حجّ ناتمام

سید الشهدا(ع) به خاطر ناامنى مکّه براى حضرتش و اینکه مطّلع شد نیروهاى یزیدى در صدد قتل او در مکه هستند،تصمیم گرفت حجّ را به عمرۀ مفرده تبدیل کند،احرام بست و طواف و سعى و تقصیر انجام داد و از احرام بیرون آمد،چون نمى‌توانست حج را به پایان برد،چون مى‌ترسید در مکّه او را گرفته،به سوى یزید ببرند،یا غافلگیرانه ترور کنند. این از نظر فقهى نیز بى‌اشکال است. در حدیث است که امام حسین(ع) روز ترویه در حالى که در عمره بود،به سوى عراق بیرون شد:«انّ الحسین بن علىّ(ع) خرج یوم التّرویة الى العراق و کان معتمرا». این عمل امام حسین(ع) را حج ناتمام می نامند.

مفهوم

کار امام حسین(ع) هم جنبۀ حفظ قداست حرم الهى را داشت و هم نمى‌خواست در ایام حج و در بیت اللّه الحرام خونش ریخته شود،و هم با بیرون شدن از مکّه،در روزى که همه از هر سو به مکّه آمده‌اند و عازم عرفاتند،نوعى بیدارگرى در وجدانها و ایجاد سؤال در ذهنهاست و به این صورت،خبر خروج اعتراض‌آمیز وى بر ضدّ حکومت،توسّط حاجیانى که از همه جا آمده‌اند و اینکه آن حضرت،در حرم امن الهى هم امنیّت و مصونیّت ندارد،همه جا پخش مى‌شد و این نوعى مبارزۀ تبلیغاتى بر ضدّ یزید بود.

امام خمینى«ره»در تجلیلى بلند از این حج ناتمام مى‌فرماید:«زائران عزیز از بهترین و مقدّس‌ترین سرزمینهاى عشق و شعور و جهاد،به کعبۀ بالاترى رهسپار شوند و همچون سیّد و سالار شهیدان حضرت ابى عبد الله الحسین(ع) ،از حرام حج به احرام حرب و از طواف کعبه به طواف صاحب بیت و از توضّؤ به زمزم به غسل شهادت و خون رو آورند و به امّتى شکست‌ناپذیر و بنیانى مرصوص مبدّل گردند که نه ابر قدرت شرق یاراى مقابلۀ آنان را داشته باشد نه غرب...که مسلّما روح و پیام حج،چیز دیگرى غیر از این نخواهد بود و مسلمانان،هم دستور العمل جهاد نفس را جدّى بگیرند،هم برنامۀ مبارزه با کفر و شرک را.»

منبع

• جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۱۴۳.