شعر امام حسین «ع»: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
ائمه شیعه،گاهى به اقتضاى زمان و مکان و موقعیّت،شعر هم مى‌سرودند.گاهى هم به شعر شاعران پیشین،استناد و استشهاد مى‌کردند. از [[حسین بن على (ع)|حسین بن على(ع)]] نیز شعرهاى فراوانى نقل شده است،چه آنچه در حوادث [[کربلا]] بصورت موعظه،رجز و جز آن بیان کرده،و چه آنچه پیشتر به مناسبتهاى مختلف سروده است.کتابى هم به نام«دیوان الحسین بن على»که حاوى اشعار آن حضرت است،چاپ شده است <ref>گردآورنده:محمّد عبد الرحیم،ناشر:دار المختارات العربیّه،چاپ اوّل ۱۴۱۲ ق،۲۲۲ صفحه،در این کتاب،که فصولى در زندگى امام هم دارد،به شرح لغات اشعار هم پرداخته و ترتیب الفبایى قافیه رعایت شده است.</ref> و بیشتر اشعار آن، مواعظ و حکمت است.
ائمه شیعه،گاهى به اقتضاى زمان و مکان و موقعیّت،شعر هم مى‌سرودند.گاهى هم به شعر شاعران پیشین،استناد و استشهاد مى‌کردند. از [[حسین بن على (ع)|حسین بن على(ع)]] نیز شعرهاى فراوانى نقل شده است،چه آنچه در حوادث [[کربلا]] بصورت موعظه،رجز و جز آن بیان کرده،و چه آنچه پیشتر به مناسبتهاى مختلف سروده است.کتابى هم به نام«دیوان الحسین بن على»که حاوى اشعار آن حضرت است،چاپ شده است <ref>گردآورنده:محمّد عبد الرحیم،ناشر:دار المختارات العربیّه،چاپ اوّل ۱۴۱۲ ق،۲۲۲ صفحه،در این کتاب،که فصولى در زندگى امام هم دارد،به شرح لغات اشعار هم پرداخته و ترتیب الفبایى قافیه رعایت شده است.</ref> و بیشتر اشعار آن، مواعظ و حکمت است.


== اشعار ==
==اشعار==
در نهضت عاشورا، [[حسین بن على (ع)|امام حسین(ع)]] هم شعرهایى از خود دارد، هم شعرهایى از شعراى عرب که به آنها تمثّل کرده است،مانند شعرى با این مطلع:«فان نهزم فهزّامون قدما...» یا شعر دیگرى با این آغاز: «مهلا بنى عمّنا ظلامتنا...» اما برخى از آنچه از شعرهاى خود آن حضرت است،چنین است:وقتى در منزلگاه صفاح با فرزدق برخورد کرد و اوضاع داخلى کوفه و سست رأیى بیعت کنندگان را شنید،چنین سرود:
در نهضت عاشورا، [[حسین بن على (ع)|امام حسین(ع)]] هم شعرهایى از خود دارد، هم شعرهایى از شعراى عرب که به آنها تمثّل کرده است،مانند شعرى با این مطلع:«فان نهزم فهزّامون قدما...» یا شعر دیگرى با این آغاز: «مهلا بنى عمّنا ظلامتنا...» اما برخى از آنچه از شعرهاى خود آن حضرت است،چنین است:وقتى در منزلگاه صفاح با [[فرزدق]] برخورد کرد و اوضاع داخلى کوفه و سست رأیى بیعت کنندگان را شنید،چنین سرود:


