لالایی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۵۶۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۵ مهٔ ۲۰۱۹
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
لالایی، حاصل تراوشات ذهنی مردم عامه است که با بیانی ساده و کلامی روان و بدون هیچ‌گونه پیچیدگی و دشواری همراه با موسیقی کلامی بیان می‌شود. ارمغان این سخن موزون، لحظاتی خوشایند و آرام‌بخش برای کودک است؛ آن‌چنانکه در آغوش مادر و بدون دغدغه‌های دنیای خارج خود را به دامان خوابی آرام می‌سپارد. <ref>قیاسوند، 1385، ص 266.</ref>  
'''لالایی'''، حاصل تراوشات ذهنی مردم عامه است که با بیانی ساده و کلامی روان و بدون هیچ‌گونه پیچیدگی و دشواری همراه با موسیقی کلامی بیان می‌شود. در واقع لالایی با هدف فراهم کردن لحظاتی خوشایند و آرام‌بخش برای کودک خوانده می‌شود.<ref>قیاسوند، 1385، ص 266.</ref>


لالایی‌ها یکی از غنی‌ترین ابعاد فرهنگ معنوی به حساب می‌آیند و همچون آیینه‌ای هستند که تحولات اجتماعی، سبک و شیوه زندگی مردم و آمال و آرزوهای مادران یک سرزمین را در آن‌ها می‌توان نظاره کرد. <ref>جمالی، 1387، ص 7. </ref>
== ابعاد فرهنگی و آموزشی ==
لالایی‌ها یکی از غنی‌ترین ابعاد فرهنگ معنوی به حساب می‌آیند و همچون آیینه‌ای هستند که تحولات اجتماعی، سبک و شیوه زندگی مردم و آمال و آرزوهای مادران یک سرزمین را در آن‌ها می‌توان نظاره کرد. <ref>جمالی، 1387، ص 7. </ref> اما آنچه در این بین ناخودآگاه رخ می‌دهد، بُعد آموزشی لالایی است.. کودک از آغازین روزهای حیات خویش با عبارات آهنگینی که مادر نثار روح و جان او می‌کند، با محیط زندگی و فضای فکری و عقیدتی اطراف خود آشنا می‌شود.


اما آنچه در این بین ناخودآگاه رخ می‌دهد، بُعد آموزشی لالایی است.. کودک از آغازین روزهای حیات خویش با عبارات آهنگینی که مادر نثار روح و جان او می‌کند، با محیط زندگی و فضای فکری و عقیدتی اطراف خود آشنا می‌شود.
این ترانه‌ها علاوه بر جنبه آرام بخشی و آموزشی، ابعاد مختلف فرهنگ مردم را نیز نمایان می‌سازد. آمیختگی عمیق دین اسلام به ویژه مذهب تشیع با فرهنگ مردم و ابراز محبت مردم به آل مطهر پیامبر اعظم (ص) در کلام نوازشگرانه مادران این مرز و بوم جلوه‌ای خاص یافته است. <ref>موسوی خفری، الله کرم، خضر، جهرم، فارس، 1349.</ref>
 
این ترانه‌ها علاوه بر جنبه آرام بخشی و آموزشی، ابعاد مختلف فرهنگ مردم را نیز نمایان می‌سازد. آمیختگی عمیق دین اسلام به ویژه مذهب تشیع با فرهنگ مردم و ابراز محبت مردم به آل مطهر پیامبر اعظم (ص) در کلام نوازشگرانه مادران این مرز و بوم جلوه‌ای خاص یافته است. لالایی ذیل مؤید این معناست: <ref>موسوی خفری، الله کرم، خضر، جهرم، فارس، 1349.</ref>


== لالایی‌های مذهبی ==
{{شعر}}  
{{شعر}}  
{{ب| اول بگویم که یا الله | و سی رودم کنم لالا }}
{{ب| اول بگویم که یا الله | و سی رودم کنم لالا }}
خط ۳۲: خط ۳۲:
{{ب| عزیزم لای جونم لای لای | به بم (پدرم) لای لای جونم لای لای }}
{{ب| عزیزم لای جونم لای لای | به بم (پدرم) لای لای جونم لای لای }}
{{ب|  غنچم لای لای بچم لای لای | خال دم کچم (زنخ) لای لای }}
{{ب|  غنچم لای لای بچم لای لای | خال دم کچم (زنخ) لای لای }}
{{پایان شعر}}  
{{پایان شعر}}lawa, lowa kay, loway rinet kam  
 
