زاهر بن‌ عمرو کندی: تفاوت میان نسخه‌ها

اطلاعات اصحاب امام حسین (ع)
نام کامل	زاهر بن‌ عمرو کندی
نقش های برجسته	صبح عاشورا و در حمله اول پیشاپیش اصحاب جنگید و به همراه دیگر یاران امام حسین (ع) باعث عقب‌نشینی سپاه عمر بن سعد شد. اما چون خود از خیمه‌گاه دور شده بود، در محاصره سپاه دشمن قرار گرفت و به شهادت رسید.

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۵۹

زاهر بن‌ عمرو کندی، از اصحاب امام علی(ع) و امام حسین(ع) که در کربلا در روز عاشورا به شهادت رسید.

زندگینامه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

زاهر بن عمرو از بزرگان قبیله کنده و ساکن کوفه بود. او از شیوخ شیعه و جنگجوی عصر خود بود. ابن اثیر ^[۱] و ابن حجر عسقلانی ^[۲] او را فرزند الاسود بن حجاج الاسلمی و از عرب قحطانی و از قبیله بنی‌ اسلم دانسته، اما برخی میان زاهر بن عمرو کندی و زاهر اسلمی تفاوت قائل شده‌اند.

مبارزه علیه حکومت امویان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

زاهر از محبین اهل بیت(ع) بود و مبارزات بسیاری علیه حکومت امویان داشت. او هر جا مجال می‌یافت، لب به منقبت امام علی (ع) می‌گشود و خیانت و جنایات بنی‌ امیه را افشا می‌کرد. هنگامی که زیاد بن عبید در مسجد کوفه به منبر می‌رفت، او و عمرو بن حمق از کسانی بودند که به سوی او سنگریزه پرتاب می‌کردند. ^[۳] معاویه دستور بازداشت آنان را صادر نمود و از آن هنگام عمرو بن حمق از بیم مأموران زیاد بن عبید با عده‌ای از جمله زاهر و رفاعة بن شدّاد از کوفه متواری شدند و به طرف موصل گریختند و در غاری نزدیک موصل مخفی شدند. ^[۴] وقتی سپاه بنی‌ امیه مخفیگاه آنان را شناسایی کردند و عمرو بن حمق دستگیر و به شهادت رسید، او و رفاعه توانستتند با حمله به قلب سپاه بگریزند. ^[۵]

نقش در واقعه کربلا[ویرایش | ویرایش مبدأ]

زاهر در سال ۶۰ هجری و در موسم حج به امام حسین (ع) پیوست و تا کربلا او را همراهی کرد. او به ‌خوبی می‌توانست روحیه دشمن را تضعیف کند و مایه دلگرمی اهل بیت(ع) بود. صبح عاشورا و در حمله اول پیشاپیش اصحاب به جنگ دلیرانه پرداخت و چند نفر را به قتل رساند و چندین تن را مجروح کرد و به همراه دیگر یاران امام باعث عقب‌نشینی سپاه عمر بن سعد شد. اما چون خود از خیمه‌گاه دور شده بود، در محاصره سپاه دشمن قرار گرفت و به شهادت رسید. ^[۶]

در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه به وی سلام این چنین داده شده است: «السَّلامُ عَلَی زاهِرٍ مَولَی عَمرِو بنِ الحِمَق»

محمد بن سنان، ابوجعفر زاهری (م.۲۲۰ ق) صحابی امام موسی کاظم (ع) و امام رضا (ع) و صاحب کتبی چون الطرائف، المکاسب از نوادگان او است. ^[۷] اگر چه آیت‌الله خویی این نظر را ضعیف می‌داند. ^[۸] زاهر در هنگام شهادت حدود ۷۰ سال سن داشت. ^[۹]

منبع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص ۲۸۱-۲۸۳.

