نصرت اردبیلى: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حسین
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
'''نصرت اردبیلى''' از شعراى قرن سیزدهم هجرى ایرانی است.{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    =نصر اللّه اردبیلى
| نام                    =نصرت اردبیلى
| تصویر                  =
| تصویر                  =
| توضیح تصویر            =
| توضیح تصویر            =
| نام اصلی              =
| نام اصلی              =میرزا نصراللّه اردبیلی
| زمینه فعالیت          =
| زمینه فعالیت          =فقه و ادبیات
| ملیت                  =
| ملیت                  =ایرانی
| تاریخ تولد            =
| تاریخ تولد            =
| محل تولد                =اردبیل  
| محل تولد                =اردبیل  
خط ۱۵: خط ۱۴:
| محل زندگی              =
| محل زندگی              =
| مختصات محل زندگی        =
| مختصات محل زندگی        =
| مدفن                  =
| مدفن                  = نجف
|در زمان حکومت          =
|در زمان حکومت          = محمدشاه
|اتفاقات مهم            =
|اتفاقات مهم            =
| نام دیگر              =
| نام دیگر              =
|لقب                    =صدر الممالکى
|لقب                    =صدرالممالکى
|بنیانگذار              =
|بنیانگذار              =
| پیشه                  =
| پیشه                  =
خط ۳۸: خط ۳۷:
|حوزه                  =
|حوزه                  =
|شاگرد                  =
|شاگرد                  =
|استاد                  =
|استاد                  =حاجى محمدحسین بن شیخ زین‌العابدین (حسینعلى شاه)
|علت شهرت              =
|علت شهرت              =
| تأثیرگذاشته بر        =
| تأثیرگذاشته بر        =
خط ۴۶: خط ۴۵:
|امضا                  =
|امضا                  =
}}
}}
'''نصرت اردبیلى''' از شعراى سده سیزدهم هجرى بود.
==زندگینامه==
==زندگینامه==
میرزا نصر اللّه اردبیلی، متخلص به «نصرت» با محمد شاه قاجار معاصر بوده است. زادگاهش اردبیل بوده و در اوان جوانى براى تحصیل علوم متعارف زمان خود عازم اصفهان مى‌شود. او سپس به تصوف روی آورده و خدمت مرحوم حاجى محمد حسین بن شیخ زین العابدین ملقب به حسینعلى شاه مشرف شد. نصرت بعد از رسیدن به رتبه شیخى و قابل ارشاد شدن به امر حسینعلی شاه به آذربایجان رفت که با مرحوم عباس میرزاى ولیعهد همراه شود و ضمنا خدمت محمد شاه رسد و به او خبر مژده سلطنت دهد. وی پس از تحصیل علوم ظاهر و باطن مشغول امور دنیوی شد اما طریقه فقه را رها نکرد. همان وقت هم ظاهرا ارشاد و دستگیرى مى‌نمود و با فقرا و درویشان بر خلاف امرا و بزرگان فروتنى مى‌کرد. نصرت لقب و منصب «صدر الممالکى» و وزارت صدارت محمد شاه را یافت. وى پس از درگذشت محمد شاه، و وقایع بعد از آن، به کرمانشاه و سپس به عتبات عالیات رفت. مقبرۀ وى در نجف اشرف است.<ref>حدیقة الشعراء،سید احمد دیوان بیگى شیرازى،به تصحیح و تحشیه دکتر عبد الحسین نوایى،ج 3،ص 1889 و 1890.</ref>
میرزا نصراللّه اردبیلی، متخلص به «نصرت» با محمدشاه قاجار معاصر بوده‌است. زادگاهش اردبیل بوده و در جوانى براى تحصیل علوم متعارف زمان خود عازم اصفهان مى‌شود. او سپس به تصوف روی می‌آورد. نصرت لقب و منصب «صدرالممالکى» و وزارت صدارت محمدشاه را به دست می‌آورد. وى پس از درگذشت محمدشاه، و وقایع بعد از آن، به کرمانشاه و سپس به عتبات عالیات رفت. مقبره وى در نجف اشرف است.<ref>حدیقةالشعراء، سید احمد دیوان بیگى شیرازى، به تصحیح و تحشیه دکتر عبدالحسین نوایى، ج ۳، ص ۱۸۸۹ و ۱۸۹۰.</ref>


==آثار==
==آثار==
در آثار معدودى که از «نصرت» اردبیلى باقى مانده شیوه بیانى و شگرد کلامى سبک عراقى دیده مى‌شود و پیداست که داراى طبع وقادى بوده و بر لطیفه‌هاى ادبى و آرایه‌هاى لفظى و معنوى وقوف داشته است. مسلما از آثار منظوم عاشورایى (نصرت) اردبیلى به خاطر عدم چاپ و نیز دور از دسترس بودن دیوان اشعارش به جز کسانى که با او معاشر بوده و به او ارادت داشته‌اند دیگران را از آن بهره‌اى نبرده است و ابیات معدودى که از مراثى او که در تذکره‌هاى دوره قاجاریه به ثبت رسیده، براى داورى در زمینه اثرگذارى آنها کافى نمى‌باشد، ولى مراثى معدودى که از او در اختیاریم از پختگى و غناى محتوایى برخوردار و داراى بار عرفانى‌اند.
در آثار معدودى که از «نصرت» اردبیلى باقى مانده علاوه بر رویکرد عرفانی‌، شیوه بیانى و شگرد کلامى سبک عراقى دیده مى‌شود.


