زیاد بن عریب حنظلی
زیاد بن عریب بن حنظله بن دارم بن عبدالله بن کعب الصائد بن شرحبیل بن شراحیل بن عمرو بن جشم بن حاشد بن جشم بن حیزون بن عوف بن همدان، مکنی به ابوعمره از قبیله بنی‌همدان است. بنی‌صائد تیره‌ای از قبیله همدان است که در اصل یمنی و قحطانی‌اند و بسیاری از این قبایل بعد از کوچ از یمن در کوفه ساکن شدند. پدرش عریب از اصحاب پیامبر اکرم (ص) بود. زیاد نیز ایام آن حضرت را درک کرده بود و مردی کثیر الصلوة بود. او از شیوخ شیعه و مردی شجاع، جنگجو، عابد، ناسک و متهجد بود. در بعضی از مقاتل با نام زیاد بن عمرو بن عریب صائدی همدانی از او یاد شده است که هر دو یک نفر هستند. سید محسن امین نیز نام او را زیاد بن عریب صائدی نوشته است.
مامقانی او را از عباد و زهاد و از اصحاب امام حسین (ع) می‌شمرد.
زیاد هنگامی که اطلاع حاصل نمود امام حسین (ع) وارد کربلا شده است، به سوی کربلا شتافت و به امام حسین (ع) پیوست. روز عاشورا پس از کسب اجازه از امام به میدان شتافت و دلاوراته جنگید. دوباره به خدمت امام حسین (ع) رسید و خطاب به امام این بیت را خواند: [۱]
اَبْشِرْ هُدِیت‌َ الرُّشْدَ یابْن‌َ اَحْمَدا | ||
فِی جَنَّة‌ِ الْفِرْدَوس‌ِ تَعْلوُا صُعَّدا |
ای پسر احمد! بشار‌ت باد تو را که به راه رشد، هدایت یافتی و در بهشت فردوس رتبه‌ای والا خواهی داشت.
زیاد چندین بار آرایش سپاه دشمن را به هم زد و سرانجام با وجود جراحات فراوان به دست مردی از بنی‌تمیم به نام عامر بن نهشل به شهادت رسید. عامر سرش را از بدن جدا کرد. [۲]
در زیارت نامه‌ها نام وی ذکر نشده است.
منبع
مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 364-365.