پی نوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

↑ اسد الغابه فی معرفه الصحابه، ابن اثیر، عزّ الدین علی بن احمد بن ابی الکرم، چاپ عادل احمد رفاعی، بیروت: ۱۴۱۷ ﻫ ق / ۱۹۶۶ م. فی معرفه الصحابه، ابن اثیر، عزّ الدین علی بن احمد بن ابی الکرم، چاپ عادل احمد رفاعی، بیروت: ۱۴۱۷ ﻫ ق / ۱۹۶۶ م.، ج۲، ص۱۳۸.
↑ الاصابه فی تمییز الصحابه ، ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، به کوشش علی محمد بجاوی، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی، ۱۳۲۸ ﻫ ق.، ج۱، ص۵۲۳.
↑ ر.ک : تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۲۵۸-۲۵۹؛ . الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: ۱۳۸۵- ۱۳۸۶ ه ق.، ج۳، ص۴۷۴.
↑ المعارف، ابن قتیبه، عبدالله، به کوشش ثروت عکاشه، قاهره، ۱۹۶۰ م. ، ص۲۹۱؛ انساب الاشراف، ج۴، ص۳۰۲.
↑ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۲۶۵.
↑ ر.ک : رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۳؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. ، ج۴، ص۱۱۳.
↑ رجال نجاشی (فهرست اسماء مصنفی الشیعه)، نجاشی، احمد، به کوشش موسی شبیری زنجانی، قم: ۱۴۰۷ ﻫ ق.، ج۲، ص۲۰۸.
↑ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، ۱۴۱۳ ﻫ ق. و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، ۱۴۱۳ ﻫ ق. ، ج۷، ص۲۱۴.
↑ برای تفصیل بیشتر ر.ک : رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۳؛ رجال نجاشی (فهرست اسماء مصنفی الشیعه)، نجاشی، احمد، به کوشش موسی شبیری زنجانی، قم: ۱۴۰۷ ﻫ ق.، ج۲، ص۲۰۸؛تهذیب التهذیب، ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، نجف: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۷ ﻫ ق.، ج۳، ص۳۰۵.

[1] اسد الغابه فی معرفه الصحابه، ابن اثیر، عزّ الدین علی بن احمد بن ابی الکرم، چاپ عادل احمد رفاعی، بیروت: ۱۴۱۷ ﻫ ق / ۱۹۶۶ م. فی معرفه الصحابه، ابن اثیر، عزّ الدین علی بن احمد بن ابی الکرم، چاپ عادل احمد رفاعی، بیروت: ۱۴۱۷ ﻫ ق / ۱۹۶۶ م.، ج۲، ص۱۳۸.

[2] الاصابه فی تمییز الصحابه ، ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، به کوشش علی محمد بجاوی، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی، ۱۳۲۸ ﻫ ق.، ج۱، ص۵۲۳.

[3] ر.ک : تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۲۵۸-۲۵۹؛ . الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: ۱۳۸۵- ۱۳۸۶ ه ق.، ج۳، ص۴۷۴.

[4] المعارف، ابن قتیبه، عبدالله، به کوشش ثروت عکاشه، قاهره، ۱۹۶۰ م. ، ص۲۹۱؛ انساب الاشراف، ج۴، ص۳۰۲.

[5] تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۲۶۵.

[6] ر.ک : رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۳؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. ، ج۴، ص۱۱۳.

[7] رجال نجاشی (فهرست اسماء مصنفی الشیعه)، نجاشی، احمد، به کوشش موسی شبیری زنجانی، قم: ۱۴۰۷ ﻫ ق.، ج۲، ص۲۰۸.

[8] معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، ۱۴۱۳ ﻫ ق. و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، ۱۴۱۳ ﻫ ق. ، ج۷، ص۲۱۴.