==== مرثیه منظوم عاشورایى ====
==اشعار==


===مرثیه منظوم عاشورایى===


اى سربلند صُفّه صدق و صفا حسین..........................وى پاى‌بند رشته مهر و وفا حسین  
{{شعر}}
{{ب| اى سربلند صُفّه صدق و صفا [[حسین]]|وى پاى‌بند رشته مهر و وفا حسین }}


اى سّر «کنت کنزاً» مکنون «من عَرَف».......................... وى رمز «هل اتى» اثر «لا فتى» حسین  
{{ب|اى سّر «کنت کنزاً» مکنون «من عَرَف»| وى رمز «هل اتى» اثر «لا فتى» حسین }}


احرام کعبه حرم کبریا ببند..........................اى برگزیده حرم کبریا،حسین<ref>همان،ص 1891.</ref>
{{ب|احرام کعبه حرم کبریا ببند|اى برگزیده حرم کبریا، حسین<ref>همان، ص ۱۸۹۱.</ref>}}


***
{{پایان شعر}}


اى خاک کربلا! تو چه خاک معطرى..........................خاک هزار باره به از مشک و عنبرى  
{| style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt">اى خاک [[کربلا]]! تو چه خاک معطرى</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">خاک هزار باره به از مشک و عنبرى </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt">خاک و براى تشنه‌لبان وصال حق</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">اى خاک کربلا! تو به از آب کوثرى</span>
|-
| class="b" |<span class="beyt">بطحا و زمزم و حرم و قرب، فى المثلى</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">آن‌ها کواکب‌اند و، تو خورشید انورى </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt">با این همه [[شرافت]] و این رتبه، اى عجب</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">غمگین و غم‌فزا و ملول و مکدرى </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt">دیدى مگر دو دست مه هاشمى ز تن</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">هریک فتاده چون علم ماه پیکرى</span>
|-
| class="b" |<span class="beyt">اى واى! دیده‌اى تو [[حسین]] و هزار زخم</span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt">شمرى به پیش رفته و، بگرفته خنجرى </span>
|}
<br />
{{شعر}}


خاک و، براى تشنه‌لبان وصال حق..........................اى خاک کربلا! تو به از آب کوثرى
{{ب|این خون اگر نبود، زمین و زمان نبود|این خون اگر نبود، ز عالم نشان نبود}}
   
   
بطحا و زمزم و حرم و قرب، فى المثلى..........................آنها کواکب‌اند و، تو خورشید انورى
{{ب|این خون اگر نبود چه عالم، چه آدمى|این سجده ملایک و راز نهان، نبود}}
{{ب|این خون اگر نبود ذبیح اللّه<ref>حضرت اسماعیل(ع).</ref> از منا|برگشتن و ذبیح نگشتن گمان نبود }}


با این همه شرافت و این رتبه، اى عجب..........................غمگین و غم‌فزا و ملول و مکدرى
{{ب|«نصرت»! بلند و فاش بگو تا که بشنوند|این خون اگر نبود جحیم و جنان نبود<ref>همان، ص ۱۸۹--۱۸۹۱.کسانى که مایل‌اند درباره او تحقیق بیشترى کنند مى‌توانند به مآخذى از قبیل: بستان السیاحه، طرایق‌الحقایق، مجمع‌الفصحا، منتظم‌ ناصرى، تاریخ قاجاریه سپهر، روضةالصّفاى ناصرى و دانشمندان آذربایجان مراجعه نمایند.</ref>}}
 
دیدى مگر دو دست مه هاشمى ز تن..........................هریک فتاده چون علم ماه پیکرى
 
اى واى! دیده‌اى تو حسین و هزار زخم..........................شمرى به پیش رفته و، بگرفته خنجرى
 
***
 
این خون اگر نبود، زمین و زمان نبود..........................این خون اگر نبود، ز عالم نشان نبود
این خون اگر نبود چه عالم، چه آدمى..........................این سجده ملایک و راز نهان، نبود
این خون اگر نبود ذبیح اللّه<ref>حضرت اسماعیل(ع).</ref> از منا..........................برگشتن و ذبیح نگشتن گمان نبود


«نصرت»! بلند و فاش بگو تا که بشنوند..........................این خون اگر نبود جحیم و جنان نبود<ref>همان،ص 1890-1891.کسانى که مایل‌اند درباره او تحقیق بیشترى کنند مى‌توانند به مآخذى از قبیل: بستان السیاحه،طرایق الحقایق،مجمع الفصحا،منتظم‌ناصرى،تاریخ قاجاریه سپهر،روضة الصّفاى ناصرى و دانشمندان آذربایجان مراجعه نمایند.</ref>
{{پایان شعر}}


==منابع==
==منابع==


*''[[کاروان شعر عاشورا|محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، زمزم هدایت، ج1، ص272-273.]]''
*[[کاروان شعر عاشورا|محمدعلی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، زمزم هدایت، ج ۱، ۲۷۲-۲۷۳.]]


