وفا از الفباى فرهنگ عاشورا است و در قاموس شهداى کربلا جایگاه بلندى دارد.

معنا و مفهوم

وفا به معناى عمل به پیمان و ایستادگى بر سر قول و عهد و عمل به وظایف انسانى و اسلامى در قبال دیگرى،بخصوص امام و از برترین خصلتها و نشانۀ جوانمردى، خدا باورى، شرافت نفس و صدق و راستى است. به فرمودۀ على(ع):«اشرف الخلایق الوفاء». [۱]

وفاداری اصحاب به سیدالشهدا(ع)

عاشورا،صحنۀ وفا از یک سو و بى‌وفایى از سوى دیگر بود.سیدالشهدا(ع) در مسیر کوفه،پس از شنیدن خبر شهادت نماینده‌اش قیس بن مسهر، با خواندن آیۀ «رِجٰالٌ صَدَقُوا مٰا عٰاهَدُوا اللّٰهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضىٰ نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَ مٰا بَدَّلُوا تَبْدِیلاً» (احزاب-۲۳) مقام وفاى او را بر شمرد.شب عاشورا نیز، یاران خویش را صادقترین و باوفاترین یاران معرفى کرد(لا اعلم اصحابا اوفى و لا خیرا من اصحابى...).آنان نیز در چند نبوت،وقتى امام بیعت خویش را برداشت و از آنان خواست که بروند، یک صدا اعلام وفادارى کردند و امام خویش را تنها نگذاشتند. عباس بن على(ع) امان نامۀ دشمن را ردّ کرد و برادر را تنها نگذاشت. روز عاشورا نیز با لب تشنه به فرات رفت، امّا با یاد عطش سیدالشهدا و اطفال، آب ننوشید.

بر خلاف جمعى از کوفیان که بى‌وفایى کردند و پس از نامه نوشتن و دعوت کردن، به جنگ آن حضرت آمدند، عدّه‌اى هم جان بر سر پیمان باختند و فداى حسین(ع) شدند:

و على الارواح التى حلّت بفنائک...» [۲]

امام حسین(ع)در خطبه‌هاى طول راه و روز عاشورا به«غدر»،«خذلان»،«نقض عهد»«خلع بیعت»،«نکث»«غرور»،و...کوفیان اشاره کرده، آنان را بر نقض بیعت و پیمان‌شکنى نکوهش کرده‌است.

سیدالشهدا(ع)، خود بر پیمان خویش با خدا وفا کرد.در زیارتنامۀ او به تعبیراتى همچون«اشهد انک قد بلّغت و نصحت و وفیت و اوفیت»[۳] بر مى‌خوریم. از زیارتنامۀ حضرت عباس(ع) نیز مى‌خوانیم: «و اشهد انّک...ممّن و فى ببیعته و استجاب له دعوته و اطاع ولاة امره...»[۴] و عاشورائیان میثاق با خون شهدا مى‌بندند که راه و پیامشان را فراموش نکنند.

مبادا عهد خود را واگذاریم امام خویش را تنها گذاریم

منبع

پی‌نوشت

  1. غرر الحکم.
  2. زیارت عاشورا،مفاتیح الجنان،ص ۴۵۸.
  3. زیارت مطلقۀ امام حسین،مفاتیح الجنان،ص ۴۲۳.
  4. مفاتیح الجنان،ص ۴۳۵.