سفیان بن مصعب عبدی کوفی‌: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
ابو محمّد سفیان بن مصعب از اصحاب گرانقدر امام جعفر صادق (ع) و از شعرای متعهّد شیعی بوده است. وی به سال 104 ه. ق. متولد شد.
'''سفیان بن مصعب عبدی کوفی''' از اصحاب امام صادق(ع) و از شاعران شیعی بود.{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
او با شعر خود به اهل بیت تقرّب جسته و با صدق نیت و خلوصّ ارادت از مقبولین درگاه آنان گردیده است. شعر او متضمّن بسیاری از مناقب مشهور امیر مؤمنان علی (ع) و ستایش فراوانی از آن جناب و خاندان پاک اوست. شیوه کارش این بود که از امام صادق (ع) حدیثی را در مناقب عترت طاهره فرامی‌گرفت و آن را به نظم درمی‌آورد و بر امام (ع) عرضه می‌کرد.
| نام                    = سفیان بن مصعب عبدی کوفی‌
مرحوم علامه امینی، سفیان بن مصعب را از شعرای غدیر شمرده و قسمتی از ابیات بلند او را در این‌باره و سایر فضایل علی (ع) و خاندان پیامبر (ص) نقل کرده است و نیز راجع‌به صحّت مذهب و حسن عقیده‌ی او استدلال و تأکید نموده است. <ref> الغدیر؛ ج 2، ص 294.</ref>
| تصویر                  =
شیخ کشّی روایت کرده که امام صادق (ع) به سفیان بن مصعب فرمودند: «شعری بسرای که زنان به خواندنش نوحه‌گری کنند.»
| توضیح تصویر            =
همچنین از سماعه روایت آورده که امام (ع) فرمودند: «ای شیعیان! شعر عبدی را به فرزندان خود بیاموزید که او بر دین خدا است» <ref>اختیار معرفة الرجال؛ ج 2، ص 704.</ref> . مرحوم کلینی نیز به سند خود روایت کرده که هنگامی که عبدی در خانه امام صادق (ع) اشعار خود را در مرثیه‌ی سیّد الشّهداء می‌خواند، آن‌چنان شیونی برپا شد که مردم بر درب خانه‌ی امام جمع شدند و امام (ع) به خاطر جلوگیری از هجوم مأموران عباسی فرمودند: «کودکی از ما بیهوش شده بود و زنان بدان خاطر شیون کردند.» <ref> روضه کافی؛ حدیث 263.</ref>
| نام اصلی              =
عبدی کوفی به سال 178 هجری در کوفه از دنیا رفت. <ref> ادب الطف؛ ج 1، ص 170 و 171. الغدیر؛ ج 2، ص 294- 297.</ref>
| زمینه فعالیت          =
| ملیت                  =
| تاریخ تولد            = ۱۰۴ ه. ق.
| محل تولد                =
| والدین                = 
| تاریخ مرگ              = سال ۱۷۸ هجری
| محل مرگ                = کوفه
| علت مرگ                =
| محل زندگی              =
| مختصات محل زندگی        =
| مدفن                  =
|مذهب                  = شیعه
|در زمان حکومت          = بنی عباس
|اتفاقات مهم            =
| نام دیگر              =
|لقب                    =
|بنیانگذار              =
| پیشه                  = شاعر
| سال‌های نویسندگی        =
|سبک نوشتاری            =
|کتاب‌ها                =
|مقاله‌ها                =
|نمایشنامه‌ها            =
|فیلم‌نامه‌ها              =
|دیوان اشعار            =
|تخلص                    =
|فیلم ساخته بر اساس اثر=
| همسر                    =
| شریک زندگی            =
| فرزندان               =
|تحصیلات                  =
|دانشگاه                =
|حوزه                  =
|شاگرد                  =
|استاد                  =
|علت شهرت              =
| تأثیرگذاشته بر         =
| تأثیرپذیرفته از         =
| وب‌گاه                  =
|گفتاورد                =
|امضا                  =
}}


