستند.
انس بعد از نبردی دلیرانه در حالی که زخمی و خون‌آلود بود، به شهادت رسید.
در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه به وی اینچنین سلام داده شده‌است: ”السَّلامُ عَلَی اَنسِ بنِ کاهِلِ الاَسَدی“ [۶]
کمیت شاعر مشهور عرب در سوگ حبیب بن مظاهر و انس بن مالک گفته است:
سِوی عُصَبةُ فیهم حَبیبُ مُعفَّرَ | ||
قَضی نَحبشهُ وَ الکاهِلی مُرَمَّلُ |
ابن شهر آشوب و خوارزمی بر اثر اشتباه و خطا در نوشتن نام، او را مالک بن انس کاهلی ذکر کرده‌اند. [۷] بر اثر همین اشتباه مجلسی در بحارالانوار نامش را مالک بن انس مالکی ذکر کرده و بعد از آن با استناد به قول ابن نمّای حلی آن را تصحیح کرده‌است. [۸]
منبع
پی نوشت
- ↑ رجال طوسی، ص۷۱،۳.
- ↑ انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، ۱۳۸۷ ش.، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، ۱۳۸۷ ش.، ص۸۵.
- ↑ الطبقات الکبری، این سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، ۱۴۰۵ ه ق.، این سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، ۱۴۰۵ ه ق.، این سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، ۱۴۰۵ ه ق.، ج۶، ص۵۸.
- ↑ اسد الغابه فی معرفه الصحابه، ابن اثیر، عزّ الدین علی بن احمد بن ابی الکرم، چاپ عادل احمد رفاعی، بیروت: ۱۴۱۷ ﻫ ق / ۱۹۶۶ م. فی معرفه الصحابه، ابن اثیر، عزّ الدین علی بن احمد بن ابی الکرم، چاپ عادل احمد رفاعی، بیروت: ۱۴۱۷ ﻫ ق / ۱۹۶۶ م.، ج۱، ص۳۴۹؛ الاصابه فی تمییز الصحابه ، ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، به کوشش علی محمد بجاوی، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی، ۱۳۲۸ ﻫ ق. فی تمییز الصحابه ، ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، به کوشش علی محمد بجاوی، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی، ۱۳۲۸ ﻫ ق.، ج۱، ص۶۸؛ دلائل النبوه و معرفه احوال صاحب الشریعه، بیهقی، ابوبکر احمد بن الحسین، تحقیق عبدالمعطی قلعجی، بیروت: دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۵ ﻫ و معرفه احوال صاحب الشریعه، بیهقی، ابوبکر احمد بن الحسین، تحقیق عبدالمعطی قلعجی، بیروت: دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۵ ﻫ ، ج۲، ص۷۱۰؛ ترجمه الامام الحسین (ع) من تاریخ دمشق، ابن عساکر، ابوالقاسم علی بن حسن، تحقیق علامه شیخ باقر محمودی، بیروت: مؤسسه المحمودی، ۱۳ من تاریخ دمشق، ابن عساکر، ابوالقاسم علی بن حسن، تحقیق علامه شیخ باقر محمودی، بیروت: مؤسسه المحمودی، ۱۳ من تاریخ دمشق، ابن عساکر، ابوالقاسم علی بن حسن، تحقیق علامه شیخ باقر محمودی، بیروت: مؤسسه المحمودی، ۱۳۹، ص۲۳۸-۲۳۹.
- ↑ الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص196؛مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. ، ج4، ص102؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 ﻫ ق. ، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 ﻫ ق. ، ج2، ص18.