<br />
<br />
{|
{|
|لئن کانت الدنیا تعدّ نفیسة  
|لئن کانت الدنیا تعدّ نفیسة
|
|
|فدار ثواب اللّه اعلى و انبل  
|فدار ثواب اللّه اعلى و انبل
|-
|-
|و ان کانت الأبدان للموت انشأت  
|و ان کانت الأبدان للموت انشأت
|
|
|فقتل امرئ بالسّیف فى اللّه افضل  
|فقتل امرئ بالسّیف فى اللّه افضل
|-
|-
|و ان کانت الأرزاق شیئا مقدّرا  
|و ان کانت الأرزاق شیئا مقدّرا
|
|
|فقلّة سعى المرء فى الرّزق اجمل  
|فقلّة سعى المرء فى الرّزق اجمل
|-
|-
|و ان کانت الأموال للتّرک جمعها  
|و ان کانت الأموال للتّرک جمعها
|
|
|فما بال متروک به المرء یبخل  
|فما بال متروک به المرء یبخل
|}
|}
شب [[عاشورا]] پس از سخنرانى براى یاران و اعلام وفادارى از سوى آنان،به خیمۀ خود بازگشت و در حالى که به اصلاح و آماده‌سازى شمشیر خود مشغول بود،چنین مى‌سرود:
شب [[عاشورا]] پس از سخنرانى براى یاران و اعلام وفادارى از سوى آنان،به خیمۀ خود بازگشت و در حالى که به اصلاح و آماده‌سازى شمشیر خود مشغول بود،چنین مى‌سرود:
خط ۲۶: خط ۲۶:
<br />
<br />
{|
{|
|یا دهر افّ لک من خلیل  
|یا دهر افّ لک من خلیل
|
|
|کم لک بالإشراق و الأصیل  
|کم لک بالإشراق و الأصیل
|-
|-
|من صاحب و طالب قتیل  
|من صاحب و طالب قتیل
|
|
|و الدّهر لا یقنع بالبدیل  
|و الدّهر لا یقنع بالبدیل
|-
|-
|و انّما الأمر الى الجلیل  
|و انّما الأمر الى الجلیل
|
|
|و کلّ حىّ سالک السبیل <ref>در بعضى نقلها«سالک سبیلى»است.</ref>
|و کلّ حىّ سالک السبیل <ref>در بعضى نقلها«سالک سبیلى»است.</ref>
خط ۴۴: خط ۴۴:
<br />
<br />
{|
{|
|الموت اولى من رکوب العار  
|الموت اولى من رکوب العار
|
|
|و العار اولى من دخول النّار  
|و العار اولى من دخول النّار
|}
|}


خط ۵۴: خط ۵۴:
<br />
<br />
{|
{|
|انا الحسین بن علىّ  
|انا الحسین بن علىّ
|
|
|آلیت ان لا انثنى  
|آلیت ان لا انثنى
|-
|-
|احمى عیالات ابى  
|احمى عیالات ابى
|
|
|امضى على دین النّبى  
|امضى على دین النّبى
|}
|}
و نیز در طول رزم‌آورى‌ها و حماسه‌آفرینى‌هاى خود،چنین رجزى بر لب داشت:
و نیز در طول رزم‌آورى‌ها و حماسه‌آفرینى‌هاى خود،چنین رجزى بر لب داشت:
خط ۶۶: خط ۶۶:
<br />
<br />
{|
{|
|انا ابن علىّ الخیر،من آل هاشم  
|انا ابن علىّ الخیر،من آل هاشم
|
|
|کفانى بهذا مفخرا حین افخر  
|کفانى بهذا مفخرا حین افخر
|-
|-
|و جدّى رسول اللّه اکرم من مشى  
|و جدّى رسول اللّه اکرم من مشى
|
|
|و نحن سراج اللّه فى الناس یزهر  
|و نحن سراج اللّه فى الناس یزهر
|-
|-
|و فاطمة امّى سلالة احمد  
|و فاطمة امّى سلالة احمد
|
|
|و عمّى یدعى ذو الجناحین جعفر  
|و عمّى یدعى ذو الجناحین جعفر
|-
|-
|و فینا کتاب اللّه انزل صادقا  
|و فینا کتاب اللّه انزل صادقا
|
|
|و فینا الهدى و الوحى و الخیر یذکر  
|و فینا الهدى و الوحى و الخیر یذکر
|}
|}
و شعر بلند دیگرى دارد،با این مطلع:
و شعر بلند دیگرى دارد،با این مطلع:
خط ۸۶: خط ۸۶:
<br />
<br />
{|
{|
|غدر القوم و قدما رغبوا  
|غدر القوم و قدما رغبوا
|
|
|عن ثواب اللّه ربّ الثّقلین  
|عن ثواب اللّه ربّ الثّقلین
|}
|}


خط ۹۷: خط ۹۷:
<br />
<br />
{|
{|
|ان کان دین محمّد لم یستقم  
|ان کان دین محمّد لم یستقم
|
|
|الاّ بقتلى یا سیوف خذینى <ref>از شیخ محسن ابى الحب خثعمى(۱۳۰۵-۱۲۳۵ ق)است از شاعران خاندان آل ابى الحبّ در کربلا که دیوان مخطوطى دارد به نام«الحائریات»و بیت بالا،در یکى از قصاید مشهور اوست(تراث کربلا،سلمان هادى طعمه،ص ۱۵۶).</ref>
|الاّ بقتلى یا سیوف خذینى <ref>از شیخ محسن ابى الحب خثعمى(۱۳۰۵-۱۲۳۵ ق)است از شاعران خاندان آل ابى الحبّ در کربلا که دیوان مخطوطى دارد به نام«الحائریات»و بیت بالا،در یکى از قصاید مشهور اوست(تراث کربلا،سلمان هادى طعمه،ص ۱۵۶).</ref>
|}
|}


== منبع ==
==منبع==


* جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۲۵۰-۲۵۲.
*جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۲۵۰-۲۵۲.


== پی‌نوشت ==
==پی‌نوشت==
<references />
<references />

منوی ناوبری