۹٬۵۴۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
براى حفظ هویت نهضت عاشورا و اهداف آن، باید '''ماهیت قیام کربلا''' را خوب شناخت. | براى حفظ هویت نهضت عاشورا و اهداف آن، باید '''ماهیت قیام کربلا''' را خوب شناخت. | ||
== مفهوم == | ==مفهوم== | ||
ماهیت قیام [[امام حسین(ع)]] را از منابع مستند و خدشه‌ناپذیر زیر مى‌توان شناخت: | ماهیت قیام [[امام حسین(ع)]] را از منابع مستند و خدشه‌ناپذیر زیر مى‌توان شناخت: | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
از مجموع این منابع و اسناد مکتوب و موجود، مى‌توان اهداف، ماهیت، دیدگاههاى طرفین را به دست آورد. | از مجموع این منابع و اسناد مکتوب و موجود، مى‌توان اهداف، ماهیت، دیدگاههاى طرفین را به دست آورد. | ||
== ابعاد نهضت امام حسین(ع) == | ==ابعاد نهضت امام حسین(ع)== | ||
در عین حال مى‌توان گفت نهضت امام حسین(ع) چهار بعد داشت: ویران کردن، ساختن، تجدید و آفریدن و ابداع. | در عین حال مى‌توان گفت نهضت امام حسین(ع) چهار بعد داشت: ویران کردن، ساختن، تجدید و آفریدن و ابداع. | ||
اما توضیح مختصر این ابعاد: | اما توضیح مختصر این ابعاد: | ||
=== ویران کردن === | ===ویران کردن=== | ||
در هم شکستن و ویران کردن هیکل و اسکلتى که به امویان امکان داده بود به اسم«دین»، ستمگرى کنند و به نام خلافت، کاخهاى عیاشى خود را بر استخوانها و جمجمه‌هاى محرومان و آزادیخواهان بنا کنند و آزاد مردان را از صحنه کنار بزنند یا به شهادت برسانند.انقلاب کربلا، بنیان ستم و تحمیق و تزویر را در هم شکست و پایه‌هاى آن را متزلزل ساخت. | در هم شکستن و ویران کردن هیکل و اسکلتى که به امویان امکان داده بود به اسم«دین»، ستمگرى کنند و به نام خلافت، کاخهاى عیاشى خود را بر استخوانها و جمجمه‌هاى محرومان و آزادیخواهان بنا کنند و آزاد مردان را از صحنه کنار بزنند یا به شهادت برسانند.انقلاب کربلا، بنیان ستم و تحمیق و تزویر را در هم شکست و پایه‌هاى آن را متزلزل ساخت. | ||
=== ساختن === | ===ساختن=== | ||
دمیدن روح شهامت و بیدارى در کالبد جامعه اسلامى و پروراندن نسلى خداجوى و شهادت طلب و ستیزه‌گر با سلطه ستم، به دلیل حرکتهاى انقلابى پس از عاشورا. | دمیدن روح شهامت و بیدارى در کالبد جامعه اسلامى و پروراندن نسلى خداجوى و شهادت طلب و ستیزه‌گر با سلطه ستم، به دلیل حرکتهاى انقلابى پس از عاشورا. | ||
=== تجدید و آفریدن === | ===تجدید و آفریدن=== | ||
ارزشهاى اسلامى که با نقشه‌ها و توطئه‌هاى بنى امیه کهنه و فراموش شده و مفاهیم دینى که به دست آنان تحریف گشته بود، دوباره احیا شد.دیدگاه اصلى دین درباره حکومت و حاکم و بیت المال و حقوق مردم مطرح گشت و بناى عقیده و ایمان، روحى تازه یافت و تحریفها زدوده گشت و روحهاى کوچک، آن عظمت را یافتند که در برابر طاغوت بایستند و امر به معروف و نهى از منکر کنند. | ارزشهاى اسلامى که با نقشه‌ها و توطئه‌هاى بنى امیه کهنه و فراموش شده و مفاهیم دینى که به دست آنان تحریف گشته بود، دوباره احیا شد.دیدگاه اصلى دین درباره حکومت و حاکم و بیت المال و حقوق مردم مطرح گشت و بناى عقیده و ایمان، روحى تازه یافت و تحریفها زدوده گشت و روحهاى کوچک، آن عظمت را یافتند که در برابر طاغوت بایستند و امر به معروف و نهى از منکر کنند. | ||