1- لقد هدّ رکنی رزء آل محمّدو تلک الرزایا و الخطوب عظام
==زندگی‌نامه==
ابو محمد سفیان بن مصعب به سال ۱۰۴ ه. ق. متولد شد. او با شعر خود به [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]] تقرب جست. شعر او متضمن بسیاری از مناقب مشهور امیر مؤمنان علی(ع) و ستایش فراوان ایشان و خاندان پاک اوست. شیوه کارش این بود که از امام صادق(ع) حدیثی را در مناقب عترت طاهره فرامی‌گرفت و آن را به نظم درمی‌آورد و بر امام(ع) عرضه می‌کرد.


2- و ابکت جفونی بالفرات مصارع‌لآل النّبی المصطفی و عظام
مرحوم کلینی نیز به سند خود روایت کرده که هنگامی که عبدی در خانه امام صادق (ع) اشعار خود را در مرثیه‌ی [[حسین|سیّد الشّهداء]] می‌خواند، آن‌چنان شیونی برپا شد که مردم بر درب خانه‌ی امام جمع شدند و امام(ع) به خاطر جلوگیری از هجوم مأموران عباسی فرمودند: «کودکی از ما بیهوش شده بود و زنان بدان خاطر شیون کردند.» <ref> روضه کافی؛ حدیث ۲۶۳.</ref>


3- عظام باکناف الفرات زکیّةبهنّ علینا حرمة و ذمام
عبدی کوفی در سال ۱۷۸ هجری در کوفه از دنیا رفت. <ref> ادب الطف؛ ج ۱، ص ۱۷۰ و ۱۷۱. الغدیر؛ ج ۲، ص ۲۹۴- ۲۹۷.</ref>


4- فکم حرّة مسبیة و یتیمةو کم من کریم قد علاه حسام
مرحوم علامه امینی، سفیان بن مصعب را از شعرای غدیر شمرده و قسمتی از ابیات بلند او را در این‌باره و سایر فضایل علی(ع) و خاندان پیامبر(ص) نقل کرده است و نیز راجع‌به صحت مذهب و حسن عقیده‌ی او استدلال و تاکید نموده است.<ref> الغدیر؛ ج ۲، ص ۲۹۴.</ref>


5- لآل رسول اللّه صلّت علیهم‌ملائکة بیض الوجوه کرام
شیخ کشی روایت کرده که امام صادق (ع) به سفیان بن مصعب فرمودند: «شعری بسرای که زنان به خواندنش نوحه‌گری کنند.» همچنین از سماعه روایت آورده که امام (ع) فرمودند: «ای شیعیان! شعر عبدی را به فرزندان خود بیاموزید که او بر دین خدا است»<ref>اختیار معرفة الرجال؛ ج ۲، ص ۷۰۴.</ref> .


6- افاطم اشجانی بذوک ذو و العلی‌فشبت و إنی صادق لغلام
==نمونه اشعار==


7- و أضحیت لا ألتذّ طیب معیشتی‌کأنّ علیّ الطیبات حرام
=== نمونه یک ===
۱- لقد هدّ رکنی رزء آل محمّدو تلک الرزایا و الخطوب عظام


8- و لا البارد العذب الفرات اسیغه‌و لا ظلّ یهنینی الغداة طعام
۲- و ابکت جفونی بالفرات مصارع‌لآل النّبی المصطفی و عظام


9- یقولون لی صبرا جمیلا و سلوةو ما لی الی الصبر الجمیل مرام
۳- عظام باکناف الفرات زکیّةبهنّ علینا حرمة و ذمام


10- فکیف اصطباری بعد آل محمّدو فی القلب منی لوعة و ضرام <ref>ادب الطف؛ ج 1، ص 169.</ref>
۴- فکم حرّة مسبیة و یتیمةو کم من کریم قد علاه حسام


