مداح شوشترى: تفاوت میان نسخه‌ها

۵٬۶۱۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۹ اوت ۲۰۱۹
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (Z.rashid صفحهٔ مدّاح شوشترى را به مداح شوشترى منتقل کرد)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
'''مداح شوشتری''' شاعر ادیب و مرثیه‌سرای اصفهان در اوایل قرن سیزدهم هجری بوده است. {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| نام                    =میرزا عبد الرّسول
| نام                    =میرزا عبد الرّسول
| تصویر                  =
| تصویر                  =
خط ۴۹: خط ۴۹:
==زندگینامه==
==زندگینامه==


از زندگینامه مداح شوشترى اطلاعى در اختیار نداریم جز این که قسمتى از اشعار او در حاشیه دیوان وفائى شوشترى <ref>متوفاى 1303 ه.ق.</ref>به چاپ رسیده است.نامش میرزا عبد الرّسول،نام پدرش ملا عبداللّه و تخلّص شعرى‌اش«مداح»بوده و از تخلّص او پیدا است که در زمینه مقولات آیینى و مناقب و مراثى حضرات معصومین-علیهم السلام-طبع‌آزمایى مى‌کرده و احتمالا در سده چهاردهم مى‌زیسته است.
عبدالرّسول مداح شوشتری، فرزند ملا عبداللّه و تخلّص شعرى‌اش «مداح» بوده است. مقبره او در قبرستان سر قبر آقای اصفهان بود که پس از تخریب و تسطیح قبرستان، قبر او هم از بین رفت.


==سبک شعرى==
== آثار ==
او در سبک عراقى شعر مى‌سروده و از تخلّص او پیدا است که در زمینه مقولات آیینى و مناقب و مراثى حضرات معصومین (علیهم السلام) طبع‌آزمایى مى‌کرده است. قسمتى از اشعار او در حاشیه دیوان [[وفائى شوشترى]] <ref>متوفاى 1303 ه.ق.</ref>به چاپ رسیده است.


از آثار معدود آیینى که از او در اختیار داریم پیدا است که او در سبک عراقى شعر مى‌سروده و از این شیوه بیانى در سرودن منظومه‌هاى آیینى بهره مى‌گرفته است.
===اشعار===


===دامنه تأثیر آثار عاشورایى===
==== گزیده‌ای از اشعار عاشورایی ====
 
گروه بسیارى از شاعران فارسى زبان به خاطر اقامت همیشگى خود در زادگاهشان گمنام مانده‌اند و شهرت آنان از محدوده‌اى که زندگى مى‌کردند تجاوز نکرده است،مداح شوشترى را باید از همین گروه از شاعران شناخت که به رغم شهرتى که در زادگاه خود-شوشتر-و شهرهاى مجاور با آن داشته،نام و آثارش براى اهل ادب ناشناخته مانده و تذکره‌هاى معروفى که در دورۀ قاجاریه تألیف شده است از نام و یاد او خالى است و از همین روى نمى‌توان در مورد تأثیرات آثار عاشورایى او چندان گفت و در این مورد مى‌توان به این مطلب اشاره کرد که آثار شاعرانى چون او در میان همشهریانش با اقبال رو به رو بوده است.
 
