حصین‌ بن نمیر تمیمی: تفاوت میان نسخه‌ها

حُصَین‌بن نُمَیر از سرداران بنی‌امیه در دوران معاویه، یزید و مروان‌بن حکم بود.

 

 

نسب وی به شَبیب‌بن سَکون، از بزرگان قبیله کنده از قبایل عرب یمانی می‌رسد.<ref>- جمهرة انساب العرب، ص429.</ref>

 

 

در مورد تاریخ ولادت حُصَین‌ اطلاع درستی در دست نیست. او روزگار رسول‌الله(ص) را درک کرد. بنا به نقل مسعودی او از کاتبان آن حضرت بود.<ref>- التنبیه و الاشراف، ص282.</ref> که به نظر درست نمی‌آید، زیرا جز مسعودی هیچ مورخی چنین مطلبی را ذکر نکرده است.

 

 

در سال 11 هجری و در روزگار خلافت ابوبکر، از حصین‌بن نمیر در جنگ‌های ردّه یاد شده است. هنگامی که ابوبکر، زیادبن لبید را برای جمع‌آوری زکات بنی‌عمروبن معاویه گسیل کرد و آنان حاضر به پرداخت زکات نشدند، زیاد، حصین‌بن نمیر را مأمور سرکوبی آنان کرد.<ref>- الکامل فی التاریخ، ج2، ص380. </ref>

 

 

در زمان خلافت عمربن خطّاب، هنگام فتح قادسیه در سال چهاردهم هجری، لشکری چهار هزار نفری به فرماندهی سعدبن ابی‌وقّاص برای فتح عراق فرستاده شد که حصین‌بن نمیر و گروهی از قبیله سَکون نیز در آن بودند.<ref>- همان، ج2، ص451. </ref>

 

 

در روایتی، حصین‌بن نمیر سرسخت‌ترین دشمن در جنگ با امیرالمؤمنین‌ علی(ع) خوانده شده است<ref>- همان، ج2، ص452. </ref> ولی نصربن مزاحم، اگر چه از حصین‌بن نمیر به عنوان یکی از سرداران معاویه یاد کرده،<ref>- وقعة صفین، ص47.</ref> اما در شرح جنگ صفین از او نامی نبرده است.

 

 

به نوشته نصربن مزاحم، معاویه در نامه‌ای به مصریان از آنان خواست که به کمک حصین‌بن نمیر و معاویةبن خُدَیج – که هر دو در مصر بودند- در مقابل فرماندار امیرالمؤمنین‌ علی(ع)، قیس‌بن سعدبن عباده، بایستند. ظاهراً حصین‌بن نمیر در زمان جنگ صفین در مصر بوده است.<ref>- همان، ص128. </ref>

در واقعه حَرّه واقم، اواخر سال 63 یزید برای مقابله با آشفتگی‌های مدینه به مسلم‌بن عُقبه دستور داد که با لشکری گران روانه حجاز شود و آشوب‌های مدینه و مکه را خاموش سازد. حصین‌بن نمیر از سرداران همراه مسلم‌ بود. او فرماندهی اهل حِمص را بر عهده داشت. در آخر محرم سال 64  مسلم‌بن عقبه پس از سرکوب قیام مردم مدینه، در حالی که برای سرکوب شورش عبدالله‌بن زبیر روانه مکه بود، در گردنه مُشَلَّل مُرد و حُصَین‌بن نمیر بنا به سفارش یزید فرماندهی سپاه را برعهده گرفت.<ref>- الاخبار الطوال، ص246؛ تاریخ یعقوبی، ج2، ص251؛ تاریخ طبری، ج5، ص488، 490، 496، 497.</ref>

مردم در مکه با ابن‌زبیر بیعت کرده بودند.<ref>- تاریخ طبری، ج5، ص497.</ref> حصین‌بن نمیر در 25 یا 26 محرم سال 64  وارد مکه شد و ابن‌زبیر را محاصره کرد. ابن‌زبیر و همراهانش به مسجدالحرام پناه بردند. در سوم ربیع الاول سال 64، حصین و سپاهیان شام در کوههای اطراف کعبه، منجنیق‌ها و عراده‌هایی به کار انداختند و با سنگ و آتش به کعبه و شهر مکه حمله کردند که کعبه ویران شد و جامه و چوب‌های آن سوخت.<ref>- تاریخ خلیفة بن خیاط، ص158؛ تاریخ طبری، ج5، ص497-499؛ الفتوح، ج5، ص164؛ مروج الذهب، ج3، ص270.</ref> در اوج جنگ بین شامیان و مکّیان، خبر مرگ یزید<ref>- مرگ یزید در 14 ربیع الاول سال 64 هجری در سن 38 یا 39 سالگی در حُوّارِین شام بود.</ref> رسید و باعث تضعیف سپاهیان شام شد.<ref>- تاریخ طبری، ج5، ص499؛ مروج الذهب، ج3، ص281.</ref> حصین‌بن نمیر که نمی‌دانست برای چه کسی باید بجنگد، محاصره را متوقف ساخت و به ابن‌زبیر پیشنهاد کرد خلافت را بپذیرد و همراه او و لشکرش به شام برود تا از شامیان برایش بیعت بگیرد. اما ابن‌زبیر نپذیرفت و حصین با لشکر خود سوی شام بازگشت.<ref>- ر.ک : الاخبار الطوال، ص268؛ تاریخ یعقوبی، ج2، ص252؛ تاریخ طبری، ج5، ص499، 501-502؛ مروج الذهب، ج3، ص281.</ref>  