 
رد پای قیام عاشورا را در لالایی‌ها به اشکال مختلف می‌توان مشاهده کرد: نخست، از باب ارادت به شخصیت والای سومین امام بر حق، تا بدانجا که مادر در زمزمه لالایی خود با ذکر نام حضرت اباعبدالله الحسین (ع)، کودکش را در پناه امن ولایت می‌سپارد تا روزگار را به سعادت و سلامت بگذراند؛ همچنین آرزوی سفر به کربلا و زیارت آن امام همام آرزوی دیرینه‌ای است که مادران عاشق، در لابه‌لای ترنم عاشقانه خود با کودکشان در میان می‌گذارند: <ref>علیرضایی، 1388، ص 14. </ref>
 
lawa, lowa kay, loway rinet kam  


dase emam hosayn va sarinet kam  
dase emam hosayn va sarinet kam  
خط ۶۶: خط ۶۱:
حسین نوری دو عینی من <ref>خزاعی، 1384، ص 158. </ref>
حسین نوری دو عینی من <ref>خزاعی، 1384، ص 158. </ref>


بازتاب اشتیاق زیارت حضرت اباعبدالله (ع) را می‌توان در لالایی‌ها مشاهده کرد: <ref>قیاسوند، 1385، ص 277. </ref>
=== لالایی در شهر فسا ===
 
{{شعر}}
{{ب| لالالالا لالایت می‌آید | امیرالمؤمنین بالایت می‌آید }}
{{ب| امیرالمؤمنین دردم دوا کن | نصیب و قسمتم در کربلا کن }}
{{پایان شعر}}
 
لالایی فوق را مادران شهر فسا برای کودکان خویش می‌خواندند، اما در بوشهر نیز روایتی دیگر از این لالایی، زبانزد مادران این دیار است: <ref>همان، ص 288. </ref>
لالایی فوق را مادران شهر فسا برای کودکان خویش می‌خواندند، اما در بوشهر نیز روایتی دیگر از این لالایی، زبانزد مادران این دیار است: <ref>همان، ص 288. </ref>


خط ۸۲: خط ۷۱:
{{ب| سر کوی بلند نی می‌زنم نی | شتر گم کرده‌ام پی می‌زنم پی }}  
{{ب| سر کوی بلند نی می‌زنم نی | شتر گم کرده‌ام پی می‌زنم پی }}  
{{ب| شتر گم کرده‌ام با بار کاشی | گلی کرده‌ام شاید تو باشی }}  
{{ب| شتر گم کرده‌ام با بار کاشی | گلی کرده‌ام شاید تو باشی }}  
{{پایان شعر}}  
{{پایان شعر}}
 
=== لالایی در بابل ===




در لالایی دیگری از بابل نیز، سخن از راه کربلاست:  
در لالایی دیگری از بابل نیز، سخن از راه کربلاست:


lala lalay malak hassi  
lala lalay malak hassi  
خط ۱۲۸: خط ۱۱۹:




در روایت دیگری از این لالایی، علاوه بر نام‌های حضرت علی‌اکبر (ع) و علی‌اصغر (ع)، از شهیدان دشت نینوا، امیرالمؤمنین (ع) و ثامن‌الحجج حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع) نیز یاد شده است و همه این نام‌های مبارک مقدمه‌ای است تا مادر با کسب اجازه و رضایت از محضر حضرت رضا (ع) و از پیغمبر اکرم (ص)، کودک خویش را به کنیزی در خدمت بزرگ بانوی کربلا، حضرت زینب (س) بگمارد: <ref>پناهی سمنانی، 1376، ص 192.</ref>
در روایت دیگری از این لالایی، علاوه بر نام‌های حضرت علی‌اکبر (ع) و علی‌اصغر (ع)، از شهیدان دشت نینوا، امیرالمؤمنین (ع) و حضرت علی بن موسی‌ الرضا (ع) نیز یاد شده است. <ref>پناهی سمنانی، 1376، ص 192.</ref>


{{شعر}}  
{{شعر}}  
خط ۱۸۳: خط ۱۷۴:
{{پایان شعر}}  
{{پایان شعر}}  
==منبع==
==منبع==
* [[محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران|اصغر شعاع، علی آنی‌زاده، رقیه حاج محمدیاری، شهرزاد دوستی، الهه شایسته رخ، محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ص 221-229.]]
 
*[[محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران|اصغر شعاع، علی آنی‌زاده، رقیه حاج محمدیاری، شهرزاد دوستی، الهه شایسته رخ، محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ص 221-229.]]
 
==پی نوشت==
==پی نوشت==
[[رده:آیین‌ها]]
[[رده:آیین‌ها]]
خط ۱۹۱: خط ۱۸۴:
[[رده:مراسم‌ها]]
[[رده:مراسم‌ها]]
[[رده:مراسم‌ها در ماه محرم]]
[[رده:مراسم‌ها در ماه محرم]]
<references />