عثمان بن علی (ع)
عثمان، فرزند امام علی (ع)، مادرش فاطمه (ام‌ّالبنین) دختر حزام بن خالد بن ربیعه از قبیله بنی کلاب است. عثمان بن علی (ع) از اصحاب امام حسین (ع) بود.
| اطلاعات اصحاب امام حسین (ع) | |
|---|---|
| نام کامل | عثمان بن علی (ع) |
| خویشاوندان سرشناس | پدرش امام علی (ع) و مادرش فاطمه (ام‌ّالبنین) دختر حزام بن خالد بن ربیعه |
| نقش های برجسته | از اصحاب امام حسین (ع) |
زندگینامه
امام علی (ع) او را به یاد صحابی بزرگوار و یار زاهد و نیکوکار پیامبر (ص)، عثمان بن مظعون، عثمان نامید. کنیه‌اش را ابو عمر (ابو عمرو) نوشته‌اند. عثمان دو سال بعد از عبدالله متولد شد. نزدیک به چهار سال با پدر بزرگوارش امام علی (ع)، چهارده سال با برادرش امام حسن (ع) و بیست و سه سال با برادرانش امام حسین (ع) و حضرت عباس زندگی کرد و رشادت، شجاعت، صبر و مقاومت، پاک‌بازی و فداکاری و بصیرت در دین را آموخت و خود متخلق به آن صفات گردید.
نقش در واقعه کربلا
پس از برادرش عبدالله او به میدان آمد و در حالی که رجز می‌خواند، می‌جنگید:
رجزخوانی
اِنّی اَنَا العُثمانُ ذوالمَفاخِرِ | ||
وَ ابنُ عَمٍّ لِلنَّبِی الطّاهِرِ | ||
وَ سِیدُ الکِبارِ وَ الاَصاغِرِ | ||
شَیخی عَلِی ذوالفِعالِ الطّاهِرِ | ||
هذا حُسَینٌ سَیدُ الافاخِرِ | ||
بَعدَ الرَّسولِ وَ الوَصِی النّاصِرِ |
منم عثمان که دارای افتخاراتی هستم. پدر بزرگوار من امیرالمؤمنین علی (ع) بود که رفتاری شایسته و پاکیزه داشت و جِلوِه‌گاه افتخار و عظمت بود.
او پسر عموی پیامبر پاک و پاکیزه و بزرگوار بود. اکنون این شخص حسین (ع) است که آقای صاحبان افتخار جهان است.
برادرم حسین آقای هر بزرگ و کوچک پس از پیامبر خدا و وصی ناصر و یاور او امیرالمؤمنین علی (ع) است.
عثمان بر میمنه و میسره دشمن حمله می‌کرد و آرایش سپاه کوفه را بر هم می‌زد و دشمن از وی فرار می‌کرد. خولی بن یزید اصبحی او را هدف تیر قرار داد. تیر به پهلویش اصابت کرد و از اسب به زمین افتاد. مردی از قبیله بنی ابان بن دارِم به طرف عثمان که مجروح شده بود آمد و سر از بدن او جدا کرد. گفته شده عثمان هم‌چنان اطراف امام حسین (ع) حرکت می‌کرد و در دفاع از او می‌جنگید و هر طرف که امام حسین (ع) می‌رفت، او هم می‌رفت تا به شهادت رسید.
عثمان فرزندی نداشت و در هنگام شهادت بیست و سه سال سن داشت.[۱]
در زیارت رجبیه از او نام برده شده است و در زیارت ناحیه مقدسه به وی چنین سلام داده شده است: ”السَّلامُ عَلَی عُثمانِ بنِ اَمیرِ المُؤمِنینَ سَمِی عُثمانِ بنِ مَظعونٍ لَعَنَ اللهُ رامِیهُ بِالسَّهمِ خُولِی بنَ یزیدَ الاَصبَحِی الاَیادِی وَ الاَبانِی الدّارَمِی“ سلام بر عثمان بن امیرالمؤمنین علی (ع) که عثمان بن مظعون نامیده می‌شد. خداوند قاتلان او خولی بن یزید اصبحی ایادی که به او تیراندازی کرد و ابانی دارمی را لعنت کند.
منبع
مرضیه محمدزاده، شهیدان جاوید، نشر بصیرت، ص 443-444.
پی نوشت
- ↑ - برای تفصیل بیشتر ر.ک : تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: 1382 – 1387 ﻫ ق / 1962 – 1967 م.، ج5، ص469؛ الفتوح، ابن اعثم کوفی، احمد، حیدرآباد دکن: 1395 ه ق/ 1975 م.، ج5، ص206؛ ارشاد القلوب، دیلمی، ابوم محمد حسن بن ابی الحسن، تهران: مرکز نشر کتاب، 1375 ﻫ ق.، ج2، ص248،239؛ مقاتل الطالبیین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، ترجمۀ هاشم رسولی محلاتی، تهران: کتابفروشی صدوق، ص83؛ مقتل الحسین خوارزمی، خوارزمی، حسین، به کوشش الشیخ محمد السماوی، نجف: مطبعه الزهراء، 1367 ﻫ ق، ج2، ص29؛ ناسخ التواریخ (دوره امام سجاد(ع))، سپهر، لسان الملک میرزامحمدتقی، تهران: کتابفروشی اسلامیه، 1398 ﻫ ق. ، ج2، ص238؛ اعیان الشیعه، امین، سید محسن، چاپ حسن امین، بیروت: 1403 ﻫ ق.، ج4، ص129؛ مناقب آل ابی طالب، ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر رشیدالدین محمدبن علی، قم: انتشارات علامه. آل ابی طالب، ج4، ص107؛ وسیله الدارین فی انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، موسوی زنجانی، بیروت: مؤسسه اعلمی، 1402 ﻫ ق. ، ص258؛ منتهی الآمال، قمی، شیخ عباس، تهران: انتشارات فراروی، 1381 ش. ، ج1، ص382؛بحار الانوار الجامعه لدرر الائمه الاطهار (ع)، مجلسی، ملا محمد باقر، تهران: مکتبه الاسلامیه، 1362 ش.، ج45، ص67؛ نفس المهموم، قمی، شیخ عباس، ترجمه ابوالحسن شعرانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1385 ش. ص318؛ انصار الحسین (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص146؛ 5. ابصار العین فی انصار الحسین (ع)، سماوی، محمد بن طاهر، تحقیق محمد جعفر طبنسی، مرکز الدراسات الاسلامیه لحرس الثوره. (ع)، محمد مهدی شمس الدین، ترجمه سید ناصر هاشم زاده، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل، 1387 ش.، ص68؛ مثیر الاحزان، ابن نما حلّی، نجم الدین محمد بن جعفر، نجف اشرف: منشورات المطیعه الحیدریه، 1369 ﻫ ق / 1950 م. ، ص68؛ عمدة الطالب فی انساب آل ابی طالب، ابن عنبه، احمد، چاپ مهدی رجایی، قم: 1383 ش.، ص357.