|
|
| خط ۴۶: |
خط ۴۶: |
| }} | | }} |
|
| |
|
| | | '''سروش اصفهانی''' (زاده 1228 ه.ق در اصفهان- درگذشته 1285 در تهران) شاعر قرن سیزدهم بود. |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| ==زندگینامه== | | ==زندگینامه== |
|
| |
|
| میرزا محمد على (سروش) اصفهانى ملقب به شمس الشعراء به سال 1228 ه.ق در سده از حوالى اصفهان-به دنیا آمد و در اصفهان به تحصیل علوم متداول زمانه خود پرداخت و از محضر حاج سید محمد باقر بید آبادى استفاده‌ها برد و با تشویق و حمایت او بود که در فاصله زمانى کوتاهى به شهرت رسید و بعد پس از مرگ قاآنى سال‌ها به عنوان بزرگ‌ترین قصیده سراى عصر ناصرى شناخته مى‌شد. | | میرزا محمد على اصفهانى ملقب به «شمس الشعراء» و متخلص به «سروش» در سده (از حوالى اصفهان) به دنیا آمد و در اصفهان به تحصیل علوم متداول زمانه خود پرداخت و از محضر حاج سید محمد باقر بید آبادى استفاده‌ها برد و با تشویق و حمایت او بود که در فاصله زمانى کوتاهى به شهرت رسید. سروش بعد پس از مرگ قاآنى سال‌ها به عنوان بزرگ‌ترین قصیده سراى عصر ناصرى شناخته مى‌شد. |
| | |
| از آثار مشهور سروش اصفهانى: مثنوى روضة الاسرار در وقایع کربلا که یک سال پس از درگذشتش در شهر تبریز به چاپ رسید؛ مثنوى اردیبهشت نامه در شرح جنگ‌هاى حضرت على (ع) حاوى 9200 بیت که اخیرا چاپ شده؛ ساقى‌نامه، الهى‌نامه، شمس المناقب در مدیحت آل اللّه و در قالب چندین قصیده حاوى 2000 بیت؛[[شصت بند عاشورایى|شصت‌بند عاشورایى]] و دیوان او که به سال 1340 در دو جلد منتشر شده است.
| |
| | |
| وى سرانجام به سال 1285 ه.ق در سن 57 سالگى در تهران بدرود حیات گفت و در قم به خاک سپرده شد. <ref>''الذریعه،ج 11،ص 288؛دویست سخنور،ص 141 و 142.در مجمع الفصحا،ج 4،گنج شایگان،تاریخ ادبیات براون،ج 4،تاریخ ادبیات،دکتر رضازاده شفق،ریحانة الادب،ج 2 و دیگر تذکره‌هاى عصر قاجار شرح احوال و آثار او آمده است.''</ref>
| |
|
| |
|
| ==سبک شعرى== | | == آثار == |
| | سروش اصفهانى از ادامه‌دهندگان نهضت بازگشت ادبى در عصر ناصرى است و قصاید او از بهترین آثار منظوم در دوره قاجاریه به شمار مى‌رود که به شیوه فرخى (متوفاى 429 ه.ق) امیر معزى (متوفاى 542 ه.ق) در سبک خراسانى ساخته و پرداخته شده است. |
|
| |
|
| سروش اصفهانى از ادامه‌دهندگان نهضت بازگشت ادبى در عصر ناصرى است و قصاید او از بهترین آثار منظوم در دوره قاجاریه به شمار مى‌رود که به شیوه [[فرخى]] (متوفاى 429 ه.ق) امیر معزى (متوفاى 542 ه.ق) در سبک خراسانى ساخته و پرداخته شده است.
| | * مثنوى روضة الاسرار<ref>در وقایع کربلا که یک سال پس از درگذشتش در شهر تبریز به چاپ رسید</ref> |
| | * مثنوى اردیبهشت نامه<ref>در شرح جنگ‌هاى حضرت على (ع) حاوى 9200 بیت که اخیرا چاپ شده است.</ref> |
| | * ساقى‌نامه |
| | * الهى‌نامه |
| | * شمس المناقب<ref>در مدیحت آل اللّه و در قالب چندین قصیده حاوى 2000 بیت</ref> |
| | * شصت‌بند عاشورایى<ref>بیشتر در سبک عراقى بوده و گاه به گاه از شگردهاى سبک خراسانى نیز استفاده شده است.</ref> |
| | * دیوان<ref>به سال 1340 در دو جلد منتشر شده است.</ref> |
|
| |
|
| سروش اصفهانى ترکیب شصت‌بند عاشورایى خود را بیشتر در سبک عراقى سامان داده و گاه به گاه از شگردهاى سبک خراسانى نیز در سرودن آن سود جسته است.
