پیاده روی اربعین: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۵: خط ۱۵:
حین پیاده روی، برخی شعارهای حماسی مذهبی (نظیر « لبیک یا حسین») سر می دهند و برخی نیز اذکار و دیگر متون دینی را زمزمه می کنند. همچنین در فواصلی از مسیر به ویژه در نزدیکی کربلا، زائران به عزاداری و روضه خوانی می پردازند و سینه یا زنجیر می زنند یا هوسه خوانی می کنند.
حین پیاده روی، برخی شعارهای حماسی مذهبی (نظیر « لبیک یا حسین») سر می دهند و برخی نیز اذکار و دیگر متون دینی را زمزمه می کنند. همچنین در فواصلی از مسیر به ویژه در نزدیکی کربلا، زائران به عزاداری و روضه خوانی می پردازند و سینه یا زنجیر می زنند یا هوسه خوانی می کنند.
به طور سنتی، زائران عراقی پس از رسیدن به کربلا، معمولا پیاده روی را به سمت حرم امام حسین (ع) ادامه می دهند و بعد از زیارتی کوتاه و قرائت زیارت مخصوص روز اربعین، به شهرها و روستاهای محل زندگی خود باز می گردند. اما دیگر زائران، از جمله زائران ایرانی معمولا چند روز در کربلا اقامت می کنند.
به طور سنتی، زائران عراقی پس از رسیدن به کربلا، معمولا پیاده روی را به سمت حرم امام حسین (ع) ادامه می دهند و بعد از زیارتی کوتاه و قرائت زیارت مخصوص روز اربعین، به شهرها و روستاهای محل زندگی خود باز می گردند. اما دیگر زائران، از جمله زائران ایرانی معمولا چند روز در کربلا اقامت می کنند.
عیین تعداد شرکت کنندگان در پیاده روی اربعین دشوار است. ارقام متفاوتی هر سال توسط مراجع رسمی و غیر رسمی اعلام می شود که به نظر هیچ کدام قطعی نمی تواند باشد. از قدیمی ترین این آمارها هم می توان به گزارش وزیر حمل و نقل عراق اشاره کردکه تعداد زائران در اربعین سال 1437ق/1394 را «بیش از 26 ملیون نفر» اعلام کرده است. در هر حال می توان گفت تعداد مشارکت کنندگان در این آیین سالانه، روندی رو به تصاعد داشته است.  
عیین تعداد شرکت کنندگان در پیاده روی اربعین دشوار است. ارقام متفاوتی هر سال توسط مراجع رسمی و غیر رسمی اعلام می شود که به نظر هیچ کدام قطعی نمی تواند باشد. از قدیمی ترین این آمارها هم می توان به گزارش وزیر حمل و نقل عراق اشاره کردکه تعداد زائران در اربعین سال 1437ق/1394 را «بیش از 26 ملیون نفر» اعلام کرده است. در هر حال می توان گفت تعداد مشارکت کنندگان در این آیین سالانه، روندی رو به تصاعد داشته است.  
تعیین زمان دقیق آغاز پیاده روی اربین به سبب کمبود منابع دشوار است. در برخی منابع، از گونه‌ای پیاده روی زیاتی در زمان حیات امامان شیعه سخن گفته‌اند. اما طبق قول مشهورتر سابقه‌ی  
تعیین زمان دقیق آغاز پیاده روی اربین به سبب کمبود منابع دشوار است. در برخی منابع، از گونه‌ای پیاده روی زیاتی در زمان حیات امامان شیعه سخن گفته‌اند. اما طبق قول مشهورتر سابقه‌ی  
این آیین حدودا به میانه‌ی قرن 13 بر میگردد و مرتضی انصاری (1214-1281ق) - از عمای بزرگ شیعه معاصر قاجار-از مبدعان اصلی آن بوده است. پس از وی برای مدتی این آیین کم رونق شد تا اینکه مجددا در اوایل قرن 14 به کوشش برخی از علمای شیعه از جمله محدث نوری احیا شد و از آن پس تا امروز، با افت و خیزهایی استمرار یافته است. از عوامل مؤثر بر حیات این آیین مخالفت کرده، از تعداد شرکت کنندگان در آن کاسته شده و برعکس، در مقاطعی که شیعیان به آزادی های سیاسی دست یافته اند، ان آیین رونق بیشتری یافته است. در اواخر قرن 14 و با استیلای حزب بعث در عراق این آیین به افول گرایید. حزب بعث که این راهپیمایی را نمودی از قدرت سیاسی شیعیان می دانست، ابتدا کوشید با کمک تبلیغات گسترده از آن بهره برداری سیاسی شیعیان می دانست، ابتدا کوشید با کمک تبلیغات گسترده از آن بهره برداری سیاسی کند؛ اما با ناکامی مواجه شد و در پی مقابله با این آیین برآمد. اصرار شیعیان عراق به برگزاری پیاده روی و ممانعت رژیم، در سال های متعدد منجر به اعمال خشونت علیه زائران شد. گزارش هایی از تیراندازی زمینی و هوایی نیروهای نظامی به سوی زائران در سال های 1970م، 1975م و 1976م(1353، 1358 و 1359) در دست است. این حملات در سال 1977م/1360 به اوج رسید. در آن سال، نیروهای بعثی