[9] برای تفصیل بیشتر ر.ک : رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۳؛ رجال نجاشی (فهرست اسماء مصنفی الشیعه)، نجاشی، احمد، به کوشش موسی شبیری زنجانی، قم: ۱۴۰۷ ﻫ ق.، ج۲، ص۲۰۸؛تهذیب التهذیب، ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، نجف: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۷ ﻫ ق.، ج۳، ص۳۰۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-زاهر بن‌ عمرو کندی از موالی قبیله کنده و ساکن کوفه بود. او هم‌چنین از موالی عمرو بن حمق خزاعی صحابی نامدار امیرالمؤمنین علی (ع) است.
+{{جعبه اطلاعات اصحاب امام حسین (ع)
+| عنوان              =
+| تصویر              =مزار یاران امام حسین(ع).jpg
+| اندازه تصویر       =
+|توضیح تصویر         =
+| نام کامل           =زاهر بن‌ عمرو کندی
+| لقب                =
+| نسب                =
+| خویشاوندان سرشناس  =
+| تاریخ تولد         =
+| شهر تولد           =
+| کشور تولد          =
+| محل زندگی           =
+| تاریخ وفات/شهادت   =
+| شهر وفات/شهادت     =
+| نحوه وفات/شهادت     =
+| مدفن               =
+| از یاران           =
+| فعالیت‌های اجتماعی  =
+| مشایخ              =
+| شاگردان           =
+| آثار              =
+| نقش های برجسته              =صبح عاشورا و در حمله اول پیشاپیش اصحاب جنگید  و به همراه دیگر یاران [[امام حسین (ع)]] باعث عقب‌نشینی سپاه [[عمر بن سعد]] شد. اما چون خود از خیمه‌گاه دور شده بود، در محاصره سپاه دشمن قرار گرفت و به [[شهادت]] رسید.
+}}'''زاهر بن‌ عمرو کندی،''' از اصحاب امام علی(ع) و [[امام حسین(ع)]] که در [[کربلا]] در روز [[عاشورا]] به [[شهادت]] رسید.
+==زندگینامه==
+زاهر بن عمرو از بزرگان قبیله کنده و ساکن [[کوفه]] بود. او از شیوخ شیعه و جنگجوی عصر خود بود. ابن اثیر <ref>اسد الغابه فی معرفه الصحابه، ابن اثیر، عزّ الدین علی بن احمد بن ابی الکرم، چاپ عادل احمد رفاعی، بیروت: ۱۴۱۷ ﻫ ق / ۱۹۶۶ م. فی معرفه الصحابه، ابن اثیر، عزّ الدین علی بن احمد بن ابی الکرم، چاپ عادل احمد رفاعی، بیروت: ۱۴۱۷ ﻫ ق / ۱۹۶۶ م.، ج۲، ص۱۳۸.</ref> و ابن حجر عسقلانی <ref>الاصابه فی تمییز الصحابه ، ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، به کوشش علی محمد بجاوی، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی، ۱۳۲۸ ﻫ ق.، ج۱، ص۵۲۳.</ref> او را فرزند الاسود بن حجاج الاسلمی و از عرب قحطانی و از قبیله بنی‌ اسلم دانسته، اما برخی میان زاهر بن عمرو کندی و زاهر اسلمی تفاوت قائل شده‌اند.
+==مبارزه علیه حکومت امویان==
+زاهر از محبین [[اهل بیت (ع)|اهل بیت(ع)]] بود و مبارزات بسیاری علیه حکومت [[بنى امیه|امویان]] داشت. او هر جا مجال می‌یافت، لب به منقبت امام علی (ع) می‌گشود و خیانت و جنایات بنی‌ امیه را افشا می‌کرد. هنگامی که [[زیاد بن ابیه|زیاد بن عبید]] در مسجد کوفه به منبر می‌رفت، او و عمرو بن حمق از کسانی بودند که به سوی او سنگریزه پرتاب می‌کردند. <ref>ر.ک : تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۲۵۸-۲۵۹؛ .  الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبة اتراث، بیروت: ۱۳۸۵- ۱۳۸۶ ه ق.