- ↑ برای تفصیل بیشتر رک : الطبقات الکبری، این سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، ۱۴۰۵ ه ق.، این سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، ۱۴۰۵ ه ق.، این سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دارصادر، ۱۴۰۵ ه ق.، ج۶، ص۵۸؛ الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: ۱۳۹۵ ه ق/ ۱۹۷۵ م.، ج۵، ص۱۹۶؛ تاریخ الکبیر بخاری، ج۲، ص۲۰؛رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۱،۳؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، ۱۳۶۷ ﻫ ق. ، ج۲، ص۱۸؛ مقتل الحسین المقرم، المقرم، السید عبدالرزاق، بیروت: دارالکتاب الاسلامی، ۱۹۷۹ م. ، ج۲، ص۲۵۳؛ اسد الغابه فی معرفه الصحابه، ابن اثیر، عزّ الدین علی بن احمد بن ابی الکرم، چاپ عادل احمد رفاعی، بیروت: ۱۴۱۷ ﻫ ق / ۱۹۶۶ م.، ج۱، ص۱۲۲؛ الاصابه فی تمییز الصحابه ، ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، به کوشش علی محمد بجاوی، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی، ۱۳۲۸ ﻫ ق.، ج۱، ص۶۸؛ دلائل النبوه و معرفه احوال صاحب الشریعه، بیهقی، ابوبکر احمد بن الحسین، تحقیق عبدالمعطی قلعجی، بیروت: دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۵ ﻫ ، ج۲، ص۷۱۰؛ ترجمه الامام الحسین (ع) من تاریخ دمشق، ابن عساکر، ابوالقاسم علی بن حسن، تحقیق علامه شیخ باقر محمودی، بیروت: مؤسسه المحمودی، ۱۳ من تاریخ دمشق، ابن عساکر، ابوالقاسم علی بن حسن، تحقیق علامه شیخ باقر محمودی، بیروت: مؤسسه المحمودی، ۱۳۹، ص۲۳۸-۲۳۹؛مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. ، ج۴، ص۱۰۲؛ الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، ۱۳۶۲ ش، ج۱۰۱، ص۳۴۱؛اعیان الشیعه، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: ۱۴۰۳ ﻫ ق، ج۱، ص۱۳۶؛ وسیله الدارین فی انصار الحسین، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، ۱۴۰۲ ﻫ ق. ، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، ۱۳۸۱ ش. وسیله الدارین، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، ۱۳۸۱ ش. ، ج۱، ص۳۶۲؛ انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، ۱۳۸۷ ش.، ص۸۴-۸۵؛ وسیله الدارین، ص۱۰۱-۱۰۲؛ تنقیح المقال فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، ۱۳۵۲ ﻫ ق. فی احوال الرجال، مامقانی، شیخ عبدالله، نجف: المطبعه الحیریه، ۱۳۵۲ ﻫ ق.، ج۲، ص۱۴۲؛ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره.، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، ۱۳۸۷ ش.، ص۵۵-۵۶؛الحیاة الحسین بن علی (ع)، باقر شریف قریشی، قم: مکتبه داوری، ۱۳۹۷ ﻫ ق. ج۳، ص۲۳۴؛ قاموس الرجال، ج6، ص۵۱۴؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، ۱۴۱۳ ﻫ ق. و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، ۱۴۱۳ ﻫ ق. ، ج۳، ص۲۳۲؛ نقد الرجال، حسینی تفرشی، میرمصطفی بن حسین، تهران: ۱۳۱۸ ش. ، حسینی تفرشی، میرمصطفی بن حسین، تهران: ۱۳۱۸ ش. ، ج۳، ص۵۲؛ اقبال بالاعمال الحسنه فیما یعمل مره فی السنه، سید بن طاووس، علی بن موسی، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مکتبه الاعلام الاسلامی،، ص۷۱۴؛ مثیر الاحزان، ابن نما حلّی، نجم الدین محمد بن جعفر، نجف اشرف: منشورات المطیعه الحیدریه، ۱۳۶۹ ﻫ ق / ۱۹۵۰ م. ، ص۶۳؛فرسان الهیجاء، محلاتی، ذبیح الله، مرکز نشر کتاب، ۱۳۹۰ ه ق.، ج۱، ص۲۳۳.
- ↑ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 ﻫ ق. ، ج2، ص18؛مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. ، ج4، ص102.
- ↑ بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش، ج101، ص341.