=== ابداع === | ===ابداع=== | ||
نمونه‌هاى زنده و بزرگ و قهرمان براى بشریت ساخته شد که همواره خار سر راه متجاوزان به حقوق محرومان بودند و ایجاد یک خط آزادیبخش که با روح تقوا و اخلاص خدایى اشباع شده بود، خطى که در طول تاریخ، خواب از چشم جباران متکبر ربوده، و بستر نرمشان را خشن ساخت.این خط، در سایه ایجاد هویت جدید انسانى و اسلامى در جامعه پدید آمد و امام حسین(ع) به همه انسانها، حتى غیر مسلمانان، درس آزادگى و غیرت داد. | نمونه‌هاى زنده و بزرگ و قهرمان براى بشریت ساخته شد که همواره خار سر راه متجاوزان به حقوق محرومان بودند و ایجاد یک خط آزادیبخش که با روح تقوا و اخلاص خدایى اشباع شده بود، خطى که در طول تاریخ، خواب از چشم جباران متکبر ربوده، و بستر نرمشان را خشن ساخت.این خط، در سایه ایجاد هویت جدید انسانى و اسلامى در جامعه پدید آمد و امام حسین(ع) به همه انسانها، حتى غیر مسلمانان، درس آزادگى و غیرت داد. | ||
== ماهیت نهضت کربلا == | ==ماهیت نهضت کربلا== | ||
ماهیت قیام کربلا، امر به معروف و نهى از منکر و احیاء سنت پیامبر(ص) بود. نیز جهاد در راه مبارزه با جهالت و گمراهى و سرگردانى، که در زیارت آن حضرت مى‌خوانیم: | ماهیت قیام کربلا، امر به معروف و نهى از منکر و احیاء سنت پیامبر(ص) بود. نیز جهاد در راه مبارزه با جهالت و گمراهى و سرگردانى، که در زیارت آن حضرت مى‌خوانیم: | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
<br /> | <br /> | ||
{| | {| | ||
|شهید العلى ما انت میت و انما | |شهید العلى ما انت میت و انما | ||
| | | | ||
|یموت الذى یبلى و لیس له ذکر | |یموت الذى یبلى و لیس له ذکر | ||
|- | |- | ||
|و ما دمک المسفوک الا قیامه | |و ما دمک المسفوک الا قیامه | ||
| | | | ||
|لها کل عام یوم عاشورا حشر | |لها کل عام یوم عاشورا حشر | ||
|- | |- | ||
|و ما دمک المسفوک الا رساله | |و ما دمک المسفوک الا رساله | ||
| | | | ||
|مخلده لم یخل من ذکرها عصر | |مخلده لم یخل من ذکرها عصر | ||
|- | |- | ||
|و ما دمک المسفوک الا تحرر | |و ما دمک المسفوک الا تحرر | ||
| | | | ||
|لدنیا طغت فیها الخدیعه و المکر | |لدنیا طغت فیها الخدیعه و المکر | ||
|- | |- | ||
|و هدم لبنیان على الظلم قائم | |و هدم لبنیان على الظلم قائم | ||
| | | | ||
|بناه الهوى و الکید و الحقد و الغدر <ref>ماساه الحسین(ع)،عبد الوهاب الکاشى،ص ۲۹.</ref> | |بناه الهوى و الکید و الحقد و الغدر <ref>ماساه الحسین(ع)،عبد الوهاب الکاشى،ص ۲۹.</ref> | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
<br /> | <br /> | ||
{| | {| | ||
|بزرگ فلسفه قتل شاه دین این است | |بزرگ فلسفه قتل شاه دین این است | ||
| | | | ||
|که مرگ سرخ به از زندگى ننگین است | |که مرگ سرخ به از زندگى ننگین است | ||
|- | |- | ||
|حسین مظهر آزادگى و آزادى است | |حسین مظهر آزادگى و آزادى است | ||
| | | | ||
|خوشا کسى که چنینش مرام و آیین است | |خوشا کسى که چنینش مرام و آیین است | ||
|- | |- | ||
|نه ظلم کن به کسى نى به زیر ظلم برو | |نه ظلم کن به کسى نى به زیر ظلم برو | ||