، ج۳، ص۴۷۴.</ref> [[معاویه]] دستور بازداشت آنان را صادر نمود و از آن هنگام عمرو بن حمق از بیم مأموران زیاد بن عبید با عده‌ای از جمله زاهر و رفاعة بن شدّاد از کوفه متواری شدند و به طرف موصل گریختند و در غاری نزدیک موصل مخفی شدند. <ref>المعارف، ابن قتیبه، عبدالله، به کوشش ثروت عکاشه، قاهره، ۱۹۶۰ م. ، ص۲۹۱؛ انساب الاشراف، ج۴، ص۳۰۲.</ref> وقتی سپاه بنی‌ امیه مخفیگاه آنان را شناسایی کردند و عمرو بن حمق دستگیر و به شهادت رسید، او و رفاعه توانستتند با حمله به قلب سپاه بگریزند. <ref>تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ ﻫ ق / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ م.، ج۵، ص۲۶۵.</ref>
+==نقش در واقعه کربلا==
+زاهر در سال ۶۰ هجری و در موسم حج به [[امام حسین (ع)]] پیوست و تا [[کربلا]] او را همراهی کرد. او به ‌خوبی می‌توانست روحیه دشمن را تضعیف کند و مایه دلگرمی اهل بیت(ع) بود. صبح [[عاشورا]] و در حمله اول پیشاپیش اصحاب به جنگ دلیرانه پرداخت و چند نفر را به قتل رساند و چندین تن را مجروح کرد و به همراه دیگر یاران امام باعث عقب‌نشینی سپاه [[عمر بن سعد]] شد. اما چون خود از خیمه‌گاه دور شده بود، در محاصره سپاه دشمن قرار گرفت و به [[شهادت]] رسید. <ref>ر.ک : رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۳؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. ، ج۴، ص۱۱۳.</ref>
-زاهر از شیوخ شیعه و جنگجوی معروف عصر خود بود. منابع کهن او را ایرانی تبار دانسته‌اند. ابن اثیر <ref>اسد الغابه، ج2، ص138.</ref> و ابن حجر عسقلانی <ref>الاصابه فی تمییز الصحابه، ج1، ص523.</ref> او را فرزند الاسود بن حجاج الاسلمی و از عرب قحطانی و از قبیله بنی‌اسلم دانسته، اما برخی میان زاهر بن عمرو کندی و زاهر اسلمی تفاوت قائل شده‌اند.
+در [[زیارت رجبیه]] و [[زیارت ناحیه مقدسه]] به وی سلام این چنین داده شده است: «السَّلامُ عَلَی زاهِرٍ مَولَی عَمرِو بنِ الحِمَق»
-زاهر از محبین اهل بیت پیامبر اکرم (ص) بود و مبارزات بسیاری علیه حکومت امویان داشت. او هر جا مجال می‌یافت، لب به منقبت امیرالمؤمنین علی (ع) می‌گشود و خیانت و جنایات بنی‌امیه را افشا می‌کرد. هنگامی که زیاد بن عبید در مسجد کوفه به منبر می‌رفت او و عمرو بن حمق از کسانی بودند که به سوی او سنگریزه پرتاب می‌کردند. <ref>ر.ک : تاریخ طبری، ج5، ص258-259؛ الکامل فی التاریخ، ج3، ص474.</ref> معاویه دستور بازداشت آنان را صادر نمود و از آن هنگام عمرو بن حمق از بیم مأموران زیاد با عده‌ای از جمله زاهر و رفاعة بن شدّاد از کوفه متواری شدند و به طرف موصل گریختند و در غاری نزدیک موصل مخفی شدند. <ref>المعارف، ص291؛ انساب الاشراف، ج4، ص302.</ref> وقتی سپاه بنی‌امیه مخفیگاه آنان را شناسایی کردند و عمرو بن حمق دستگیر و به شهادت رسید، او و رفاعه توانستتند با حمله به قلب سپاه و جنگی دلاورانه بگریزند. <ref>تاریخ طبری، ج5، ص265.</ref>
