تعزیه نامه: تفاوت میان نسخه‌ها

۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۱ دسامبر ۲۰۱۹
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۸: خط ۲۸:


====الف - قالب‌های شعری====
====الف - قالب‌های شعری====
بیشترین قالب مورد استفاده در تعزیه نامه‌ها، قالب مثنوی است، به ویژه در آثار قدیمی. از دورۀ ناصری به بعد، مسمط، ترجیع بند، مستزاد و رباعی هم مورد استفاده تعزیه سرایان قرار می گیرد.<ref>شهیدی، همان، 586-571، «دگر گونی»، 81، «تعزیه ها»، 125</ref>
بیشترین قالب مورد استفاده در تعزیه نامه‌ها، قالب مثنوی است، به ویژه در آثار قدیمی. از دورۀ ناصری به بعد، مسمط، ترجیع بند، مستزاد و رباعی هم مورد استفاده تعزیه سرایان قرار می گیرد.<ref>شهیدی، همان، 586-571، «دگرگونی»، 81، «تعزیه ها»، 125</ref>


====ب - صناعات ادبی====
====ب - صناعات ادبی====
خط ۳۷: خط ۳۷:


===ویژگی‌های زبانی===
===ویژگی‌های زبانی===
زبان تعزیه نامه، زبانی است روشن، ساده، صمیمی و دارای ویژگی‌های نمایشی که بی هیچ تعقیدی، برای همگان قابل فهم است. سادگی زبان در این آثار چند دلیل عمده دارد، از جمله آنکه تعزیه نامه تنها برای خواندن، سروده نمی شد؛ بلکه جنبه اجرایی و نمایشی آن، بیشتر مورد توجه بود؛ از این رو سراینده مجبور به استفاده از زبانی بود که بتوان با آن، ارتباطی نزدیک با مخاطب (مردم کوچه و بازار برقرار کرد. سادگی زبان، آن چنان صمیمیتی میان تعزیه سرا و مردم بر قرار می ساخت که در مواردی، عامه مردم برخی از ظرایف زبان فارسی (مانند عبارات مصطلح و ضرب المثلها) را در پرتو شنیدن تعزیه نامه‌ها و تماشای تعزیه فرا می گرفتند.<ref>کالمار، 93؛ چلکوفسکی، «گفت و گو»، 83؛ ملک پور، 235 / 1 -236، به نقل از گوبینو ساتن، 245؛ برای اطلاعات بیشتر، نک: همایونی، تعزیه،  314 بب؛ شهیدی، پژوهشی، 534-539، صیاد، «ب»</ref>  
زبان تعزیه نامه، زبانی است روشن، ساده، صمیمی و دارای ویژگی‌های نمایشی که بی هیچ تعقیدی، برای همگان قابل فهم است. سادگی زبان در این آثار چند دلیل عمده دارد، از جمله آنکه تعزیه نامه تنها برای خواندن، سروده نمی شد؛ بلکه جنبه اجرایی و نمایشی آن، بیشتر مورد توجه بود؛ از این رو سراینده مجبور به استفاده از زبانی بود که بتوان با آن، ارتباطی نزدیک با مخاطب (مردم کوچه و بازار برقرار کرد. سادگی زبان، آن چنان صمیمیتی میان تعزیه سرا و مردم بر قرار می ساخت که در مواردی، عامه مردم برخی از ظرایف زبان فارسی (مانند عبارات مصطلح و ضرب المثل‌ها) را در پرتو شنیدن تعزیه نامه‌ها و تماشای تعزیه فرا می گرفتند.<ref>کالمار، 93؛ چلکوفسکی، «گفت و گو»، 83؛ ملک پور، 235 / 1 -236، به نقل از گوبینو ساتن، 245؛ برای اطلاعات بیشتر، نک: همایونی، تعزیه،  314 بب؛ شهیدی، پژوهشی، 534-539، صیاد، «ب»</ref>  


تعزیه نامه‌ها به لحاظ زبانی دارای ویژگی‌های دیگری نیز بودند، از جمله: داشتن لغات و اصطلاحات عامیانه همراه واژگان یا در کنار واژگان ادبی، مانند «گل سر سبد»؛ اصطلاحات و کلمات خاص تعزیه (تغییر کلمات بر حسب ضرورت)، مانند «شرار» به جای «شریر»؛ اصطلاحات، مفردات و ترکیبات درباری و نظامی و اداری، مانند «فرمان همایون» و «توپ»؛ و ترکیبات عربی (غافر الذنوب)، ترکی (قالوب غریب...)، کلمات فارسی و خارجی متداول جدید (آمار، فامیل) و یا گویش‌های محلی (حسن و حسین و فاطمه براره) از گویش مازندرانی.<ref>شهیدی، همان، 539-544</ref>
تعزیه نامه‌ها به لحاظ زبانی دارای ویژگی‌های دیگری نیز بودند، از جمله: داشتن لغات و اصطلاحات عامیانه همراه واژگان یا در کنار واژگان ادبی، مانند «گل سر سبد»؛ اصطلاحات و کلمات خاص تعزیه (تغییر کلمات بر حسب ضرورت)، مانند «شرار» به جای «شریر»؛ اصطلاحات، مفردات و ترکیبات درباری و نظامی و اداری، مانند «فرمان همایون» و «توپ»؛ و ترکیبات عربی (غافر الذنوب)، ترکی (قالوب غریب...)، کلمات فارسی و خارجی متداول جدید (آمار، فامیل) و یا گویش‌های محلی (حسن و حسین و فاطمه براره) از گویش مازندرانی.<ref>شهیدی، همان، 539-544</ref>
۳٬۴۸۸

ویرایش