| | | | ||
|که این مرام حسین است و منطق دین است | |که این مرام حسین است و منطق دین است | ||
|- | |- | ||
|همین نه گریه بر آن شاه تشنه لب کافى است | |همین نه گریه بر آن شاه تشنه لب کافى است | ||
| | | | ||
|اگر چه گریه بر آلام قلب تسکین است | |اگر چه گریه بر آلام قلب تسکین است | ||
|- | |- | ||
|ببین که مقصد عالى وى چه بود اى دوست | |ببین که مقصد عالى وى چه بود اى دوست | ||
| | | | ||
|که درک آن سبب عز و جاه و تمکین است | |که درک آن سبب عز و جاه و تمکین است | ||
|- | |- | ||
|ز خاک مردم آزاده بوى خون آید | |ز خاک مردم آزاده بوى خون آید | ||
| | | | ||
|نشان شیعه و آثار پیروى این است <ref>خوشدل تهرانى.</ref> | |نشان شیعه و آثار پیروى این است <ref>خوشدل تهرانى.</ref> | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
<br /> | <br /> | ||
{| | {| | ||
|بارد چه؟خون!که؟دیده،چه سان؟روز و شب!چرا؟ | |بارد چه؟خون!که؟دیده،چه سان؟روز و شب!چرا؟ | ||
| | | | ||
|از غم،کدام غم؟غم سلطان کربلا! | |از غم،کدام غم؟غم سلطان کربلا! | ||
|- | |- | ||
|نامش چه بد؟[[حسین بن على (ع)|حسین]]!ز نسل که؟از على! | |نامش چه بد؟[[حسین بن على (ع)|حسین]]!ز نسل که؟از على! | ||
| | | | ||
|مامش که بود؟فاطمه!جدش که؟مصطفى | |مامش که بود؟فاطمه!جدش که؟مصطفى | ||
|- | |- | ||
|چون شد؟شهید شد!به کجا؟دشت ماریه | |چون شد؟شهید شد!به کجا؟دشت ماریه | ||
| | | | ||
|کى؟عاشر محرم!پنهان؟نه،بر ملا | |کى؟عاشر محرم!پنهان؟نه،بر ملا | ||
|- | |- | ||
|شب کشته شد؟نه،روز،چه هنگام؟وقت ظهر | |شب کشته شد؟نه،روز،چه هنگام؟وقت ظهر | ||
| | | | ||
|شد از گلو بریده سرش؟نى،نى،از قفا! | |شد از گلو بریده سرش؟نى،نى،از قفا! | ||
|- | |- | ||
|سیراب کشته شد؟نه!کس آبش نداد؟داد! | |سیراب کشته شد؟نه!کس آبش نداد؟داد! | ||
| | | | ||
|که؟[[شمر بن ذی الجوشن|شمر]]،از چه چشمه!ز سرچشمه فنا! | |که؟[[شمر بن ذی الجوشن|شمر]]،از چه چشمه!ز سرچشمه فنا! | ||
|- | |- | ||
|مظلوم شد شهید؟بلى!جرم داشت؟نه! | |مظلوم شد شهید؟بلى!جرم داشت؟نه! | ||
| | | | ||
|کارش چه بُد؟هدایت!یارش که بُد؟خدا | |کارش چه بُد؟هدایت!یارش که بُد؟خدا | ||
|- | |- | ||
|این ظلم را که کرد؟[[یزید]]!این یزید کیست؟ | |این ظلم را که کرد؟[[یزید]]!این یزید کیست؟ | ||
| | | | ||
|ز اولاد هِند،از چه کس؟از نطفه زنا | |ز اولاد هِند،از چه کس؟از نطفه زنا | ||
|- | |- | ||
|خود کرد این عمل؟نه،فرستاد نامه‌اى | |خود کرد این عمل؟نه،فرستاد نامه‌اى | ||
| | | | ||
|نزد که؟نزد زاده مرجانه دغا | |نزد که؟نزد زاده مرجانه دغا | ||
|- | |- | ||
|[[ابن زیاد]]،زاده مرجانه بُد؟نَعَم | |[[ابن زیاد]]،زاده مرجانه بُد؟نَعَم | ||
| | | | ||
|از گفته یزید تخلف نمود؟لا! | |از گفته یزید تخلف نمود؟لا! | ||
|- | |- | ||
|این نابکار کشت حسین را به دست خویش؟ | |این نابکار کشت حسین را به دست خویش؟ | ||
| | | | ||
|نه،او روانه کرد سپه سوى [[کربلا]] | |نه،او روانه کرد سپه سوى [[کربلا]] | ||
|- | |- | ||
|میر سپه که بُد؟[[عمر سعد]]!او برید | |میر سپه که بُد؟[[عمر سعد]]!او برید | ||