1- مصیبت خاندان پیامبر وجودم را به لرزه درآورد، و این مصیبت‌ها بسیار بزرگ و عظیم است.
۵- لآل رسول اللّه صلّت علیهم‌ملائکة بیض الوجوه کرام


2- چشم‌های من در کنار فرات برای جسم‌های به خون غلتیده گریان شد. برای خاندان بزرگ پیامبر برگزیده.
۶- افاطم اشجانی بذوک ذو و العلی‌فشبت و إنی صادق لغلام


3- بزرگانی که بسیار پاک و منزه هستند، در کنار فرات (کشته شدند). که این بزرگان نزد ما دارای حرمت و کرامت هستند.
۷- و أضحیت لا ألتذّ طیب معیشتی‌کأنّ علیّ الطیبات حرام


4- چه زنان پاک و آزاده‌ای و چه یتیمانی که آواره شدند و چه بزرگوارانی که بر آنها شمشیر فرود آمد.
۸- و لا البارد العذب الفرات اسیغه‌و لا ظلّ یهنینی الغداة طعام


5- بر خاندان رسول اللّه (ص) فرشتگانی درود فرستادند. فرشتگانی که خوش‌سیما و بزرگوارند.
۹- یقولون لی صبرا جمیلا و سلوةو ما لی الی الصبر الجمیل مرام


6- ای فاطمه (س)! فرزندان بزرگوار تو مرا متألّم کردند، و آن تألّم در وجود من شعله‌ور گشت و من فرد صادقی هستم.
۱۰- فکیف اصطباری بعد آل محمّدو فی القلب منی لوعة و ضرام <ref>ادب الطف؛ ج ۱، ص ۱۶۹.</ref>


7- و روزگار خود را طوری سپری می‌کنم، که زندگی برای من لذّتی نداشته باشد، که گویا چیزهای گوارا و لذیذ بر من حرام است.
'''ترجمه:'''


8- و آب شیرین و گوارا مرا سیراب نمی‌کند و هیچ سایه و غذایی برای من گوارا نیست.
۱- مصیبت خاندان پیامبر وجودم را به لرزه درآورد، و این مصیبت‌ها بسیار بزرگ و عظیم است.


9- به من می‌گویند که صبر جمیل و آسایش پیشه کن در حالی‌که هیچ راهی برای رسیدن به صبر جمیل وجود ندارد.
۲- چشم‌های من در کنار فرات برای جسم‌های به خون غلتیده گریان شد. برای خاندان بزرگ پیامبر برگزیده.


10- چگونه صبر پیشه کنم بعد از این همه مصیبت که بر آل محمد (ص) وارد شد، در حالی که در دل من درد و رنج می‌باشد.
۳- بزرگانی که بسیار پاک و منزه هستند، در کنار فرات (کشته شدند). که این بزرگان نزد ما دارای حرمت و کرامت هستند.


۴- چه زنان پاک و آزاده‌ای و چه یتیمانی که آواره شدند و چه بزرگوارانی که بر آنها شمشیر فرود آمد.


۵- بر خاندان رسول اللّه (ص) فرشتگانی درود فرستادند. فرشتگانی که خوش‌سیما و بزرگوارند.


1- و زوج بضعته الزّهراء یکنفهادون الوری و أبو أبنائها النجب
۶- ای فاطمه (س)! فرزندان بزرگوار تو مرا متألّم کردند، و آن تألّم در وجود من شعله‌ور گشت و من فرد صادقی هستم.


2- من کل مجتهد فی اللّه معتضدباللّه معتقد للّه محتسب
۷- و روزگار خود را طوری سپری می‌کنم، که زندگی برای من لذّتی نداشته باشد، که گویا چیزهای گوارا و لذیذ بر من حرام است.


