فرهنگ عاشورا

نسخهٔ تاریخ ‏۲۴ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۵۶ توسط Esmaeili (بحث | مشارکت‌ها)

مقصود از فرهنگ عاشورا، مجموعه مفاهیم، سخنان، اهداف و انگیزه‌ها، شیوه‌هاى عمل، روحیات و اخلاقیات والایى است که در نهضت کربلا گفته شده یا به آنها عمل شده یا در حوادث آن نهضت، تجسم یافته است.

مفهوم

این ارزشها و باورها هم در کلمات سیدالشهدا(ع) و اصحاب و فرزند متجلى است، هم در رفتارشان و هم در جریان آن قیام.

فرهنگ عاشورا را باید از کسانى آموخت که دست و دلشان و فکر و عملشان در کار عاشورا بوده است. پیش از آنکه دیگران و نسلهاى بعدى و تحلیل‌گران پس از واقعه بخواهند فرهنگ عاشورا را معرفى کنند، در حرفها و هدفهاى خود نقش آفرینان حماسۀ کربلا، این فرهنگ، بوضوح مطرح شده‌است و بى‌واسطه آن را نشان مى‌دهد. این فرهنگ را از خلال زیارتنامه‌ها، مقتلها، رجزها، خطبه‌ها و نیز بررسى حوادث و رخدادهاى عاشورا مى‌توان استخراج کرد و همین فرهنگ است که در هر جا و در میان هر قومى باشد، کربلا آفرین مى‌گردد و انسانها را مبارزانى با ستم و مدافعانى نسبت به حق تربیت مى‌کند.

باورهای این فرهنگ

فرهنگ عاشورا همان زیر بناى عقیدتى و فکرى است که در امام حسین(ع) و شهداى کربلا و اسراى اهل بیت(ع) بود و سبب پیدایش آن حماسه و ماندگارى آن قیام شد.

مجموعۀ آن باورها و ارزشها و مفاهیم را مى‌توان در عنوانهاى زیر خلاصه کرد:

  • مقابله با تحریف دین
  • مبارزه با ستم طاغوتها و جور حکومتها
  • عزت و شرافت انسان
  • ترجیح مرگ سرخ بر زندگى ذلت بار
  • پیروزى خون بر شمشیر و شهادت بر فاجعه
  • شهادت طلبى و آمادگى براى مرگ
  • احیاء فریضه امر به معروف و نهى از منکر و سنتهاى اسلامى
  • فتوت و جوانمردى حتى در برخورد با دشمن
  • نفى سازش با جور یا رضایت به ستم
  • اصلاح طلبى در جامعه
  • عمل به تکلیف به خاطر رضاى خدا
  • تکلیف‌گرایى چه به صورت فتح یا کشته شدن
  • جهاد و فداکارى همه جانبه
  • قربانى کردن خود در راه احیاء دین
  • آمیختن عرفان با حماسه و جهاد با گریه
  • قیام خالصانه براى خدا
  • نماز اول وقت
  • شجاعت و شهامت در برابر دشمن
  • صبر و مقاومت در راه هدف تا مرز جان
  • ایثار، وفا، پیروزى گروه اندک ولى حق بر انبوه گروه باطل،
  • هوادارى از امام حق و برائت و بیزارى از حکام جور
  • حفظ کرامت امت اسلامى
  • لبیک گویى به فریاد استغاثۀ مظلومان
  • فدا شدن انسانها در راه ارزشها و...

براى تک تک محورهاى یاد شده،مى‌توان از سخنان امام حسین(ع)و اصحابش، یا نحوۀ عمل و موضعگیرى و جهاد و شهادتشان سند آورد و این فرهنگنامه را مستندتر ساخت. این فرهنگ غنى و متعالى هم در حماسه‌سازان عاشورا بود، هم باید در پیروان امام حسین(ع) و مدعیان همخطى با جریان عاشورا و تداوم آن راه باشد و عاشورائیان، هم هوادار حرکتهاى در راستاى قیام کربلا باشند و هم بیزارى از ادامه‌دهندگان راه دشمنان سیدالشهدا(ع) را نشان دهند، چرا که راضیان به آن جنایتها نیز ملعونند. در زیارت عاشورا است: «فلعن الله امة سمعت بذلک فرضیت به...»فرهنگ عاشورا،خط«ولایت و برائت»است.

منبع