ذوالجناح: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ذوالجناح'''، نامی که در تشيع عامیانه به اسب امام حسین (ع) داده شده است. در هیچ یک از منابع متقدم حتی در مقتل‌های عربی و فارسی نامی از ذوالجناح برده نشده و وجه تسمیه اسب ایشان بدین نام مشخص نیست.

بنابر روایت کاشفی امام حسین (ع) در روز عاشورا، هنگام عزیمت به میدان، عمامه رسول خدا صلی الله عليه وآله وسلم را بر سر نهاد و سپر حمزه علیه السلام را بر پشت افکند و ذوالفقار را حمایل ساخت و بر ذوالجناح سوار شد. در بیشتر روایت‌ها و مقتل‌های متاخرتر هم نام اسب آن حضرت ذکر نشده است<ref>مجلسی، ج۴۵، ص۴۷، ۵۶ - ۵۷، ۶۰، ۲۶۲-۲۶۴؛ مقرم، ص۲۸۳؛ حکیم، ج ۱، ص ۶۱۲۶۱۱</ref>

درباره آنچه در روز عاشورا از اسب امام حسین (ع) پدید آمد روایت‌های متقدم و متأخر، کمابیش هم داستان اند: پس از آنکه امام حسین (ع) از اسب بر زمین افتاد و دشمنان هریک بر ایشان زخم‌ها زدند، و سپس اسب ایشان به این سوی و آن سوی دوید. عمرسعد گفت: "اسب را بگیرند" چرا که از خیل اسبان رسول الله (ص) است، ولی اسب با دشمنان جنگید و شماری از آنان را کشت؛ چون اسب را رها کردند به سوی پیکر حضرت آمد و سپس شیهه کشان به سمت خيمه‌ها دوید.

این مضمون در بسیاری از مقتل‌ها و مرثیه‌های راجع به عاشورا مکررا ذکر شده و از تأثر برانگیزترین بخش‌های روضه های ظهر عاشوراست. <ref>مجلسی، همانجا؛ نیرتبریزی، ص ۱۲۵-۱۲۷؛ مقرم؛ حکیم، همانجاها: الول - ساتون ، ص ۲۴۴؛ شیمل ، ص۳۰۰؛ نیز - عاشورا*؛ برای تحلیل نمونه هایی در ادبیات عربی و اردو - پینالت ، ص ۱۲۸۱۲۵؛ برای حضور ذوالجناح در تعزیه نامه ها - همایونی، ۱۳۶۷ش، ص ۲۹؛ همو، ۱۳۸۰ش، ص ۴۸۸، ۶۳۵۶۳۴، ۸۷۰، ۸۹۵ - ۸۹۶، ۹۱۴، گلواژه های عزا بر گلبرگلهای رثا، ص ۱۲۹</ref>