ذات عرق: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مسیر | {{جعبه اطلاعات منزلگاه | ||
ذات | | عنوان =ذات عرق | ||
| تصویر = | |||
| اندازه تصویر = | |||
| نام منزلگاه =ذات عرق | |||
| مسیر =[[مکه]] به [[کوفه]] | |||
| موقعیت = [[عربستان]] | |||
| قبل از = [[غمره]] | |||
| پس از = [[صفاح]] | |||
| واقعه کربلا = رسیدن نامه عبدالله بن جعفر و همراهی دو فرزندش و اطلاع از اوضاع کوفه | |||
| سایر =}}'''ذات عِرْق'''، بخشی از وادی عَقیق، از میقات‌های حج و منزل‌گاه‌های مسیر مکه و [[کوفه]] است. در واقعه [[کربلا]]، بین [[امام حسین (ع)]] و [[بشر بن غالب]] در این مکان گفت‌وگویی صورت گرفت. سریه ذات عرق در سال سوم هجرت در آنجا رخ داده است. | |||
<br /> | |||
==موقعیت== | ==موقعیت== | ||
سرزمین ذات عرق بخشی از وادی عقیق و مرز بین نجد و تهامه است و در فاصله | سرزمین ذات عرق بخشی از وادی عقیق و مرز بین نجد و تهامه است و در فاصله 92 کیلومتری شمال شرقی مکه قرار دارد. گفته شده ذات عرق، از نام کوهی در نزدیکی مکه گرفته شده است.<ref> ''معجم البلدان''، ج4، ص108</ref> این منزل بین [[بستان بنی عامر]] و [[غمره]] قرار دارد.<ref>مقدسی، ص106</ref>{{مسیر حرکت امام حسین}} | ||
==میقات حج== | ==میقات حج== | ||
فقیهان شیعه [[وادی عقیق]] را میقات عراقیان و اهل شرق می‌دانند. وادی عقیق شامل مسلخ، [[غمره]] و ذات عرق است. بیشتر آنان احرام از هر یک از این مکان‌ها را جایز می‌دانند.<ref>ابن براج، | فقیهان شیعه [[وادی عقیق]] را میقات عراقیان و اهل شرق می‌دانند. وادی عقیق شامل مسلخ، [[غمره]] و ذات عرق است. بیشتر آنان احرام از هر یک از این مکان‌ها را جایز می‌دانند.<ref>ابن براج، ج1، ص214؛ ابن حمزه، ص160</ref> شماری از آنان احرام از ذات عرق را منوط به حال اضطرار کرده‌اند.<ref>طوسی، ص210؛ ج1، ص312؛ ر. ک. صاحب جواهر، ج18، ص106</ref><ref>[http://www.sistani.org/persian/archive/451 میقات‌های احرام: سایت دفتر آیت الله سیستانی]</ref> | ||
==وقایع== | ==وقایع== | ||
سریه ذات عرق <small>(سریه زید بن حارثه، سریه قرده)</small> در جمادی الاخر سال سوم <small>( | سریه ذات عرق <small>(سریه زید بن حارثه، سریه قرده)</small> در جمادی الاخر سال سوم <small>(28 ماه پس از [[هجرت]])</small> به فرماندهی زید بن حارثه در این مکان رخ داده است.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص374</ref> | ||
ذات عرق، نخستین منزلی است که امام حسین (ع) پس از مکه در آن توقف کرد.<ref>ارشاد، ج2، ص69</ref> در واقعه کربلا، امام حسین (ع) در این منزل با [[بشر بن غالب]] از بنی‌اسد دیدار کرد. بشر اوضاع کوفه را به امام گزارش داد.<ref>ابن اعثم، فتوح، ج5، ص71-70.</ref> ابن غالب سپس تفسیر آیه 71 اسرا را از آن حضرت پرسید.<ref>صدوق، امالی، ص153</ref> در امالی، شیخ صدوق مکان این گفتگو [[ثعلبیه]] ذکر شده است.<ref>صدوق، امالی، ص153</ref> | |||
به گفتۀ سماوی در [[ابصار العین فی انصار الحسین (کتاب)|ابصارالعین]]، [[محمد بن عبد الله جعفر|محمد]] و [[عون بن عبدالله بن جعفر طیار|عون]] فرزندان عبدالله بن جعفر، از مکه نامۀ پدر را در وادی عقیق به امام رساندند و به آن حضرت محلق شدند. اما عبدالله بن جعفر با یحیی بن سعید که امان نامه‌ای از [[عمرو بن سعید بن عاص|عمرو بن سعید]] <small>(عامل مدینه)</small> به همراه داشتند در ذات عرق با امام دیدار کردند و پس از آنکه امام به امان‌نامۀ آنان اعتنایی نکرد، عبدالله از همراهی آن حضرت عذر آورد، برگشتند.<ref> سماوی، ابصارالعین، ص75.</ref> | |||