==پی نوشت==
==پی نوشت==
[[رده:شاعران]]
[[رده:شاعران]]
<references />
<references />{{شاعران}}
[[رده:شاعران قرن سیزدهم]]
[[رده:شاعران قرن سیزدهم]]
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران فارسی زبان]]
[[رده:شاعران ایرانی]]
[[رده:شاعران ایرانی]]
[[رده:شاعران عاشورایی]]
[[رده:شاعران عاشورایی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۲۰:۵۹

نصرت اردبیلى از شعراى قرن سیزدهم هجرى ایرانی است.

نصرت اردبیلى
نام اصلی میرزا نصراللّه اردبیلی
زمینهٔ کاری فقه و ادبیات
زادروز اردبیل
مرگ نجف
ملیت ایرانی
جایگاه خاکسپاری نجف
در زمان حکومت محمدشاه
لقب صدرالممالکى
سبک نوشتاری عراقی
تخلص نصرت
استاد حاجى محمدحسین بن شیخ زین‌العابدین (حسینعلى شاه)

زندگینامه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

میرزا نصراللّه اردبیلی، متخلص به «نصرت» با محمدشاه قاجار معاصر بوده‌است. زادگاهش اردبیل بوده و در جوانى براى تحصیل علوم متعارف زمان خود عازم اصفهان مى‌شود. او سپس به تصوف روی می‌آورد. نصرت لقب و منصب «صدرالممالکى» و وزارت صدارت محمدشاه را به دست می‌آورد. وى پس از درگذشت محمدشاه، و وقایع بعد از آن، به کرمانشاه و سپس به عتبات عالیات رفت. مقبره وى در نجف اشرف است.[۱]

آثار[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در آثار معدودى که از «نصرت» اردبیلى باقى مانده علاوه بر رویکرد عرفانی‌، شیوه بیانى و شگرد کلامى سبک عراقى دیده مى‌شود.

اشعار[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مرثیه منظوم عاشورایى[ویرایش | ویرایش مبدأ]

اى سربلند صُفّه صدق و صفا حسین وى پاى‌بند رشته مهر و وفا حسین
اى سّر «کنت کنزاً» مکنون «من عَرَف» وى رمز «هل اتى» اثر «لا فتى» حسین
احرام کعبه حرم کبریا ببند اى برگزیده حرم کبریا، حسین[۲]
اى خاک کربلا! تو چه خاک معطرى خاک هزار باره به از مشک و عنبرى
خاک و براى تشنه‌لبان وصال حق اى خاک کربلا! تو به از آب کوثرى
بطحا و زمزم و حرم و قرب، فى المثلى آن‌ها کواکب‌اند و، تو خورشید انورى
با این همه شرافت و این رتبه، اى عجب غمگین و غم‌فزا و ملول و مکدرى
دیدى مگر دو دست مه هاشمى ز تن هریک فتاده چون علم ماه پیکرى
اى واى! دیده‌اى تو حسین و هزار زخم شمرى به پیش رفته و، بگرفته خنجرى


این خون اگر نبود، زمین و زمان نبود این خون اگر نبود، ز عالم نشان نبود
این خون اگر نبود چه عالم، چه آدمى این سجده ملایک و راز نهان، نبود
این خون اگر نبود ذبیح اللّه[۳] از منا برگشتن و ذبیح نگشتن گمان نبود
«نصرت»! بلند و فاش بگو تا که بشنوند این خون اگر نبود جحیم و جنان نبود[۴]

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پی نوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. حدیقةالشعراء، سید احمد دیوان بیگى شیرازى، به تصحیح و تحشیه دکتر عبدالحسین نوایى، ج ۳، ص ۱۸۸۹ و ۱۸۹۰.
  2. همان، ص ۱۸۹۱.
  3. حضرت اسماعیل(ع).
  4. همان، ص ۱۸۹--۱۸۹۱.کسانى که مایل‌اند درباره او تحقیق بیشترى کنند مى‌توانند به مآخذى از قبیل: بستان السیاحه، طرایق‌الحقایق، مجمع‌الفصحا، منتظم‌ ناصرى، تاریخ قاجاریه سپهر، روضةالصّفاى ناصرى و دانشمندان آذربایجان مراجعه نمایند.