پس از خلافت کوتاه معاویةبن یزید و مرگ او در سال 64، حصین‌بن نمیر برای به خلافت رساندن مروان‌بن حکم کوشید.<ref>- ر.ک : تاریخ طبری، ج5، ص503، 535-536.</ref>  

در سال 65 و در آغاز خلافت عبدالملک‌بن مروان، حصین‌ جزو فرماندهان شام بود که به جنگ توابین رفت.<ref>- تاریخ طبری، ج5، ص594؛ مروج الذهب، ج3، ص294.</ref>

توابین در عین‌الورده استقرار یافتند که سپاه شام به فرماندهی عبیدالله‌بن زیاد به سوی عین‌الورده در حرکت بود. پیشقراولان سپاه شام را حصین‌بن نمیر فرماندهی می‌کرد که پیش از عبیدالله‌ به عین‌الورده رسید. نوشته‌اند که چون حصین‌ به مقابل سپاه توابین رسید، ایشان را مخاطب ساخته، گفت: ای سپاه! اکنون مسلمانان دو گروه‌اند: زبیریان و مروانیان. شما خارجیان در این میان چه کاره‌اید؟ شما که امامتان در میان شما نیست، پس بی‌جهت خون خویش را نریزید. سلیمان‌بن صُرَد خزاعی پاسخ داد: ای حصین‌! بهتر است برای نداشتن امام، خود و سپاه شام را ملامت کنی. شما که هر هفته امامی دارید، آن هم امامی ناحق، ناشایست و ستمگر. ای حصین‌! امام ما از خاندان پیامبراکرم(ص) است و خون دختر پیامبر را از شما طلب می‌کنیم.<ref>- ر.ک : تاریخ طبری، ج5، ص598؛ الفتوح، ج6، ص221-224؛ مروج الذهب، ج3، ص294-295؛ الکامل فی التاریخ، ج4، ص182؛ البدایه و النهایه، ج8، ص254.</ref>  

بالاخره قیام توّابین به رهبری سلیمان‌بن صُرَد خزاعی در ” عین‌الورده“ توسط سپاهیان شام سرکوب گردید.<ref>- ر.ک : تاریخ طبری، ج5، ص594، 597-599؛ الفتوح، ج6، ص221-224؛ مروج الذهب، ج3، ص294-295.</ref>  

هنگامی که مختار به خونخواهی امام‌ حسین(ع) قیام کرد، با جلب همکاری ابراهیم‌بن مالک اشتر، مبارزه خود را با نام محمدبن ‌حنفیه آغاز کرد و موفق شد نهضت خود را به پیروزی برساند.<ref>- ر.ک : انساب الاشراف، ج6، ص385؛ الاخبار الطوال، ص290-291،314؛ تاریخ یعقوبی، ج2، ص258.</ref> او به فرمانده سپاهش، ابراهیم‌بن مالک اشتر، سفارش کرد که عبیدالله‌بن زیاد و حصین‌بن نمیر را به قتل برساند.<ref>- الاخبار الطوال، ص293. </ref>

مختار در انتقام‌گیری از خون امام حسین(ع) در قیامی بالنسبه موفق، توانست اکثر مسئولان و دست اندرکاران تراژدی کربلا را به مجازات برساند<ref>- المحبر، ص491؛ تاریخ خلیفة بن خیاط، ص64؛ الاخبار الطوال، ص301-306؛ مروج الذهب، ج3، ص83؛ البدء و التاریخ، ج5، ص21.</ref> و حتی سردارش ابراهیم در جنگ خازر نزدیک زاب از اراضی موصل با لشکر عبیدالله جنگید. در این جنگ که در عاشورای سال 66 یا 67 روی داد، سپاه شام شکست سختی خورد و بسیاری از قاتلان امام کشته شدند. عبیدالله‌بن زیاد طراح اصلی قتل عام کربلا و حُصین‌بن نمیر فرمانده شامیان در واقعه تلخ حمله به خانه خدا و آتش زدن کعبه و دیگر فرماندهان شام کشته شدند.<ref>- الاخبار الطوال، ص306؛ تاریخ یعقوبی، ج2، ص259؛ مروج الذهب، ج3، ص298؛ البدء و التاریخ، ج5، ص21؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج2،ص265.</ref>  

حصین‌بن نمیر به دست ابراهیم‌بن مالک اشتر<ref>- تاریخ یعقوبی، ج2، ص202؛ تاریخ طبری، ج6، ص88-90؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج2، ص265.</ref> یا شَریک‌بن جَدیر تَغلَبی<ref>- تاریخ طبری، ج6، ص88-90؛ الفتوح، ج6، ص280؛ مروج الذهب، ج3، ص298.</ref> کشته شد.

ابراهیم سر عبیدالله، حصین‌بن نمیر، شرحبیل‌بن ذی‌الکلاع و جمعی از فرماندهان را از تن جدا کرد و به سوی مختار به کوفه فرستاد و بدن آنان را سوزاند. سرهای فرماندهان را در کوفه آویزان کردند.<ref>- المحبر، ص491؛ تاریخ خلیفة بن خیاط، ص64؛ انساب الاشراف، ج6، ص423-426؛ الاخبار الطوال، ص347؛ الفتوح، ج6، ص282-283؛ مروج الذهب، ج3، ص83؛ البدء و التاریخ، ج5، ص21؛ تاریخ الاسلام، حوادث و وفیات 61-80 هجری، ص56-57؛ الوافی بالوفیات، ج19، ص371.</ref>