۱۰٬۰۷۲
ویرایش
پیاده روی اربعین: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
T.ramezani (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
به استناد همین دسته از روایات، زائران بسیاری از روزها قبل از اربعین با پای پیاده به سمت کربلا به راه می اقتند و می کوشند تا در روز اربعین در کربلا حضور داشته باشند؛ گرچه گاه قبل یا بعد از آن روز به کربلا می رسند. در دیگر روزهای زیارتی و مناسبت های مهم مانند نیمه شعبان یا روز عرفه نیز پیاده روی به سوی کربلا البته در ابعادی محدودتر از اربعین صورت می گیرد. | به استناد همین دسته از روایات، زائران بسیاری از روزها قبل از اربعین با پای پیاده به سمت کربلا به راه می اقتند و می کوشند تا در روز اربعین در کربلا حضور داشته باشند؛ گرچه گاه قبل یا بعد از آن روز به کربلا می رسند. در دیگر روزهای زیارتی و مناسبت های مهم مانند نیمه شعبان یا روز عرفه نیز پیاده روی به سوی کربلا البته در ابعادی محدودتر از اربعین صورت می گیرد. | ||
پیاده روی اربعین هم به صورت فردی و هم گروهی (در قالب گروه های دوستی، هیئت های مذهبی و جمع های خانوادگی) انجام می شودو طی آن افراد، بسته به شرایط از جمله توانایی جسمی خود، همه یا بخشی از مسیر محل زندگی خود تا کربلا را پیاده می پیمایند. این پیاده روی چند روز به طول می انجامد و مدت آن، بسته به مسافت میان مبدأ حرکت تا کربلا متفاوت است. در برخی موارد (به عنوان مثال برای زائرانی که از شهر بصره به راه می افتند)، این پیاده روی بیش از 10 روز به طول می انجامد. در همه‌ی مسیرهاب منتهی به کربلا (از جمله بغداد و نجف) در روزهای پیش از اربعین پیاده‌روی در جریان است. بین این مسیرها، محور نجف به کربلا معمولا پرترددتر است و مسیر اصلی و مهم‌تر محسوب می‌شود. بین نجف و کربلا دو مسیر برای پیاده روی وجود دارد؛ یکی مسیر کوتاه‌تر و تقریبا 80 کیلومتری که از میان بیابان می‌گذرد و در حاشیه‌ی رود خانه‌ی فرات قرار گرفته است. معمولا اگثر زائرانی که این محور را انتخاب می‌کنند، از مسیر نخست حرکت می‌کنند. در این مسیر، از آغاز جاده‌ی نجف تا حریم حرم امام حسین (ع) تیرک‌هایی در فواصل 50 متری از هم نصب شده که از 1 تا 1460 شماره گذاری شده‌اند. | |||
در طول همه‌ی مسیرهای پیاده‌روی، «موکب»هایی به تعداد بسیاز زیاد توسط اجتماعات مذهبیی، عشایر بومی منطقه و ساکنان توسط اجتماعات مذهبی، عشایر بومی منطقه و ساکنان روستاهای حوالی هر مسیر برقرار است که به زائران به صورت رایگان خدمات ارائه می‌کنند. مدیریت موکب‌ها به شکل کاملا مردمی و مستقل از دولت انجام می‌شود. موکب‌ها را به دو دسته‌ی «موقتی» ( که معمولا در خیمه‌های پارچه‌ی برپا می‌شوند) و «دائم» (که ساختمان‌های کوچکو بزرگ دارند) می‌توان تقسیم کرد. خدماتی که در موکب‌ها به زائران ارائه می‌شود طیف گسترده‌ای را در بر می‌گیرند؛ مانند در اختیار قرارا دادن محلی برای اسکان موقت و استراحت، تهیه و توزیع انواع اغذیه و خوراکی، ارائه2ی خدمات بهداشتی و درمانی و خدمات متفرقه نظیر واکسن زدن کفش‌ها، ماساژ بدن و پاها، تعمیر وسایل و موارد دیگر. اعتقاد به فضیلت بسیار زیارت امام حسین (ع) به خصوص در اربعین و جایگاه زائران آن حضرت، سبب شده است که بین صاحبان موکب‌های مختلف و ارائه دهندگان خدمات، بر سر ارائه‌ی خدمات بیشتر و بهتر و جلب نظر زائران رقابت درگیرد. | |||
