شعر امام حسین «ع»: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۹۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۳ سپتامبر ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «ائمه شیعه،گاهى به اقتضاى زمان و مکان و موقعیّت،شعر هم مى‌سرودند.گاهى هم به ش...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
ائمه شیعه،گاهى به اقتضاى زمان و مکان و موقعیّت،شعر هم مى‌سرودند.گاهى هم به شعر شاعران پیشین،استناد و استشهاد مى‌کردند.از حسین بن على«ع»نیز شعرهاى فراوانى نقل شده است،چه آنچه در حوادث کربلا بصورت موعظه،رجز و جز آن بیان کرده،و چه آنچه پیشتر به مناسبتهاى مختلف سروده است.کتابى هم به نام«دیوان الحسین بن على»که حاوى اشعار آن حضرت است،چاپ شده است <ref>گردآورنده:محمّد عبد الرحیم،ناشر:دار المختارات العربیّه،چاپ اوّل 1412 ق،222 صفحه،در این کتاب،که فصولى در زندگى امام هم دارد،به شرح لغات اشعار هم پرداخته و ترتیب الفبایى قافیه رعایت شده است.</ref> و بیشتر اشعار آن، مواعظ و حکمت است.
ائمه شیعه،گاهى به اقتضاى زمان و مکان و موقعیّت،شعر هم مى‌سرودند.گاهى هم به شعر شاعران پیشین،استناد و استشهاد مى‌کردند. از [[حسین بن على (ع)|حسین بن على(ع)]] نیز شعرهاى فراوانى نقل شده است،چه آنچه در حوادث [[کربلا]] بصورت موعظه،رجز و جز آن بیان کرده،و چه آنچه پیشتر به مناسبتهاى مختلف سروده است.کتابى هم به نام«دیوان الحسین بن على»که حاوى اشعار آن حضرت است،چاپ شده است <ref>گردآورنده:محمّد عبد الرحیم،ناشر:دار المختارات العربیّه،چاپ اوّل ۱۴۱۲ ق،۲۲۲ صفحه،در این کتاب،که فصولى در زندگى امام هم دارد،به شرح لغات اشعار هم پرداخته و ترتیب الفبایى قافیه رعایت شده است.</ref> و بیشتر اشعار آن، مواعظ و حکمت است.


در نهضت عاشورا،امام حسین«ع»هم شعرهایى از خود دارد،هم شعرهایى از شعراى عرب که به آنها تمثّل کرده است،مانند شعرى با این مطلع:«فان نهزم فهزّامون قدما...»یا شعر دیگرى با این آغاز:«مهلا بنى عمّنا ظلامتنا...» اما برخى از آنچه از شعرهاى خود آن حضرت است،چنین است:وقتى در منزلگاه صفاح با فرزدق برخورد کرد و اوضاع داخلى کوفه و سست رأیى بیعت کنندگان را شنید،چنین سرود:
== اشعار ==
در نهضت عاشورا، [[حسین بن على (ع)|امام حسین(ع)]] هم شعرهایى از خود دارد، هم شعرهایى از شعراى عرب که به آنها تمثّل کرده است،مانند شعرى با این مطلع:«فان نهزم فهزّامون قدما...» یا شعر دیگرى با این آغاز: «مهلا بنى عمّنا ظلامتنا...» اما برخى از آنچه از شعرهاى خود آن حضرت است،چنین است:وقتى در منزلگاه صفاح با فرزدق برخورد کرد و اوضاع داخلى کوفه و سست رأیى بیعت کنندگان را شنید،چنین سرود:


{| لئن کانت الدنیا تعدّ نفیسة | فدار ثواب اللّه اعلى و انبل }}
<br />
{|
|لئن کانت الدنیا تعدّ نفیسة  
|
|فدار ثواب اللّه اعلى و انبل  
|-
|و ان کانت الأبدان للموت انشأت
|
|فقتل امرئ بالسّیف فى اللّه افضل
|-
|و ان کانت الأرزاق شیئا مقدّرا
|
|فقلّة سعى المرء فى الرّزق اجمل
|-
|و ان کانت الأموال للتّرک جمعها
|
|فما بال متروک به المرء یبخل
|}
شب [[عاشورا]] پس از سخنرانى براى یاران و اعلام وفادارى از سوى آنان،به خیمۀ خود بازگشت و در حالى که به اصلاح و آماده‌سازى شمشیر خود مشغول بود،چنین مى‌سرود:


{| و ان کانت الأبدان للموت انشأت | فقتل امرئ بالسّیف فى اللّه افضل }}
<br />
{|
|یا دهر افّ لک من خلیل
|
|کم لک بالإشراق و الأصیل
|-
|من صاحب و طالب قتیل
|
|و الدّهر لا یقنع بالبدیل
|-
|و انّما الأمر الى الجلیل
|
کلّ حىّ سالک السبیل <ref>در بعضى نقلها«سالک سبیلى»است.</ref>
|}


{{ب| و ان کانت الأرزاق شیئا مقدّرا | فقلّة سعى المرء فى الرّزق اجمل }}


{{ب| و ان کانت الأموال للتّرک جمعها | فما بال متروک به المرء یبخل }}
روز عاشورا،رجزى را که در یکى از حمله‌هایش مى‌خواند،این بود:
 