==برگزیده آثار عاشورایى==
 
در میان اشعارى که از مداح شوشترى در پایان دیوان چاپى وفائى شوشترى آمده،چند اثر ماتمى وجود دارد که ما به نقل یک تضمین و یک مخمّس ماتمى از او بسنده مى‌کنیم:
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| اى فلک!از تو حسین کشته عدوان گردید | کفن اندر برِ او،خاک بیابان گردید }}
{{ب| اى فلک!از تو حسین کشته عدوان گردید | کفن اندر برِ او،خاک بیابان گردید }}
خط ۱۲۳: خط ۱۱۸:
{{ب| روزى‌ات بِه که ز لخت جگر،امکان <ref>این کلمه در اینجا به معناى(ممکن)به کار رفته که درست نیست.</ref> گردید <ref>دیوان حاج ملا فتح اللّه شوشترى متخلص به(وفائى)به انضمام اشعار میرزا عبد الرسول ملاّح شوشترى،به اهتمام مهدى آصفى،تهران،انتشارات جمهورى،چاپ اول،سال 1378،مقدمه و ص 203 و 204.</ref> }}
{{ب| روزى‌ات بِه که ز لخت جگر،امکان <ref>این کلمه در اینجا به معناى(ممکن)به کار رفته که درست نیست.</ref> گردید <ref>دیوان حاج ملا فتح اللّه شوشترى متخلص به(وفائى)به انضمام اشعار میرزا عبد الرسول ملاّح شوشترى،به اهتمام مهدى آصفى،تهران،انتشارات جمهورى،چاپ اول،سال 1378،مقدمه و ص 203 و 204.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
===تضمین غزل چاووش اصفهانى===
{| class="" style="margin: 0 auto; "
| class="b" |<span class="beyt"> اى فلک!از تو حسین کشته عدوان گردید </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> کفن اندر برِ او،خاک بیابان گردید </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> عاقبت تخت‌نشین،زاده سفیان گردید </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> بر زمین ریخته تا خون جوانان گردید </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کربلا پر ز گل و لاله و ریحان گردید </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"><nowiki>{{{2}}}</nowiki></span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شمر بگرفت چو بر کف ز ره کین خنجر </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> لاجرم خاک سیه ریخت جهان را بر سر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> زد به سر زین غم عظمى به جنان،پیغمبر </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> در جنان،سینه‌زنان فاطمه شد با حیدر </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> زین الم،بیت الحزن روضۀ رضوان گردید </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"><nowiki>{{{2}}}</nowiki></span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> رأس سلطان حجازى به سنان شد،از تو </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> نعش او،زیر سُم اسبِ خسان شد از تو </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> قامت زینب دلخسته،کمان شد از تو </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> غارت زینت و خلخالِ زنان شد از تو </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> غُل و زنجیر جفا،زیور طفلان گردید </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"><nowiki>{{{2}}}</nowiki></span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> اى فلک!دختر زهرا ز تو شد ناقه‌سوار </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> از جفاى تو روان گشت به هر شهر و دیار </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> بستۀ بند ستم همچو اسیرانِ تتار </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> گه به صحرا و گهى کوچه و گاهى بازار </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> غمگسار دلِ پردرد یتیمان گردید </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"><nowiki>{{{2}}}</nowiki></span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> اى فلک!حرمت اولاد على رفت به باد </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> تا ز کین پرده‌نشین شد حرم آل زیاد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> باز کاین دیر خراب است دریغا آباد </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> چرخِ سرگشته چنین ظلم ندارد در یاد </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> روز و شب آن چه درین دوره و دوران گردید </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"><nowiki>{{{2}}}</nowiki></span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> شد چو بر تخت،یزید از ره کین مست شراب </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> گشت آن لحظه،دل زینب مظلومه کباب </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> در فغان،سینه‌زنان عابد و کلثوم و رباب </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> چوب بگرفت و،به لبهاى حسین کرد خطاب </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> اى که ظاهر ز رخت معنى قرآن گردید </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"><nowiki>{{{2}}}</nowiki></span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> دیدى آخر که ز قتل تو،روا گشتم کام </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> شام من،صبح شد و روز تو شد تیره چو شام </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> فخر بر من همه کس کرد،خصوص این ایّام </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> که ز شمشیرم،بگرفت همه دهر نظام </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> اهل بیت تو،همه بى‌سر و سامان گردید </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"><nowiki>{{{2}}}</nowiki></span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> آتشم بر جگر افتاد کنون تا به ممات </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> که به کامم شده چون سمِّ اجل،آب حیات </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> لال گردم که ز کفّار چه سر زد حرکات </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> دخترِ فاطمه،نسبت به کنیزى هیهات! </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ز آن غلامى که به این زمره مسلمان گردید </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"><nowiki>{{{2}}}</nowiki></span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> ظلم شاهین فلک بین که شدش از چنگال </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> طایران حرم مصطفوى،بى‌پروبال </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> گرچه شد دیده‌ام از خون جگر مالامال </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> جغدآسا به جهان بندم ز آن لب ز مقال </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> کآشیانِ همه در گوشۀ ویران گردید </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"><nowiki>{{{2}}}</nowiki></span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> (مادح)!از خلق جفاپیشه،وفا هیچ مجو </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> روبهانند بسا رفته به جلدِ آهو </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> باش خاموش،کزین بیخردان بدخو </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"> بادۀ عیش تو خونابۀ دل شد به سبو </span>
|-
| class="b" |<span class="beyt"> روزى‌ات بِه که ز لخت جگر،امکان <ref>این کلمه در اینجا به معناى(ممکن)به کار رفته که درست نیست.</ref> گردید <ref>دیوان حاج ملا فتح اللّه شوشترى متخلص به(وفائى)به انضمام اشعار میرزا عبد الرسول ملاّح شوشترى،به اهتمام مهدى آصفى،تهران،انتشارات جمهورى،چاپ اول،سال 1378،مقدمه و ص 203 و 204.</ref> </span>
| style="width:2em;" |
| class="b" |<span class="beyt"><nowiki>{{{2}}}</nowiki></span>
|}
 
 
====تضمین غزل چاووش اصفهانى====
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب| اگر بینى که من در کنج ویرانى مکان دارم | از این ویران سراى دل،شکایت بر زبان دارم }}
{{ب| اگر بینى که من در کنج ویرانى مکان دارم | از این ویران سراى دل،شکایت بر زبان دارم }}
خط ۲۱۵: خط ۳۳۳:
{{ب| (نخواهم آشیان و یار،جز ویرانۀ شوشتر | روم آن جا که چون«مدّاح»یارى مهربان دارم) <ref>همان،ص 209 تا 213.</ref> }}
{{ب| (نخواهم آشیان و یار،جز ویرانۀ شوشتر | روم آن جا که چون«مدّاح»یارى مهربان دارم) <ref>همان،ص 209 تا 213.</ref> }}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
==منابع==
==منابع==
محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا،زمزم هدایت، ج1، ص 519-524.
محمد علی مجاهدی، کاروان شعر عاشورا،زمزم هدایت، ج1، ص 519-524.
خط ۲۲۶: خط ۳۴۲:
[[رده:مؤلفین]]
[[رده:مؤلفین]]
[[رده:شاعران]]
[[رده:شاعران]]
<references />
۳٬۴۸۸

ویرایش