یحیی حصکفی
| یحیی حصکفی یحیی بن سلامة | |
|---|---|
| زادروز |
1066 (میلادی)/ 459 (قمری) طنزه، جزیره (میانرودان)، عراق |
| درگذشت |
1156 (میلادی)/ 551 (قمری) میافارقین |
| محل زندگی | عراق |
| پیشه | فقیه، مفتی، ادیب، شاعر |
| لقب | معین‌الدین |
یحیی حصکفی از شاعران و کاتبان عرب زبان قرن پنجم و ششم هجری است.
زندگینامه
ابو الفضل یا ابو الوفاء معین الدّین یحیی بن سلامة بن حسین بن محمّد خطیب حصکفی حدود سال 460 ه. ق. در قصبه‌ی «طنزه» از توابع دیار بکر [۱] متولد شد و در «حصن کیفا» [۲] پرورش یافت و به همین جهت او را حصکفی نامیدند. وی برای تحصیل علم به بغداد رفت. علوم ادبی را نزد خطیب ابو زکریّا تبریزی و فقه شافعی را در محضر علمای آن مذهب فراگرفت و شاعر و ادیبی نامور و فقیهی مجتهد کردید. سپس به موطن خود بازگشت و خطیب و مفتی شهر میافارقین شد و تا پایان عمر در این شغل بود.
حصکفی را اگرچه از علمای شافعی به شمار آورده‌اند، [۳] ولی به تصریح سمعانی در «انساب» و ابن اثیر در «الکامل» و یاقوت در «ارشاد الاریب» و ابن خلکان در «وفیات الاعیان» تمایل شدید به مذهب تشیّع داشته است. [۴] از دلایل این عقیدت قصیده ایست در حدود صد بیت که در مناقب اهل بیت (ع) سروده است. او عمری دراز یافت و به سال 553 هجری در میافارقین درگذشت.
حصکفی شاعری بزرگ و نوآور، خطیبی توانا و نویسنده‌ای مشهور بود. دیوان شعر و دیوان رسائل او باقی است. منتخبات اشعار او را، تذکره‌نویسان نقل کرده‌اند.
نمونه اشعار
1- و مصرع الطّفّ فلا أذکره‌ففی الحشامنه لهیب یقد
2- یری الفرات ابن الرّسول ظامیایلقی الرّدی و ابن الدّعی یرد
3- حسبک یا هذا و حسب من بغی‌علیهم یوم المعاد الصّمد [۵]
1- مکان طف را دیگر یاد نمی‌کنم، مکانی که از آن آتش روشن می‌شود.
2 و 3- فرات پسر رسول خدا را تشنه می‌بیند. برای ظالمان و ستمکاران و تمامی ستمکاران انتقام روز جزا کافیست.