در طول مسیرهای راهپیمایی، تعداد بی شماری از نماد ها و تبلیغات گروه های مختلف شیعی به چشم می خورد. از جمله پرشمارترین این نماد ها می توان بیرق ها و پرچم ها ی گوناگون، شمایل و تصاویر منسوب به امامان شیعه و دیگر شخصیت های دینی (بیش از همه شمایل امام حسین (ع) و خضرت ابالفضل) و تصاویر مراجع و رهبران سیاسی-مذهبی شیعه (بیش از همه شمایل امام حسین (ع) و حضرت سید علی سیستانی، سید علی خامنه ای، سید محمد حسین حکیم و سید صدق شیرازی) را نام برد. در بین راهپیمایان از هر جنس، سن، نژاد، و حتی دین و مذهب و نیز از کشورهای مختلف و با گرایش های گوناگون فکری، فرهنگی، مذهبی و سیاسی حضور دارند. حتی برخی افراد دارای معلولیت جسمی نیز با ویلچر و عصا در این آیین شرکت می کنند. گرچه این آیین ماهیتی شیعی دارد، اما هر ساله شماری از اهل سنت و اقلیت های غیر مسلمان عراقی نیز در آن شرکت دارند. از دیگر ویژگی های برجسته این آیین، امنیت حضور در آن برای زنان و کودکان است. | |||
حین پیاده روی، برخی شعارهای حماسی مذهبی (نظیر « لبیک یا حسین») سر می دهند و برخی نیز اذکار و دیگر متون دینی را زمزمه می کنند. همچنین در فواصلی از مسیر به ویژه در نزدیکی کربلا، زائران به عزاداری و روضه خوانی می پردازند و سینه یا زنجیر می زنند یا هوسه خوانی می کنند. | |||
به طور سنتی، زائران عراقی پس از رسیدن به کربلا، معمولا پیاده روی را به سمت حرم امام حسین (ع) ادامه می دهند و بعد از زیارتی کوتاه و قرائت زیارت مخصوص روز اربعین، به شهرها و روستاهای محل زندگی خود باز می گردند. اما دیگر زائران، از جمله زائران ایرانی معمولا چند روز در کربلا اقامت می کنند. | |||
عیین تعداد شرکت کنندگان در پیاده روی اربعین دشوار است. ارقام متفاوتی هر سال توسط مراجع رسمی و غیر رسمی اعلام می شود که به نظر هیچ کدام قطعی نمی تواند باشد. از قدیمی ترین این آمارها هم می توان به گزارش وزیر حمل و نقل عراق اشاره کردکه تعداد زائران در اربعین سال 1437ق/1394 را «بیش از 26 ملیون نفر» اعلام کرده است. در هر حال می توان گفت تعداد مشارکت کنندگان در این آیین سالانه، روندی رو به تصاعد داشته است. | |||
تعیین زمان دقیق آغاز پیاده روی اربین به سبب کمبود منابع دشوار است. در برخی منابع، از گونه‌ای پیاده روی زیاتی در زمان حیات امامان شیعه سخن گفته‌اند. اما طبق قول مشهورتر سابقه‌ی | |||