برخی منابع دیدار امام و [[فرزدق|فرزدق]] را در این منزل دانسته‌اند.<ref>ذهبی، تاریخ‌الاسلام، ج۵، ص۱۰؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۶۵.</ref> | |||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* [http://http://fa.wikishia.net/view/%D8%B0%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D8%B1%D9%82 دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت (ع)] | *[http://http://fa.wikishia.net/view/%D8%B0%D8%A7%D8%AA_%D8%B9%D8%B1%D9%82 دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت (ع)] | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: علی شیری، دارالأضواء، بیروت، | *ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: علی شیری، دارالأضواء، بیروت، 1411ق/1991م. | ||
*شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، کنگره شیخ مفید، قم، | *شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، کنگره شیخ مفید، قم، 1413ق. | ||
*خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السلام، انوار الهدی، قم، | *خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السلام، انوار الهدی، قم، 1423ق. | ||
*شیخ صدوق، أمالی، اعلمی، بیروت، | *شیخ صدوق، أمالی، اعلمی، بیروت، 1400ق. | ||
*مقدسی، محمد بن احمد، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، مکتبة مدبولی، القاهره، | *مقدسی، محمد بن احمد، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، مکتبة مدبولی، القاهره، 1411ق/1991م. | ||
*حموی بغدادی، یاقوت، معجم البلدان، دارصادر، بیروت، | *حموی بغدادی، یاقوت، معجم البلدان، دارصادر، بیروت، 1995م. | ||
*طوسی، محمد بن حسن، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دارالکتاب | *طوسی، محمد بن حسن، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دارالکتاب العربی،1400ق. | ||
*طرابلسی، قاضی، (ابن براج)، المهذب، محقق/ مصحح: جمعی از محققین و مصححین تحت إشراف شیخ جعفر سبحانی، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، | *طرابلسی، قاضی، (ابن براج)، المهذب، محقق/ مصحح: جمعی از محققین و مصححین تحت إشراف شیخ جعفر سبحانی، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1406ق. | ||
*طوسی (ابن حمزه)، محمد بن علی، الوسیلة إلی نیل الفضیلة، محقق/ مصحح: محمد حسون، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، | *طوسی (ابن حمزه)، محمد بن علی، الوسیلة إلی نیل الفضیلة، محقق/ مصحح: محمد حسون، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، 1408ق. | ||
*صاحب جواهر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محقق/ مصحح: عباس قوچانی-علی آخوندی، دارإحیاء التراث العربی، بیروت، | *صاحب جواهر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محقق/ مصحح: عباس قوچانی-علی آخوندی، دارإحیاء التراث العربی، بیروت، 1404ق. | ||
*بلاذری، احمد بن یحیی، جمل من انساب الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، دارالفکر، بیروت، | *بلاذری، احمد بن یحیی، جمل من انساب الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، دارالفکر، بیروت، 1417ق/1996م. | ||
*سماوی، محمد بن طاهر، إبصارالعین فی أنصار الحسین علیه‌السلام، دانشگاه شهید محلاتی، قم، | *سماوی، محمد بن طاهر، إبصارالعین فی أنصار الحسین علیه‌السلام، دانشگاه شهید محلاتی، قم، 1419ق. | ||
==پی نوشت== | ==پی نوشت== | ||
| خط ۳۹: | خط ۵۰: | ||
[[رده:تاریخ]] | [[رده:تاریخ]] | ||
[[رده:جغرافیا]] | [[رده:جغرافیا]] | ||
[[en:Dhat 'Irq]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۱۴
ذات عِرْق، بخشی از وادی عَقیق، از میقات‌های حج و منزل‌گاه‌های مسیر مکه و کوفه است. در واقعه کربلا، بین امام حسین (ع) و بشر بن غالب در این مکان گفت‌وگویی صورت گرفت. سریه ذات عرق در سال سوم هجرت در آنجا رخ داده است.