-زاهر در سال 60 هجری و در موسم حج به امام حسین (ع) پیوست و تا کربلا او را همراهی کرد. او در شجاعت و تجربه جنگی بین مردم کوفه و قبایل عرب آوازه بلندی داشت و در بین اصحاب امام حسین (ع) از ویژگی خاصی برخوردار بود، زیرا به‌خوبی می‌توانست روحیه دشمن را تضعیف کند و مایه دلگرمی اهل بیت شود. صبح عاشورا و در حمله اول پیشاپیش اصحاب به جنگ دلیرانه پرداخت و چند نفر را به قتل رساند و چندین تن را مجروح کرد و به همراه دیگر یاران امام باعث عقب نشینی سپاه عمر بن سعد  شد. اما چون خود از خیمه‌گاه دور شده بود، در محاصره سپاه دشمن قرار گرفت و به شهادت رسید. <ref>ر.ک : رجال طوسی، ص73؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج4، ص113.</ref>
-در زیارت رجبیه و زیارت ناحیه مقدسه به وی سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی زاهِرٍ مَولَی عَمرِو بنِ الحِمَق“
-محمد بن سنان، ابوجعفر زاهری (م.220 ق) صحابی امام موسی کاظم و امام رضا (ع) و صاحب کتبی چون الطرائف، المکاسب از نوادگان او است. <ref>رجال نجاشی، ج2، ص208.</ref> اگر چه آیت‌الله خویی این نظر را ضعیف می‌داند. <ref>معجم رجال الحدیث، ج7، ص214.</ref>
-زاهر در هنگام شهادت مردی پیر و حدود 70 سال داشت. <ref>برای تفصیل بیشتر ر.ک : رجال طوسی، ص73؛ رجال نجاشی، ج2، ص208؛تهذیب التهذیب، ج3، ص305؛ قاموس الرجال، ج4، ص402-404؛ جامع الرواة، ج1، ص324؛ اعیان الشیعه، ج7، ص41-42؛ الاصابه فی تمییز الصحابه، ج1، ص523؛ اسد الغابه، ج2، ص138؛ ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، ص173؛ منتهی الآمال، ج1، ص351؛ تنقیح المقال، ج1، ص437؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج4، ص113؛ بحار الانوار، ج45، ص72؛ مجمع الرجال، ج4، ص403-404؛ حدائق الوردیه، ص122؛ وسیله الدارین، ص37؛ فرسان الهیجاء، ج1، ص138؛ معجم رجال الحدیث، ج7، ص214؛ انصار الحسین (ع)، ص97-98.</ref>
+محمد بن سنان، ابوجعفر زاهری (م.۲۲۰ ق) صحابی امام موسی کاظم (ع) و امام رضا (ع) و صاحب کتبی چون الطرائف، المکاسب از نوادگان او است. <ref>رجال نجاشی (فهرست اسماء مصنفی الشیعه)، نجاشی، احمد، به کوشش موسی شبیری زنجانی، قم: ۱۴۰۷ ﻫ ق.، ج۲، ص۲۰۸.</ref> اگر چه آیت‌الله خویی این نظر را ضعیف می‌داند. <ref>معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، ۱۴۱۳ ﻫ ق.  و تفصیل طبقات الرواه، خویی، سید ابوالقاسم، نشر توحید، ۱۴۱۳ ﻫ ق. ، ج۷، ص۲۱۴.</ref> زاهر در هنگام شهادت حدود ۷۰ سال سن داشت. <ref>برای تفصیل بیشتر ر.ک : رجال طوسی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، به کوشش محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: ۱۳۸۱ ﻫ ق.، ص۷۳؛ رجال نجاشی (فهرست اسماء مصنفی الشیعه)، نجاشی، احمد، به کوشش موسی شبیری زنجانی، قم: ۱۴۰۷ ﻫ ق.، ج۲، ص۲۰۸؛تهذیب التهذیب، ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، نجف: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۷ ﻫ ق.، ج۳، ص۳۰۵.</ref>
 ==منبع==
-مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 281-283.
+* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2588126&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص ۲۸۱-۲۸۳.]
 ==پی نوشت==
 [[رده: تاریخ]]
+[[رده: افراد]]
 [[رده: شهیدان کربلا]]
 [[رده: شهیدان عاشورا]]
+<references />{{یاران امام حسین علیه السلام}}