امام باره
اِمام باره یا امام بارا، به مفهوم «امام خانه»، بناهایی در سرزمین هند که شیعیان برای برگزاری مراسم مذهبی خاص خود، در ماه محرم، در آنها گرد می‌آیند. در روزهای سوگواری غالباً مرسوم بوده است که امام‌باره را چراغان کنند. گاه در بیرون امام‌باره در گودالی آتش روشن می‌کنند تا نشانه آتش‌افروزی یزیدیان در خیمه‌گاه امام حسین(ع) و یادآور ظلم آنان باشد. عبور از روی آتش (زغالهای گداخته) با پای برهنه از جمله رسوم این سوگواریها بوده است. نواب صفدر جنگ، فرمانروای ایالت اوده، نخستین امام‌باره را بنا نهاده است. امام‌باره آصف الدوله در لکهنو معتبرترین بنا از این نوع است.
مؤسس امام‌باره
امام‌باره‌گاه به نام‌هایی چون خانقاه نیز خوانده می‌شود، چنانکه حسینیه‌ها را در جنوب هند عاشورخانه می‌نامند. نخستین بار نواب صفدر جنگ (د 1167ق /1754م )، فرمانروای ایالت اوده، در دهلی ساختمانی برای برگزاری مراسم عزاداری محرم بنا نهاد که می‌توان آن را نخستین نمونه امام‌باره دانست.[۱]
پس از بنای امام‌باره آصف الدوله در 1198ق /1784م، احداث امام‌باره‌ها رونق گرفت. [۲] سپس برای آرامگاه بزرگان نیز از آنها استفاده شد. تأمین هزینه برای امام‌باره در عرف شیعیان هند، همانند فرهنگ ایرانیان، ثواب شمرده می‌شده است.[۳]
آیین خاص
در روزهای سوگواری غالباً مرسوم بوده است که امام‌باره را چراغان کنند؛ چنانکه شوشتری (د 1220ق /1805م) نوشته است، امام‌باره آصف الدوله را با شمع و چراغ، آیینه‌ها و اسباب طلا و جواهر آذین می‌بستند.[۴] گاه در بیرون امام‌باره در گودالی آتش روشن می‌کنند تا نشانه آتش افروزی یزیدیان در خیمه‌گاه امام حسین(ع) و یادآور ظلم آنان باشد. عبور از روی آتش (زغالهای گداخته) با پای برهنه از جمله رسوم این سوگواریها بوده است. برخلاف امام‌باره‌هایی چون آصفیه، همه امام‌باره‌ها دارای سرای «زنانه» نیستند و‌گاه در مواردی خاص در اختیار زنان قرار می‌گیرند.[۵]
اتاقکی آراسته که نماد تابوت امام حسین(ع) است و در هند عموماً به آن «تعزیه» گفته می‌شود، مهمترین وسیله برگزاری مراسم در امام‌باره به شمار می‌آید. امام‌باره همچنین دارای ضریحی ثابت (قبری نمادین ) است که «کربلا» نامیده می‌شود [۶] دسته‌های عزاداری میان امام‌باره‌ها آمد و شد می‌کنند و در حالی که عَلَمها را به همراه دارند، «تعزیه» را نیز بر روی شانه حرکت می‌دهند.[۷]
معماری امام‌باره
در ساخت امام‌باره‌ها سنت‌های معماری کاملاً یکسان اعمال نشده، اما پاره‌ای خصوصیات حاکی از تعلق آنها به سبک معماری متأخر دوره گورکانی است [۸] عناصر این سبک را در بناهایی چون امام‌باره لکهنو می‌توان بازیافت.[۹]
مهمترین امام‌باره
امام‌باره آصف الدوله که معتبرترین بنا از این نوع است، در مجموعه‌ای از مسجد، صحن‌ها و دروازه‌های آن قرار دارد و از مهمترین بناهای تاریخی لکهنو به شمار می‌آید. در این مجموعه، امام‌باره و مسجد جامع لکهنو با 3 گنبد در محوطه اصلی قرار گرفته‌اند [۱۰] بنای اصلی این امام‌باره تالاری گنبددار به ابعاد تقریبی 16ئ49 متر است و ایوانهایی در دو طرف آن وجود دارد. تمامی بنا را سقفی سترگ از آجر و سیمان می‌پوشاند.[۱۱]
امام‌باره حسین آباد کوچک‌تر از آصفیه است و یک سده پس از آن ساخته شده است. این امام‌باره که مدفن بانی آن است، هرچند تزییناتی چشمگیر دارد، اما از نظر استخوان بندی بنا کم اهمیت شمرده می‌شود.[۱۲]
امام‌باره شاه نجف در مُتی محل لکهنو نیز مقبره بانی آن را در خود دارد. گنبدخانه این امام‌باره محل برگزاری مراسم تعزیه است. بدین سان، مانند بسیاری از دیگر امام‌باره‌ها کارکردی چند گانه دارد.[۱۳]
پانویس
- ↑ نک: دهلوی، ج1، ص222؛ کول، 95 ؛ 2.EI
- ↑ (نک: ه د، ج1،ص426-427
- ↑ (نک: هالیستر، 166 -165 ؛ کول، 97 -96 ؛ 2.(EI
- ↑ شوشتری، ص424
- ↑ هالیستر، 167-168, 174
- ↑ جعفری، 225, 222-223, 226؛ هالیستر، 172-173 ,166؛ لولین جونز، 206
- ↑ آرزو، 158-159؛ جعفری، 224.222
- ↑ نک: لولین جونز،.(209
- ↑ X/233 ؛ EWA, نیز نک: کخ، 132
- ↑ رامپوری، 3/296-297؛ هالیستر، 158 -157 ؛ کول،.95-98
- ↑ «فرهنگ...1»؛ XVI/195 هالیستر، همانجا؛ رضوی، II/76
- ↑ کول، 95؛ «فرهنگ»، 195 XVI/190-191,
- ↑ هالیستر، 159 ؛ داس،. 75
منابع
- آرزو، علی، چراغ هدایت، بمبئی، 1390ق.
- دهلوی، احمد، فرهنگ آصفیه، دهلی، 1974م.
- رامپوری، محمد، تاریخ اوده، کراچی،1980م.
- شوشتری،عبداللطیف، تحفه العالم، به کوشش صمد موحد، تهران، 1363ش.
- Cole, J.R.I., Roots of North Indian Shiisme in Iran and Iraq, Delhi, 1989.
- Das, N., The Architecture of Imambaras, Lucknow, 1991.
- EI 2 ; EWA; Hollister, J.N., The Shi q a of India, New Delhi, 1979.
- The Imperial Gazetteer of India , New Delhi , 1907-1909.
- Jaffri , H. A. , X Muharram Ceremonies in India n , Ta q ziyeh, Ritual and Drama in Iran, New York/Tehran, 1979.
- Koch, E., Mughal Architecture, Munich, 1991.
- Llewellyn-Jones, R., A Fatal Friendship, Delhi, 1985.
- Rizvi, A. A., A Socio Intellectual History Of The Isna Ashari Shi'is In India, Canberra, 1986.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دائرة المعارف بزرگ اسلامی