3- هادین للرشد إن لیل الضلال دجاکانوا لطارقهم أهدی من الشهب
۸- و آب شیرین و گوارا مرا سیراب نمی‌کند و هیچ سایه و غذایی برای من گوارا نیست.


4- لقّبت بالرفض لما أن منحتهم‌ودّی و أحسن ما أدعی به لقبی
۹- به من می‌گویند که صبر جمیل و آسایش پیشه کن در حالی‌که هیچ راهی برای رسیدن به صبر جمیل وجود ندارد.


5- صلاة ذی العرش تتری کل آونةعلی ابن فاطمة الکشّاف للکرب
۱۰- چگونه صبر پیشه کنم بعد از این همه مصیبت که بر آل محمد(ص) وارد شد، در حالی که در دل من درد و رنج می‌باشد.


6- و أبنیه من هالک بالسمّ محترم‌و من معفّر خدّ فی الثری ترب
=== نمونه دو ===
۱- و زوج بضعته الزّهراء یکنفهادون الوری و أبو أبنائها النجب


7- و العابد الزاهد السجّاد یتبعه‌و باقر العلم دانی غایة الطلب
۲- من کل مجتهد فی اللّه معتضدباللّه معتقد للّه محتسب


8- و جعفر و ابنه موسی و یتبعه البرّ الرضا و الجواد العابد الدئب
۳- هادین للرشد إن لیل الضلال دجاکانوا لطارقهم أهدی من الشهب


9- و العسکریین و المهدی قائمهم‌ذو الأمر لابس أثواب الهدی القشب
۴- لقّبت بالرفض لما أن منحتهم‌ودّی و أحسن ما أدعی به لقبی


10- من یملأ الأرض عدلا بعد ما ملئت‌جورا و یقمع أهل الزیغ و الشغب
۵- صلاة ذی العرش تتری کل آونةعلی ابن فاطمة الکشّاف للکرب


11- یا صاحب الکوثر الرقراق زاخرةذود النواصب عن سلساله الخصب
۶- و أبنیه من هالک بالسمّ محترم‌و من معفّر خدّ فی الثری ترب


12- حتی لقد و سمت کلما جباههم‌خواطری بمضاء الشعر و الخطب <ref> همان؛ ص 178 و 179.</ref>
۷- و العابد الزاهد السجّاد یتبعه‌و باقر العلم دانی غایة الطلب


1- علی (ع)! تو همسر پاره‌ی تن پیامبر و تنها نگهبان زهرا (س) و پدر فرزندان نجیب اویی!
۸- و جعفر و ابنه موسی و یتبعه البرّ الرضا و الجواد العابد الدئب


2- فرزندانی که در راه خدا پر جد و جهدند و از او یاری می‌جویند و به وی معتقدند و برای او کار می‌کنند.
۹- و العسکریین و المهدی قائمهم‌ذو الأمر لابس أثواب الهدی القشب


3- و چنان راهنمایانی هستند که اگر شب تاریک گمراهی، سایه بر سرها گسترد شبروان را بهتر از هر کوکب و شهابی، رهبری می‌کنند.
۱۰- من یملأ الأرض عدلا بعد ما ملئت‌جورا و یقمع أهل الزیغ و الشغب


4- از آن روز که مهر خود را به پای آنان ریختم، مرا رافضی خواندند و این لقب بهترین نام من است.
۱۱- یا صاحب الکوثر الرقراق زاخرةذود النواصب عن سلساله الخصب


5- در راه خدای ذو العرش، پیوسته و همیشه بر روان فرزندان غمگسار فاطمه باد!
۱۲- حتی لقد و سمت کلما جباههم‌خواطری بمضاء الشعر و الخطب <ref> ادب الطف؛ ج ۱، ص ۱۷۸ و ۱۷۹.</ref>


6- آن دو فرزند که یکی به سم کشنده مسموم شد و دیگری با گونه‌ی خاک‌آلود، در خاک آرمید.
'''ترجمه:'''


7- و پس از وی، عابد زاهد، امام سجاد (ع) است و آنگاه باقر العلمی که به غایت طلب نزدیک است.
۱- علی (ع)! تو همسر پاره‌ی تن پیامبر و تنها نگهبان زهرا(س) و پدر فرزندان نجیب اویی!