در نزدیکی کربلا به روی زتئران پیاده آتش گشودند. پس از آن برای مدتی پیاد روی اربعین ممنوع اعلام شد؛ گرچه با این وجود، برخی شیعیان به این ممنوعیت اعتنایی نمی کردند و مخفیانه خود را به کربلا رساندند. در همان مقطع، سید محمد صادق صدر (1322-1377ق) میز با صدور فتوایی پیاده روی به کربلا را واجب اعلام کرد. با سقوط حزب بعث و از سال 2003م/1381 پیاده روی احیا شده و در ابعادی وسیع تر از گذشته ادامه یافت. در سا های اخیر، تحولات سیاسی و فکری در عراق، آزادی مذهبی شیعیان، رفع محدودیت برای حضور شیعیان دیگر کشورها (به خصوص ایران)، افزایش امکانات فناورانه از جمله بهبود سیستم های حمل و نقل و پویش های مردمی با استفاده از رسانه های جدید، در کنار اقدامات گسترده‌ی دولت‌های ایران و عراق در جهت تسهیل سفر زائران و فراهم کردن شرایط مناسب برای برگزاری این آیین، به توسعه‌ی سریع آن منجر شده است. با این وجود، پیاده روی هنوز آیین پر مخاطره ای است و گروه های تکفیری سلفی-وهابی که اساسا زیارات را مصداق شرک و پیاده روی را هم بدعت و شرک آمیز می دانند، برای اخلال در برگزاری این آیین از طریق نا امن سازی مسیر و کشتار زائران به روش های مختلف (انجام عملیات انتحاری، شلیک موشک از راه دور، ایجاد مسمومیت غذایی در بین زائران و ...) تلاش های زیادی کرده اند. گرچه عمده ی این تلاش ها ناکام مانده است.
این آیین حدودا به میانه‌ی قرن 13 بر میگردد و مرتضی انصاری (1214-1281ق) - از عمای بزرگ شیعه معاصر قاجار-از مبدعان اصلی آن بوده است. پس از وی برای مدتی این آیین کم رونق شد تا اینکه مجددا در اوایل قرن 14 به کوشش برخی از علمای شیعه از جمله محدث نوری احیا شد و از آن پس تا امروز، با افت و خیزهایی استمرار یافته است. از عوامل مؤثر بر حیات این آیین مخالفت کرده، از تعداد شرکت کنندگان در آن کاسته شده و برعکس، در مقاطعی که شیعیان به آزادی های سیاسی دست یافته اند، ان آیین رونق بیشتری یافته است. در اواخر قرن 14 و با استیلای حزب بعث در عراق این آیین به افول گرایید. حزب بعث که این راهپیمایی را نمودی از قدرت سیاسی شیعیان می دانست، ابتدا کوشید با کمک تبلیغات گسترده از آن بهره برداری سیاسی شیعیان می دانست، ابتدا کوشید با کمک تبلیغات گسترده از آن بهره برداری سیاسی کند؛ اما با ناکامی مواجه شد و در پی مقابله با این آیین برآمد. اصرار شیعیان عراق به برگزاری پیاده روی و ممانعت رژیم، در سال های متعدد منجر به اعمال خشونت علیه زائران شد. گزارش هایی از تیراندازی زمینی و هوایی نیروهای نظامی به سوی زائران در سال های 1970م، 1975م و 1976م(1353، 1358 و 1359) در دست است. این حملات در سال 1977م/1360 به اوج رسید. در آن سال، نیروهای بعثی در نزدیکی کربلا به روی زتئران پیاده آتش گشودند. پس از آن برای مدتی پیاد روی اربعین ممنوع اعلام شد؛ گرچه با این وجود، برخی شیعیان به این ممنوعیت اعتنایی نمی کردند و مخفیانه خود را به کربلا رساندند. در همان مقطع، سید محمد صادق صدر (1322-1377ق) میز با صدور فتوایی پیاده روی به کربلا را واجب اعلام کرد. با سقوط حزب بعث و از سال 2003م/1381 پیاده روی احیا شده و در ابعادی وسیع تر از گذشته ادامه یافت. در سا های اخیر، تحولات سیاسی و فکری در عراق، آزادی مذهبی شیعیان، رفع محدودیت برای حضور شیعیان دیگر کشورها (به خصوص ایران)، افزایش امکانات فناورانه از جمله بهبود سیستم های حمل و نقل و پویش های مردمی با استفاده از رسانه های جدید، در کنار اقدامات گسترده‌ی دولت‌های ایران و عراق در جهت تسهیل سفر زائران و فراهم کردن شرایط مناسب برای برگزاری این آیین، به توسعه‌ی سریع آن منجر شده است. با این وجود، پیاده روی هنوز آیین پر مخاطره ای است و گروه های تکفیری سلفی-وهابی که اساسا زیارات را مصداق شرک و پیاده روی را هم بدعت و شرک آمیز می دانند، برای اخلال در برگزاری این آیین از طریق نا امن سازی مسیر و کشتار زائران به روش های مختلف (انجام عملیات انتحاری، شلیک موشک از راه دور، ایجاد مسمومیت غذایی در بین زائران و ...) تلاش های زیادی کرده اند. گرچه عمده ی این تلاش ها ناکام مانده است.
۱۰٬۰۷۲

ویرایش