تنبیه و سنی العین بتنزیه الحسن و الحسین فی مفاخره بنی السبطین
| تنبیه و سنی العین بتنزیه الحسن و الحسین فی مفاخره بنی السبطین
| |
|---|---|
 | |
| نویسنده | سید محمّد بن علی عاملی موسوی |
| ناشر | مکتبة آیة الله العظمی المرعشی |
| محل نشر | قم |
| تاریخ نشر | 1429 ق |
| چاپ | اول |
| تعداد صفحات | 404 |
| زبان | عربی |
تنبیه و سنی العین بتنزیه الحسن و الحسین فی مفاخره بنی السبطین کتابی است درباره ردّ تفاخر فرزندان امام حسن و امام حسین (ع) که توسط سید محمّد بن علی عاملی موسوی نوشته شده و تحقیق آن را سید مهدی رجائی انجام داده است.
درباره نویسنده[ویرایش | ویرایش مبدأ]
سید محمّد بن علی عاملی موسوی (م 1139 ق)، از اعلام مذهب امامیه و ساکن مکه بود و دارای کتاب‌های متعدّدی در رشته‌های مختلف علمی است. آیت الله مرعشی با اشاره به اینکه او نامبردار به سید محمّد سُکَیکی است و سُکَیک نام منطقه‌ای در دمشق، درباره‌اش چنین نوشته است: «المحدّث النّسّابة المفسّر الشاعر الفقیه الادیب المتکلم الاصولى» (ص 21). پایان تألیف کتاب، شعبان 1128 است و چاپ حاضر براساس نسخه‌ای در کتابخانهٔ آیت الله مرعشی انجام گرفته که ابتدای آن افتاده است.
درباره کتاب[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در آغاز کتاب، زندگی مؤلف به قلم محقق کتاب آمده است (ص 3 - 22)، و آنگاه رساله‌اى از مؤلف با عنوان مذاکرة ذوى الرّاحة و العناء فى المفاخرة بین الفقر و الغنى (ص 2241). تنبیه وسنی العین از صفحهٔ 45 آغاز می‌شود.
موضوع کتاب ردّ تفاخر فرزندان امام حسن و امام حسین (ع) است، و انگیزهٔ نویسنده از نگارش آن، نقد کتاب عمدة الطالب فی انساب آل ابی‌طالب است که بنی الحسن را بر بنی الحسین ترجیح داده. از دیگر مطالب کتاب، تحقیق دربارهٔ مادر امام سجاد (ع) و دیدگاه مذهب امامیه دربارهٔ امام حسن و امام حسین (ع) و شرح حال ائمهٔ طاهرین (ع) است.
مهمترین بخش کتاب، بحثی است با عنوان «فصل فی الامام الحسین علیه‌السلام» (ص 146 - 206)، دربارهٔ قیام آن حضرت و علت آن. نویسنده در این فصل، گفتار سید مرتضی را از کتاب تنزیه الانبیاء دربارهٔ امام حسین، آورده و با توضیحاتی مبسوط، مستدل و مستند کرده است. وی برعکس کسانی که می‌گویند نظر سید مرتضی درست نیست، و یا وی در مقام احتجاج با اهل سنت بوده است، نظرش را درست دانسته و تصریح می‌کند که وی با مبانی شیعه بحث کرده است (ص 148 و 162 و 165). نویسنده می‌افزاید که قیام امام حسین نه تنها با مبانی شیعه که سید مرتضی می‌گوید، صحیح است، بلکه با مبانی اهل سنت نیز صحیح شمرده می‌شود. آنگاه وی عهده‌دار این مقصود شده و با استدلال و به استناد اقوال اهل سنت، صحت قیام امام حسین را به اثبات رسانده است.
خلاصهٔ این فصل آن است که امام حسین به قصد پیروزی و تشکیل حکومت در کوفه قیام کرد و اسباب پیروزی نیز فراهم بود، ولی پیش‌آمدهایی ناگوار اوضاع را دگرگون کرد و به شهادت منجر شد. آن حضرت نه قصد شهادت داشت و نه علم به زمان شهادتش.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- کتابشناسی تاریخی امام حسین علیه‌السلام، محمد اسفندیاری، ص 76-77.