این آیین حدودا به میانه‌ی قرن 13 بر میگردد و مرتضی انصاری (1214-1281ق) - از عمای بزرگ شیعه معاصر قاجار-از مبدعان اصلی آن بوده است. پس از وی برای مدتی این آیین کم رونق شد تا اینکه مجددا در اوایل قرن 14 به کوشش برخی از علمای شیعه از جمله محدث نوری احیا شد و از آن پس تا امروز، با افت و خیزهایی استمرار یافته است. از عوامل مؤثر بر حیات این آیین مخالفت کرده، از تعداد شرکت کنندگان در آن کاسته شده و برعکس، در مقاطعی که شیعیان به آزادی های سیاسی دست یافته اند، ان آیین رونق بیشتری یافته است. در اواخر قرن 14 و با استیلای حزب بعث در عراق این آیین به افول گرایید. حزب بعث که این راهپیمایی را نمودی از قدرت سیاسی شیعیان می دانست، ابتدا کوشید با کمک تبلیغات گسترده از آن بهره برداری سیاسی شیعیان می دانست، ابتدا کوشید با کمک تبلیغات گسترده از آن بهره برداری سیاسی کند؛ اما با ناکامی مواجه شد و در پی مقابله با این آیین برآمد. اصرار شیعیان عراق به برگزاری پیاده روی و ممانعت رژیم، در سال های متعدد منجر به اعمال خشونت علیه زائران شد. گزارش هایی از تیراندازی زمینی و هوایی نیروهای نظامی به سوی زائران در سال های 1970م، 1975م و 1976م(1353، 1358 و 1359) در دست است. این حملات در سال 1977م/1360 به اوج رسید. در آن سال، نیروهای بعثی در نزدیکی کربلا به روی زتئران پیاده آتش گشودند. پس از آن برای مدتی پیاد روی اربعین ممنوع اعلام شد؛ گرچه با این وجود، برخی شیعیان به این ممنوعیت اعتنایی نمی کردند و مخفیانه خود را به کربلا رساندند. در همان مقطع، سید محمد صادق صدر (1322-1377ق) میز با صدور فتوایی پیاده روی به کربلا را واجب اعلام کرد. با سقوط حزب بعث و از سال 2003م/1381 پیاده روی احیا شده و در ابعادی وسیع تر از گذشته ادامه یافت. در سا های اخیر، تحولات سیاسی و فکری در عراق، آزادی مذهبی شیعیان، رفع محدودیت برای حضور شیعیان دیگر کشورها (به خصوص ایران)، افزایش امکانات فناورانه از جمله بهبود سیستم های حمل و نقل و پویش های مردمی با استفاده از رسانه های جدید، در کنار اقدامات گسترده‌ی دولت‌های ایران و عراق در جهت تسهیل سفر زائران و فراهم کردن شرایط مناسب برای برگزاری این آیین، به توسعه‌ی سریع آن منجر شده است. با این وجود، پیاده روی هنوز آیین پر مخاطره ای است و گروه های تکفیری سلفی-وهابی که اساسا زیارات را مصداق شرک و پیاده روی را هم بدعت و شرک آمیز می دانند، برای اخلال در برگزاری این آیین از طریق نا امن سازی مسیر و کشتار زائران به روش های مختلف (انجام عملیات انتحاری، شلیک موشک از راه دور، ایجاد مسمومیت غذایی در بین زائران و ...) تلاش های زیادی کرده اند. گرچه عمده ی این تلاش ها ناکام مانده است. | |||
اباذری، عبدالرحیم(1395).«پیاده روی اربعین حسینی در کلام بزرگان».فرهنگ زیارت: ویژه نامه‌ی اربعین. س35. ش 19 و 20 (تابستان و پاییز 1393) | |||
در | بابایی، حبیب الله (1394). «مدنیت و معنویت در اربعین». مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین. به کوشش مسعود معینی پور. تهران: سوره مهر. | ||
باقری، سید احسان (1393). پیاده آمده ام. تهران: سوره مهر. | |||
حسینی جلالی، سید محمد رضا (1393). «نقش اربعین در احیا و گسترش نهضت امام حسین (ع)». ترجمه‌ی محمد مهدی رضایی. فرهنگ زیارت: ویژه نامه اربعین. س5. ش 19 و 20 (تابستان و پاییز 1393). | |||