8- و جعفر صادق (ع) و فرزندش موسی (ع) و پس از آن امام نیکوکاری چون حضرت رضا (ع) و امام جواد (ع)، عابد و کوشا.
۲- فرزندانی که در راه خدا پر جد و جهدند و از او یاری می‌جویند و به وی معتقدند و برای او کار می‌کنند.


9- و امام عسکری و مهدی که قائم آنان و صاحب امری است که تشریف نظیف و سپید هدایت بر تن دارد.
۳- و چنان راهنمایانی هستند که اگر شب تاریک گمراهی، سایه بر سرها گسترد شبروان را بهتر از هر کوکب و شهابی، رهبری می‌کنند.


10- و زمین را پس از آنکه از ستم پر شده باشد از عدل و داد پر می‌کند و گمراهان و بدکاران را برمی‌اندازد.
۴- از آن روز که مهر خود را به پای آنان ریختم، مرا رافضی خواندند و این لقب بهترین نام من است.


12 و 11- ای علی! من در راه عشق تو، گروهی از دشمنان بی‌باکت را با بیرون ریختن اندیشه و گفتار تدریجی خویش، کوبیدم تا اندیشه‌های من با شمشیر برّان شعر و سخن، داغ ننگ بر جبین آنها زد.
۵- در راه خدای ذو العرش، پیوسته و همیشه بر روان فرزندان غمگسار فاطمه باد!


۶- آن دو فرزند که یکی به سم کشنده مسموم شد و دیگری با گونه‌ی خاک‌آلود، در خاک آرمید.


1- آل النّبیّ محمّدأهل الفضایل و المناقب
۷- و پس از وی، عابد زاهد، امام سجاد(ع) است و آنگاه باقر العلمی که به غایت طلب نزدیک است.


2- ألمرشدون من العمی‌و المنقذون من اللوازب
۸- و جعفر صادق(ع) و فرزندش موسی(ع) و پس از آن امام نیکوکاری چون حضرت رضا(ع) و امام جواد(ع)، عابد و کوشا.


3- ألصّادقون النّاطقون‌السّابقون إلی الرغائب
۹- و امام عسکری و مهدی که قائم آنان و صاحب امری است که تشریف نظیف و سپید هدایت بر تن دارد.


4- فولاهم فرض من الرّحمن فی القرآن واجب
۱۰- و زمین را پس از آنکه از ستم پر شده باشد از عدل و داد پر می‌کند و گمراهان و بدکاران را برمی‌اندازد.


5- و هم الصراط فمستقیم‌فوقه ناج و ناکب <ref> الغدیر؛ ج 2، ص 305.</ref>
۱۲ و ۱۱- ای علی! من در راه عشق تو، گروهی از دشمنان بی‌باکت را با بیرون ریختن اندیشه و گفتار تدریجی خویش، کوبیدم تا اندیشه‌های من با شمشیر برّان شعر و سخن، داغ ننگ بر جبین آن‌ها زد.


1- دودمان محمّد نبی (ص)، اهل فضیلت و منقبت هستند.
=== نمونه سه ===
۱- آل النّبیّ محمّدأهل الفضایل و المناقب


2- اینان روشنی‌بخش کوردلان و دستگیر درماندگانند.
۲- ألمرشدون من العمی‌و المنقذون من اللوازب


3- آنان راستگویان پیشگام در کارهای پسندیده می‌باشند.
۳- ألصّادقون النّاطقون‌السّابقون إلی الرغائب


4- و ولای آنان از جانب خدای رحمان، در قرآن فرض و واجب گردیده است.
۴- فولاهم فرض من الرّحمن فی القرآن واجب


5- ایشان صراط مستقیمند که گروهی از مردم در این راه رستگار و عده‌ای از راه آنان منحرف می‌شوند.
۵- و هم الصراط فمستقیم‌فوقه ناج و ناکب <ref> الغدیر؛ ج ۲، ص ۳۰۵.</ref>


'''ترجمه:'''


1- یا سادتی یا بنی علیّ‌یا آل طه و آل صاد
۱- دودمان محمّد نبی(ص)، اهل فضیلت و منقبت هستند.


