لواعج الاشجان فی مقتل الحسین

لواعج الاشجان فی مقتل الحسین کتابی است درباره‌ی شرح واقعه کربلا و اخبار صحیح شهادت امام حسین(ع) و اهل بیت آن حضرت که توسط سید محسن امین عاملی نوشته شده است.

لواعج الاشجان فی مقتل الحسین
نویسنده	سید محسن امین عاملی
ناشر	مکتبة بصیرتی
محل نشر	قم
تاریخ نشر	1404 ق
چاپ	دوم
زبان	عربی
قطع	وزیری

درباره‌ کتاب

کتابی است توصیفی دربارهٔ مقام و قیام امام حسین (ع) که در ذوالقعدهٔ 1329، نگارش آن به فرجام رسیده و نخستین بار در سال 1331 در صیدا منتشر شده است. چاپ حاضر، افست از آن است و دو کتاب دیگر، با شمارهٔ صفحهٔ مستقل، ضمیمهٔ آن شده است: اصدق الاخبار فی قصّة الاخذ بالنّار، از همین نویسنده؛ نصاریّات که شامل مرثیه‌های محمّد نصار عراقی است. در این کتاب‌شناسی فقط کتاب لواعج الاشجان مورد نظر است.

در صفحهٔ عنوان کتاب در چاپ صیدا آمده است: لواعج الاشجان فی مقتل الامام ابی عبدالله الحسین بن علی بن ابیطالب علیهم‌السلام؛ اما در صفحهٔ عنوان و روی جلد این چاپ، لواعج الاشجان فی مقتل الحسین آمده است. حال آنکه عنوان کتاب، چنانکه نویسنده در آغاز آن گفته (ص 2)، فقط لواعج الاشجان است.

لواعج الاشجان بر پایهٔ کتاب‌ها و روایات قابل اعتماد نوشته شده، اما نویسنده منابع خود را نقل نکرده است. به نظر وی این کتاب، بی‌مانند است و هر منصفی امتیاز آن را از دیگر کتاب‌ها می‌داند (ص 258).

محتوا

مطالب کتاب در مقدمه، سه مقصد و خاتمه گنجانده شده است.

مقدمهٔ کتاب دربارهٔ فضایل امام حسین، پیشگویی پیامبر دربارهٔ شهادت آن حضرت، پاداش گریستن بر او و شامل خطبه و چند شعر از آن حضرت است. مقصد (بخش) اول مشتمل برگزارشی از قیام آن حضرت تا ورود به کربلا، و مقصد دوم دربارهٔ رخدادهای در کربلا تا شهادت آن حضرت و یارانش است. مقصد سوم به وقایع بعد از شهادت آن حضرت اختصاص دارد؛ از بروز سرخی در آسمان و باریدن خون، تا روانه کردن اسیران اهل بیت به کوفه و شام و بازگشت آن‌ها به مدینه و خطبه‌های امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) و دیگران. خاتمهٔ کتاب شامل دو فصل است:

فصل اول دربارهٔ مدفن سر امام حسین، و فصل دوم، که تنها فصل تحلیلی کتاب است، در پاسخ به سه پرسش است:

1. چرا آن حضرت با خانواده‌اش به کوفه رفت؛ با اینکه خیرخواهان او را نهی کرده بودند؟

2. آیا قیام آن حضرت مصداق خود را به هلاکت افکندن نیست؟

3. چگونه می‌شود کار او و امام حسن (ع) را جمع کرد؟

در پاسخ به پرسش سوم گفته شده است که آن حضرت مأمور به قیام بود، همان گونه که امام حسن مأمور به صلح بود؛ و لازم نیست که تکلیف هر دو، یک چیز باشد. در پاسخ به پرسش دوم اشاره شده که قیام آن حضرت نه تنها مصداق هلاکت نیست، بلکه بذل جان در راه خداست. در پاسخ به پرسش نخست نظر سید مرتضی در کتاب تنزیه الانبیاء نقل شده است که وضع کوفه در آغاز چنان بود که امام در آنجا به هدف خود می‌رسید، اما سپس وضع دگرگون شد. نویسنده پس از نقل نظر سید مرتضی آن را نادرست دانسته و گفته است که آن حضرت از فرجام حرکت خود به سوی کوفه آگاه بود و می‌دانست که به شهادت می‌رسد و تکلیف او، چنانکه ابن طاووس نیز گفته، استقبال از شهادت بود.

لواعج الاشجان ذیل عنوان امام حسین علیه‌السلام و حماسهٔ کربلا به قلم ناصر پاکپرور، به فارسی ترجمه و منتشر شده است (چاپ اول: تهران، واحد تحقیقات اسلامی بنیاد بعثت، 1366).

جستارهای وابسته

• کتابشناسی لواعج الاشجان فی مقتل الحسین در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.

منابع

• کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 112-113.