مهرداد اوستا

محمّد رضا رحمانی یار احمدی (1306 ه.ش- 1370 ه.ش) یکی از شاعران معاصر است.

محمّد رضا رحمانی یار احمدی
زادروز	1306 ه. ش بروجرد
مرگ	1370 ه.ش
کتاب‌ها	«تیرانا»، «امام حماسه‌ای دیگر»، «حماسه‌ی آرش»، «راما»، «پالیزبان»، «تصحیح دیوان سلمان ساوجی»، «از کاروان رفته»، «نگارش و پژوهش در دستور زبان فارسی» و ...
تخلص	اوستا

زندگینامه

محمّدرضا رحمانی یار احمدی، مشهور به مهرداد اوستا، که در شعر «اوستا» و گاهی «مهرداد» تخلّص می‌کرد. فرزند محمّد صادق در سال 1306 ه. ش در شهر بروجرد متولد گردید.

اوستا تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش به پایان رسانید و برای ادامه‌ی تحصیل راهی تهران شد. در سال 1326 به دانشکده‌ی ادبیات راه یافت و در رشته‌ی فلسفه و علوم تربیتی به تحصیل پرداخت. بعد از دریافت لیسانس به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد و در سال 1362 به ریاست شورای عالی شعر و ادب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شد.

اوستا یکی از موفق‌ترین و برجسته‌ترین قصیده‌سرایان معاصر است و شاعری توانا و محققی پر مایه بود و در شناخت شعر و نقد آن بصیرت داشت. خود در شعر سبک اساتید شعرای خراسانی را پیش گرفت و شعرش از استواری و انسجام کلام و لطف مضمون برخوردار است.

اوستا در تهران با چند انجمن ادبی در ارتباط بود و از اعضای مؤسس انجمن ادبی صائب به شمار می‌آید. آثارش در جراید و مجلات و نشریه‌ی انجمن ادبی صائب به چاپ رسیده است. تألیفاتش عبارتند از: «تیرانا»، «امام حماسه‌ای دیگر»، «حماسه‌ی آرش»، «راما»، «پالیزبان»، «تصحیح دیوان سلمان ساوجی»، «از کاروان رفته»، «نگارش و پژوهش در دستور زبان فارسی» و ... اوستا در سال 1370 هنگام تصحیح اشعار یکی از شعرا در شورای شهر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر اثر سکته‌ی قلبی درگذشت و با تجلیل به خاک سپرده شد.

اشعار

سخن حق‌

راد مردی در طریقت گرم سیر		خطبه می‌فرمود با پور زبیر
زین به درد و داغ دل پرورده‌ای‌		دردها را از جهان آزرده‌ای
کای خلافت را زبون گیر حقیر		فارغ از آزاده مردان خطیر
چون که زرین باز پر بگشود و باز		ای زغن سرکش به شومی قیل و قال
چون همای دور پرواز سفر		پر گشود و بال در موج خطر
آن همایون باز چون شد زی عراق‌		نغمه کن ای مرغ مسکین از نفاق
چون سفر را باز بال و پر گرفت‌		مردمی دامن به دندان در گرفت
تو بمان ای بی‌هنر زاغ پلید		تا کند پرواز شهباز سپید
ای و بال اندوز نا آزاده خوی‌		پاسخی در خورد این معنی بگوی
نور چشم مصطفی (ص) در کربلا		تو بمان آسوده در وادی القری
تو به خانه اندرون چون ماکیان‌		او سفر ساز از بر افلاکیان
ای لئیم رشک ورز مردسوز		دشمن مردان مردِ درد سوز
آسمان بودی چو طبعت گر بخیل‌		تشنه ماندی تا ابد زرع و نخیل
چیستی؟ خونخواره‌ای خود کامه‌ای‌		بی‌دلی، شومی، سیه‌رو نامه‌ای
خشک و بی‌بر خار بُن را شاخه‌ای‌		در حصار لاک خود چون باخه‌ای
گشت چون بر آل طاها سخت کار		همدم و یار آمدی با روزگار
ای همه خودبینی و بیم و دغا		دشمن اسلام و آل مصطفی (ص)
هیچت الا جاه و منصب وایه نه‌		ای گران جنبش چو آب آینه
با سلامت جوی ساحل بر کنار		قصه‌ی توفان سواران را چه کار
بی‌خبر از بی‌شکیبی‌های خویش‌		ای زبون خود فریبی‌های خویش
آه کز جادوی این دیرینه دیر		آل مروان پاید از پور زبیر
ای به اسلام از کژی ایمان تو		بس جنایت رفته با فرمان تو
دست بسته نو عروسان را به تیغ‌		سر جدا سازد، که؟ مصعب بی‌دریغ
ای بسا آزاده با فرمان تو		کشته آید کوری چشمان تو
آنچه مصعب با سر مختار کرد		پور مروان با همان غدّار کرد
ای به همت از تو داه خانه به‌		فاش گویم زاده‌ی مرجانه به
ای هوای جاه را از جان امیر		دیدن حق را به باطل چون ضریر
هرگز از باطل جدا نابوده‌ای‌		دشمن حق بوده‌ای تا بوده‌ای
بی‌خبر ای از خداوند مجید		وز حسین (ع) آن پیشوای هر شهید
آنکه ایمان را مهین رهبر بود		پیشوای دین پیغمبر بود
از حسین (ع) و همت والای او		شور کارستان عاشورای او
بینمت چون مرگ آید ناگزیر		لرزدت جان از نهیب و رخ زریر
او به مردی جان دهد در کارزار		مسند تو خاک و آخر کار، زار
او به راه حق سرافشان می‌کند		جان درین ناورد قربان می‌کند
«من چه گویم یک رگم، هشیار نیست‌		شرح آن یاری که او را یار نیست»
«چیست خود آلاچق آن ترکمان»		«پیش پای ژنده پیلان دمان»

منابع

• دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج‌ 2، ص: 1257-1259.