2- من ذا یوازیکم و أنتم‌خلایف اللّه فی البلاد
۲- اینان روشنی‌بخش کوردلان و دستگیر درماندگانند.


3- انتم نجوم الهدی اللواتی‌یهدی بها اللّه کلّ هاد
۳- آنان راستگویان پیشگام در کارهای پسندیده می‌باشند.


4- لو لا هداکم إذا ضللناو التبس الغیّ بالرّشاد
۴- و ولای آنان از جانب خدای رحمان، در قرآن فرض و واجب گردیده است.


5- لا زلت فی حبّکم اوالی‌عمری و فی بغضکم اعادی
۵- ایشان صراط مستقیمند که گروهی از مردم در این راه رستگار و عده‌ای از راه آنان منحرف می‌شوند.


6- و ما تزوّدت غیر حبّی‌إیّاکم و هو خیر زاد <ref>همان؛ ص 317.</ref>
=== نمونه چهار ===
۱- یا سادتی یا بنی علیّ‌یا آل طه و آل صاد


1- ای سروران من و ای فرزندان علی! ای آل طه و ای خاندان رسول خدا (ص)!
۲- من ذا یوازیکم و أنتم‌خلایف اللّه فی البلاد


2- کیست که با شما برابری کند؟ چه شما بندگان خدا در روی زمین هستید.
۳- انتم نجوم الهدی اللواتی‌یهدی بها اللّه کلّ هاد


3- شمایید آن ستارگان هدایتی که خداوند رهسپاران این راه را به شما رهبری می‌کند.
۴- لو لا هداکم إذا ضللناو التبس الغیّ بالرّشاد


4- اگر رهبری شما نبود، ما به ضلالت می‌افتادیم و گمراهی با هدایت مشتبه می‌شد.
۵- لا زلت فی حبّکم اوالی‌عمری و فی بغضکم اعادی


5- توشه‌ای جز مهر شما ندارم و آن بهترین زاد و ذخیره و پشتوانه‌ی من در پهنه‌ی حشر است.
۶- و ما تزوّدت غیر حبّی‌إیّاکم و هو خیر زاد <ref>الغدیر، ج۲، ص۱۷۳.</ref>


6- دوستی شما و بیزاری از بدگویانتان، اعتقاد من است.
'''ترجمه:'''


۱- ای سروران من و ای فرزندان علی! ای آل طه و ای خاندان رسول خدا (ص)!


۲- کیست که با شما برابری کند؟ چه شما بندگان خدا در روی زمین هستید.


۳- شمایید آن ستارگان هدایتی که خداوند رهسپاران این راه را به شما رهبری می‌کند.


۴- اگر رهبری شما نبود، ما به ضلالت می‌افتادیم و گمراهی با هدایت مشتبه می‌شد.


۵- توشه‌ای جز مهر شما ندارم و آن بهترین زاد و ذخیره و پشتوانه‌ی من در پهنه‌ی حشر است.
۶- دوستی شما و بیزاری از بدگویانتان، اعتقاد من است.


==منابع==
==منابع==
دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمد زاده ،ج‌1،ص:67-70.


*[http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=700738&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author دانشنامه‌ی شعر عاشورایی، محمد زاده، ج‌۱، ص:۶۷-۷۰.]