| اطلاعات جغرافیایی | |
|---|---|
| مسیر | مکه به کوفه |
| موقعیت | عربستان |
| قبل از | غمره |
| پس از | صفاح |
| وقایع تاریخی | |
| واقعه کربلا | رسیدن نامه عبدالله بن جعفر و همراهی دو فرزندش و اطلاع از اوضاع کوفه |
موقعیتویرایش
سرزمین ذات عرق بخشی از وادی عقیق و مرز بین نجد و تهامه است و در فاصله 92 کیلومتری شمال شرقی مکه قرار دارد. گفته شده ذات عرق، از نام کوهی در نزدیکی مکه گرفته شده است.[۱] این منزل بین بستان بنی عامر و غمره قرار دارد.[۲]
 دریای سرخ |
میقات حجویرایش
فقیهان شیعه وادی عقیق را میقات عراقیان و اهل شرق می‌دانند. وادی عقیق شامل مسلخ، غمره و ذات عرق است. بیشتر آنان احرام از هر یک از این مکان‌ها را جایز می‌دانند.[۳] شماری از آنان احرام از ذات عرق را منوط به حال اضطرار کرده‌اند.[۴][۵]
وقایعویرایش
سریه ذات عرق (سریه زید بن حارثه، سریه قرده) در جمادی الاخر سال سوم (28 ماه پس از هجرت) به فرماندهی زید بن حارثه در این مکان رخ داده است.[۶]
ذات عرق، نخستین منزلی است که امام حسین (ع) پس از مکه در آن توقف کرد.[۷] در واقعه کربلا، امام حسین (ع) در این منزل با بشر بن غالب از بنی‌اسد دیدار کرد. بشر اوضاع کوفه را به امام گزارش داد.[۸] ابن غالب سپس تفسیر آیه 71 اسرا را از آن حضرت پرسید.[۹] در امالی، شیخ صدوق مکان این گفتگو ثعلبیه ذکر شده است.[۱۰]
به گفتۀ سماوی در ابصارالعین، محمد و عون فرزندان عبدالله بن جعفر، از مکه نامۀ پدر را در وادی عقیق به امام رساندند و به آن حضرت محلق شدند. اما عبدالله بن جعفر با یحیی بن سعید که امان نامه‌ای از عمرو بن سعید (عامل مدینه) به همراه داشتند در ذات عرق با امام دیدار کردند و پس از آنکه امام به امان‌نامۀ آنان اعتنایی نکرد، عبدالله از همراهی آن حضرت عذر آورد، برگشتند.[۱۱]
برخی منابع دیدار امام و فرزدق را در این منزل دانسته‌اند.[۱۲]
پیوند به بیرونویرایش
منابعویرایش
- ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: علی شیری، دارالأضواء، بیروت، 1411ق/1991م.
- شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، کنگره شیخ مفید، قم، 1413ق.
- خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السلام، انوار الهدی، قم، 1423ق.
- شیخ صدوق، أمالی، اعلمی، بیروت، 1400ق.
- مقدسی، محمد بن احمد، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، مکتبة مدبولی، القاهره، 1411ق/1991م.
- حموی بغدادی، یاقوت، معجم البلدان، دارصادر، بیروت، 1995م.
- طوسی، محمد بن حسن، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دارالکتاب العربی،1400ق.
- طرابلسی، قاضی، (ابن براج)، المهذب، محقق/ مصحح: جمعی از محققین و مصححین تحت إشراف شیخ جعفر سبحانی، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1406ق.
- طوسی (ابن حمزه)، محمد بن علی، الوسیلة إلی نیل الفضیلة، محقق/ مصحح: محمد حسون، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، 1408ق.
- صاحب جواهر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محقق/ مصحح: عباس قوچانی-علی آخوندی، دارإحیاء التراث العربی، بیروت، 1404ق.
- بلاذری، احمد بن یحیی، جمل من انساب الأشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، دارالفکر، بیروت، 1417ق/1996م.
- سماوی، محمد بن طاهر، إبصارالعین فی أنصار الحسین علیه‌السلام، دانشگاه شهید محلاتی، قم، 1419ق.
پی نوشتویرایش
- ↑ معجم البلدان، ج4، ص108
- ↑ مقدسی، ص106
- ↑ ابن براج، ج1، ص214؛ ابن حمزه، ص160
- ↑ طوسی، ص210؛ ج1، ص312؛ ر. ک. صاحب جواهر، ج18، ص106
- ↑ میقات‌های احرام: سایت دفتر آیت الله سیستانی
- ↑ انساب الاشراف، ج1، ص374
- ↑ ارشاد، ج2، ص69
- ↑ ابن اعثم، فتوح، ج5، ص71-70.
- ↑ صدوق، امالی، ص153
- ↑ صدوق، امالی، ص153
- ↑ سماوی، ابصارالعین، ص75.
- ↑ ذهبی، تاریخ‌الاسلام، ج۵، ص۱۰؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۶۵.