لیلى
لَیلیٰ بنت أبی مُرَّة بن عُروَة بن مسعود الثَقَفی همسر امام حسین (ع) و مادر حضرت علی اکبر (ع). لیلیٰ از طرف پدر به قبیله ثقیف و از طرف مادر به بنی امیه می‌رسد. برخی از نظر شأن و مقام او را مشهورترین بانوی زمان خود دانسته‌اند.[۱] نام لیلا (لیلیٰ) در فرهنگ عامه شیعه معروف است و این معروفیت از آنجاست که وی مادر علی اکبر (ع) بوده‌است. در مورد حضور وی در کربلا اختلاف نظر است.
نام
نام وی در اکثر منابع لیلیٰ ذکر شده است؛ اما ابن‌سعد در طبقات کبری نام وی را آمنه ذکر کرده است.[۲]و برخی از معاصران نام وی را ام لیلیٰ گفته‌اند.[۳] به همین دلیل گاهی در مجالس روضه از وی با نام ام لیلیٰ یاد می‌شود.
نسب
پدر لیلیٰ، ابی مُرَّه بن عُروَه بن مسعود بن مُعَتِّب و از قبیله ثقیف بود.[۴]ابی مُرَّه در زمان پیامبر (ص) متولد شد. ابی مره و پدرش، عروه بن مسعود، هر دو از صحابه پیامبر (ص) بودند. ابومره با برادش خدمت پیامبر (ص) رسید و اسلام آورد.[۵] عروة بن مسعود یکی از سادات اربعه در اسلام و از و بزرگان عرب است. او را در مَثَل صاحب یس و شبیه‌ترین مردم به عیسی بن مریم گفته‌اند.[۶] مادر لیلیٰ میمونه دختر ابوسفیان از بنی امیه[۷] و معروف به‌ام شیبه بود.[۸]
ازدواج و فرزند
امام حسین (ع) با لیلیٰ ازدواج کرد و علی اکبر (ع) ثمره این ازدواج است.[۹] معروفیت وی بیشتر به دلیل بیان نامش در روضه‌ها و مجالس مربوط به علی اکبر (ع) است.
حضور در واقعه کربلا
در منابع اولیه و قدیمی اثری از حضور لیلیٰ در واقعه کربلا یافت نمی‌شود اما برخی از منابع متأخر به حضور وی در کربلا اشاره کرده‌اند. طبق این منابع، لیلیٰ هنگام شهادت فرزندش علی اکبر(ع)، در خیمه برای او دعا می‌کرده و پاره‌پاره شدن پیکر او را با چشم خود نظاره‌گر بوده است.[۱۰]
لیلای دیگر
حضرت علی (ع) نیز همسری به نام لیلی بنت مسعود داشت که مادر ابوبکر بن علی(ع) یکی از شهدای کربلا است.[۱۱] این لیلیٰ گاه با لیلیٰ مادر علی اکبر(ع) اشتباه گرفته می‌شود.[۱۲]
پیوند به بیرون
منبع مقاله:دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت (ع)
منابع
- ابن اثیر، علی بن محمد(م ۶۳۰)، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت،دار الفکر، ۱۴۰۹.
- ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله(م ۴۶۳)، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت،دار الجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲.
- ابوحاتم تمیمی، السیرة النبویة و أخبار الخلفاء، الکتب الثقافیه، بیروت، ۱۴۱۷ ق، چاپ سوم.
- اصفهانی، ابوالفرج علی بن الحسین(م 356)، مقاتل الطالبیین، تحقیق سید احمد صقر، بیروت،دار المعرفة، بی‌تا.
- سماوی، محمد بن طاهر،إبصار العین فی أنصار الحسین علیه‌السلام، دانشگاه شهید محلاتی، قم، ۱۴۱۹ ق، چاپ اول.
- شیخ مفید، الإختصاص، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ ق، چاپ اول.
- محلاتی، ذبیح الله، ریاحین الشریعه، دارالکتب اسلامیه، تهران، بی‌تا.
- مقریزی، تقی الدین، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۲۰ ق، چاپ اول.
پی نوشت
- ↑ محلاتی، ج۵، ص۲۹۵.
- ↑ الطبقات الکبری، خامسة۱، ص۴۷۰
- ↑ محلاتی، ج۵، ص۲۹۵
- ↑ الاستیعاب، ج۳، ص۱۰۶۶
- ↑ الإصابة، ابن حجر العسقلانی، ج۷، ص۳۰۶.
- ↑ الاستیعاب، ج۳، ص۱۰۶۷.
- ↑ إبصارالعین، السماوی، ص:۴۹
- ↑ مقاتل الطالبیین، ص۸۶.
- ↑ إمتاع الأسماع، المقریزی، ج۶، ص۲۶۹.
- ↑ إبصارالعین، السماوی، ص۲۲۴.
- ↑ الاختصاص، المفید، ص۸۲.
- ↑ السیرة النبویة و أخبار الخلفاء، أبوحاتم التمیمی، ج۲، ص۵۵۹.