شب عاشورا پس از سخنرانى براى یاران و اعلام وفادارى از سوى آنان،به خیمۀ خود بازگشت و در حالى که به اصلاح و آماده‌سازى شمشیر خود مشغول بود،چنین مى‌سرود:
 
{{ب| یا دهر افّ لک من خلیل | کم لک بالإشراق و الأصیل }}
 
{{ب| من صاحب و طالب قتیل | و الدّهر لا یقنع بالبدیل }}
 
{{ب| و انّما الأمر الى الجلیل | و کلّ حىّ سالک السبیل <ref>در بعضى نقلها«سالک سبیلى»است.</ref> }}


روز عاشورا،رجزى را که در یکى از حمله‌هایش مى‌خواند،این بود:
<br />
{|
|الموت اولى من رکوب العار
|
|و العار اولى من دخول النّار
|}


{{ب| الموت اولى من رکوب العار | و العار اولى من دخول النّار }}


و در حمله به جناح چپ لشکر عمر سعد،چنین رجز مى‌خواند:
و در حمله به جناح چپ لشکر عمر سعد،چنین رجز مى‌خواند:


{| انا الحسین بن علىّ | آلیت ان لا انثنى }}
<br />
 
{|
{{ب| احمى عیالات ابى | امضى على دین النّبى }}
|انا الحسین بن علىّ  
 
|
|آلیت ان لا انثنى  
|-
|احمى عیالات ابى  
|
|امضى على دین النّبى  
|}
و نیز در طول رزم‌آورى‌ها و حماسه‌آفرینى‌هاى خود،چنین رجزى بر لب داشت:
و نیز در طول رزم‌آورى‌ها و حماسه‌آفرینى‌هاى خود،چنین رجزى بر لب داشت:


{| انا ابن علىّ الخیر،من آل هاشم | کفانى بهذا مفخرا حین افخر }}
<br />
 
{|
{{ب| و جدّى رسول اللّه اکرم من مشى | و نحن سراج اللّه فى الناس یزهر }}
|انا ابن علىّ الخیر،من آل هاشم  
 
|
{{ب| و فاطمة امّى سلالة احمد | و عمّى یدعى ذو الجناحین جعفر }}
|کفانى بهذا مفخرا حین افخر  
 
|-
{{ب| و فینا کتاب اللّه انزل صادقا | و فینا الهدى و الوحى و الخیر یذکر }}
|و جدّى رسول اللّه اکرم من مشى  
 
|
|و نحن سراج اللّه فى الناس یزهر  
|-
|و فاطمة امّى سلالة احمد  
|
|و عمّى یدعى ذو الجناحین جعفر  
|-
|و فینا کتاب اللّه انزل صادقا  
|
|و فینا الهدى و الوحى و الخیر یذکر  
|}
و شعر بلند دیگرى دارد،با این مطلع:
و شعر بلند دیگرى دارد،با این مطلع:


{| غدر القوم و قدما رغبوا | عن ثواب اللّه ربّ الثّقلین }}
<br />
 
{|
که هنگام حمله به دشمن سوار بر اسب،ابیات آن را مى‌خواند. <ref>بحار الأنوار،ج 45،ص 47.البته در متن اشعار،در منابع مختلف تفاوتهاى جزئى وجود دارد.</ref>
|غدر القوم و قدما رغبوا  
 
|
برخى اشعار هم به امام حسین«ع»نسبت داده شده،در حالى که قرنها پس از آن حضرت،از زبان آن امام شهید سروده شده،و رواج یافته است،از قبیل:
|عن ثواب اللّه ربّ الثّقلین  
 
|}
{{ب| ان کان دین محمّد لم یستقم | الاّ بقتلى یا سیوف خذینى <ref>از شیخ محسن ابى الحب خثعمى(1305-1235 ق)است از شاعران خاندان آل ابى الحبّ در کربلا که دیوان مخطوطى دارد به نام«الحائریات»و بیت بالا،در یکى از قصاید مشهور اوست(تراث کربلا،سلمان هادى طعمه،ص 156).</ref> }}




که هنگام حمله به دشمن سوار بر اسب،ابیات آن را مى‌خواند. <ref>بحار الأنوار،ج۴۵،ص ۴۷.البته در متن اشعار،در منابع مختلف تفاوتهاى جزئى وجود دارد.</ref>


برخى اشعار هم به امام حسین(ع)نسبت داده شده،در حالى که قرنها پس از آن حضرت،از زبان آن امام شهید سروده شده،و رواج یافته است،از قبیل:
<br />
{|
|ان کان دین محمّد لم یستقم
|
|الاّ بقتلى یا سیوف خذینى <ref>از شیخ محسن ابى الحب خثعمى(۱۳۰۵-۱۲۳۵ ق)است از شاعران خاندان آل ابى الحبّ در کربلا که دیوان مخطوطى دارد به نام«الحائریات»و بیت بالا،در یکى از قصاید مشهور اوست(تراث کربلا،سلمان هادى طعمه،ص ۱۵۶).</ref>
|}


== منبع ==


* جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۲۵۰-۲۵۲.


جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج1، ص 250-252.
== پی‌نوشت ==
<references />
checkuser
۲٬۳۶۳

ویرایش