| | | | ||
|حلق عزیز فاطمه؟نه،شمر بى‌حیا | |حلق عزیز فاطمه؟نه،شمر بى‌حیا | ||
|- | |- | ||
|خنجر برید حنجر او را نکرد شرم؟ | |خنجر برید حنجر او را نکرد شرم؟ | ||
| | | | ||
|کرد،از چه پس برید؟نپذیرفت از او قضا | |کرد،از چه پس برید؟نپذیرفت از او قضا | ||
|- | |- | ||
|بهر چه؟بهر آنکه شود خلق را شفیع | |بهر چه؟بهر آنکه شود خلق را شفیع | ||
| | | | ||
|شرط شفاعتش چه بود؟نوحه و بکا | |شرط شفاعتش چه بود؟نوحه و بکا | ||
|- | |- | ||
|کس کشته شد هم از پسرانش؟بلى،دو تن | |کس کشته شد هم از پسرانش؟بلى،دو تن | ||
| | | | ||
|دیگر که؟نُه برادر!دیگر که؟اقربا | |دیگر که؟نُه برادر!دیگر که؟اقربا | ||
|- | |- | ||
|دیگر پسر نداشت؟چرا داشت،آن که بود؟ | |دیگر پسر نداشت؟چرا داشت،آن که بود؟ | ||
| | | | ||
|[[زین العابدین «ع»|سجاد]]!چون بُد او؟به غم و رنج،مبتلا | |[[زین العابدین «ع»|سجاد]]!چون بُد او؟به غم و رنج،مبتلا | ||
|- | |- | ||
|ماند او به کربلاى پدر؟نى،به [[شام]] رفت | |ماند او به کربلاى پدر؟نى،به [[شام]] رفت | ||
| | | | ||
|با عز و احتشام؟نه،با ذلت و عنا! | |با عز و احتشام؟نه،با ذلت و عنا! | ||
|- | |- | ||
|تنها؟نه با زنان حرم،نامشان چه بود؟ | |تنها؟نه با زنان حرم،نامشان چه بود؟ | ||
| | | | ||
|[[زینب (س)|زینب]]،[[سکینه دختر امام حسین (ع)|سکینه]]،فاطمه،کلثوم بینوا | |[[زینب (س)|زینب]]،[[سکینه دختر امام حسین (ع)|سکینه]]،فاطمه،کلثوم بینوا | ||
|- | |- | ||
|بر تن لباس داشت؟بلى،گَردِ روزگار | |بر تن لباس داشت؟بلى،گَردِ روزگار | ||
| | | | ||
|بر سر عمامه داشت؟بلى،چوب اشقیا | |بر سر عمامه داشت؟بلى،چوب اشقیا | ||
|- | |- | ||
|بیمار بُد؟بلى!چه دوا داشت؟اشک چشم | |بیمار بُد؟بلى!چه دوا داشت؟اشک چشم | ||
| | | | ||
|بعد از دوا غذاش چه بد؟خون دل غذا | |بعد از دوا غذاش چه بد؟خون دل غذا | ||
|- | |- | ||
|کس بود همدمش؟بلى اطفال بى‌پدر | |کس بود همدمش؟بلى اطفال بى‌پدر | ||
| | | | ||
|دیگر که بود؟تب،که نمى‌گشت از او جدا | |دیگر که بود؟تب،که نمى‌گشت از او جدا | ||
|- | |- | ||
|از زینت زنان چه به جا مانده بد؟دو چیز | |از زینت زنان چه به جا مانده بد؟دو چیز | ||
| | | | ||
|طوق ستم به گردن و خلخال غم به پا! | |طوق ستم به گردن و خلخال غم به پا! | ||
|- | |- | ||
|گبر این ستم کند؟نه!یهود و مجوس؟نه | |گبر این ستم کند؟نه!یهود و مجوس؟نه | ||
| | | | ||
|هندو؟نه! بت‌پرست؟نه!فریاد از این جفا | |هندو؟نه! بت‌پرست؟نه!فریاد از این جفا | ||
|- | |- | ||
|«قاآنى»است قایل این شعرها؟بلى | |«قاآنى»است قایل این شعرها؟بلى | ||
| | | | ||
|خواهد چه؟رحمت.از که؟ز حق!کى؟صف جزا <ref>معصوم پنجم،جواد فاضل،ص ۳۳۷.</ref> | |خواهد چه؟رحمت.از که؟ز حق!کى؟صف جزا <ref>معصوم پنجم،جواد فاضل،ص ۳۳۷.</ref> | ||
|} | |} | ||
== منبع == | ==منبع== | ||
* جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۳۹۷-۴۰۰. | *جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، قم، معارف، ج۱، ص ۳۹۷-۴۰۰. | ||
== پی‌نوشت == | ==پی‌نوشت== | ||
<references /> | <references /> | ||
[[رده:مفاهیم]] | |||