| | === اشعار === |
|
| |
|
| ==دامنه تاثیر آثار عاشورایى== | | ====شصت‌بند عاشورایى==== |
|
| |
|
| اشعار آیینى سروش اصفهانى خصوصا شصت بند عاشورایى و مثنوى روضة الاسرار او در [[وقایع کربلا]] بازتاب گسترده‌اى در محافل ادبى عصر ناصرى داشته و بر روى شاعران هم‌عصرش تأثیر گذار بوده و چون سراینده آن‌ها از ممتاز ترین چهره‌هاى شعر آیینى در دوره قاجاریه است اهل ادب به این گونه آثار او از دیرباز عنایت داشته و دارند.
| | از ویژگى ترکیب‌بند عاشورایى سروش اصفهانى جامعیت موضوعى این اثر ماتمى است. در این ترکیب‌بند از دعوت اهل کوفه گرفته تا وداع حضرت سید الشهداء با تربت پاک رسول خدا، فاطمه زهرا (س) و امام حسن مجتبى (ع) منع محمد حنفیه عزیمت به مکه و از آنجا به کربلا اظهار یاورى فرشتگان، ماجراى شهادت حر بن یزید ریاحى، احتجاج امام با لشکریان دشمن، روایت شهادت افراد حاضر در واقعه کربلا: |
| | |
| ==برگزیده آثار عاشورایى==
| |
| | |
| از ویژگى [[ترکیب بند عاشورایى]] سروش اصفهانى جامعیت موضوعى این اثر ماتمى است: از دعوت [[اهل کوفه]] گرفته تا وداع حضرت [[سید الشهدا|سید الشهداء]] با تربت پاک رسول خدا، فاطمه زهرا (س) و امام حسن مجتبى (ع) منع [[محمد حنفیه]] عزیمت به مکه و از آنجا به کربلا اظهار یاورى فرشتگان، ماجراى شهادت [[حر بن یزید ریاحى]]،احتجاج امام با لشکریان دشمن، روایت شهادت: | |
|
| |
|
| {{ستون شروع}} | | {{ستون شروع}} |
| خط ۱۲۷: |
خط ۱۲۱: |
|
| |
|
| {{پایان}} | | {{پایان}} |
|
| |
|
| |
| در آخرین بند سروش اصفهانى خداوند را به ائمه اطهار (ع) سوگند مى‌دهد که از گناه وى و پدر و مادرش درگذرد. و براى نابودى دشمنان ملک و دین به شمشیر ناصرى اثر ذو الفقار ببخشد و او را پناه خلق و خود را پناه وى قرار دهد.
| |
|
| |
| چون نقل این ترکیب شصت بندى از حوصله این مقال افزون است فقط برخى از بندهاى آن را به عنوان نمونه مرور مى‌کنیم:
| |
|
| |
|
|
| |
|
| خط ۳۴۹: |
خط ۳۳۸: |
| {{ب|آمد به سوى معرکه تیغ پدر به مشت |یک بهره ز آن گروه به یک تاختن بکشت}} | | {{ب|آمد به سوى معرکه تیغ پدر به مشت |یک بهره ز آن گروه به یک تاختن بکشت}} |
| {{پایان شعر}} | | {{پایان شعر}} |
|
| |
|
| |
|
|
| |
|
| خط ۳۷۳: |
خط ۳۶۱: |
|
| |
|
| ==منابع== | | ==منابع== |
| * ''محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا،زمزم هدایت، ج1، ص 306-313.'' | | |
| | * [[دانشنامه شعر عاشورایی انقلاب حسینی در شعر شاعران عرب و عجم|دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمدزاده، ج 2، ص: 903-907.]] |
| | |
| | *''[[کاروان شعر عاشورا|محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، زمزم هدایت، ج1، ص 306-313.]]'' |
|
| |
|
| ==پی نوشت== | | ==پی نوشت== |
|
| |
| [[رده:افراد]]
| |
| [[رده:در سده‌های نخستین]]
| |
| [[رده:مؤلفین]]
| |
| [[رده:شاعران]] | | [[رده:شاعران]] |
| | <references /> |
| | [[رده:شاعران قرن سیزدهم]] |
| | [[رده:شاعران فارسی زبان]] |
| | [[رده:شاعران ایرانی]] |
| | [[رده:شاعران عاشورایی]] |