==پی نوشت==
==پی‌نوشت==
<references />{{شاعران}}
[[رده:افراد]]
[[رده:شاعران]]
[[رده:شاعران عرب]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۲۵

سفیان بن مصعب عبدی کوفی از اصحاب امام صادق(ع) و از شاعران شیعی بود.

سفیان بن مصعب عبدی کوفی‌
زادروز ۱۰۴ ه. ق.
مرگ سال ۱۷۸ هجری
کوفه
در زمان حکومت بنی عباس
پیشه شاعر

زندگی‌نامهویرایش

ابو محمد سفیان بن مصعب به سال ۱۰۴ ه. ق. متولد شد. او با شعر خود به اهل بیت تقرب جست. شعر او متضمن بسیاری از مناقب مشهور امیر مؤمنان علی(ع) و ستایش فراوان ایشان و خاندان پاک اوست. شیوه کارش این بود که از امام صادق(ع) حدیثی را در مناقب عترت طاهره فرامی‌گرفت و آن را به نظم درمی‌آورد و بر امام(ع) عرضه می‌کرد.

مرحوم کلینی نیز به سند خود روایت کرده که هنگامی که عبدی در خانه امام صادق (ع) اشعار خود را در مرثیه‌ی سیّد الشّهداء می‌خواند، آن‌چنان شیونی برپا شد که مردم بر درب خانه‌ی امام جمع شدند و امام(ع) به خاطر جلوگیری از هجوم مأموران عباسی فرمودند: «کودکی از ما بیهوش شده بود و زنان بدان خاطر شیون کردند.» [۱]

عبدی کوفی در سال ۱۷۸ هجری در کوفه از دنیا رفت. [۲]

مرحوم علامه امینی، سفیان بن مصعب را از شعرای غدیر شمرده و قسمتی از ابیات بلند او را در این‌باره و سایر فضایل علی(ع) و خاندان پیامبر(ص) نقل کرده است و نیز راجع‌به صحت مذهب و حسن عقیده‌ی او استدلال و تاکید نموده است.[۳]

شیخ کشی روایت کرده که امام صادق (ع) به سفیان بن مصعب فرمودند: «شعری بسرای که زنان به خواندنش نوحه‌گری کنند.» همچنین از سماعه روایت آورده که امام (ع) فرمودند: «ای شیعیان! شعر عبدی را به فرزندان خود بیاموزید که او بر دین خدا است»[۴] .

نمونه اشعارویرایش

نمونه یکویرایش

۱- لقد هدّ رکنی رزء آل محمّدو تلک الرزایا و الخطوب عظام

۲- و ابکت جفونی بالفرات مصارع‌لآل النّبی المصطفی و عظام

۳- عظام باکناف الفرات زکیّةبهنّ علینا حرمة و ذمام

۴- فکم حرّة مسبیة و یتیمةو کم من کریم قد علاه حسام

۵- لآل رسول اللّه صلّت علیهم‌ملائکة بیض الوجوه کرام

۶- افاطم اشجانی بذوک ذو و العلی‌فشبت و إنی صادق لغلام

۷- و أضحیت لا ألتذّ طیب معیشتی‌کأنّ علیّ الطیبات حرام

۸- و لا البارد العذب الفرات اسیغه‌و لا ظلّ یهنینی الغداة طعام

۹- یقولون لی صبرا جمیلا و سلوةو ما لی الی الصبر الجمیل مرام

۱۰- فکیف اصطباری بعد آل محمّدو فی القلب منی لوعة و ضرام [۵]

ترجمه:

۱- مصیبت خاندان پیامبر وجودم را به لرزه درآورد، و این مصیبت‌ها بسیار بزرگ و عظیم است.

۲- چشم‌های من در کنار فرات برای جسم‌های به خون غلتیده گریان شد. برای خاندان بزرگ پیامبر برگزیده.

۳- بزرگانی که بسیار پاک و منزه هستند، در کنار فرات (کشته شدند). که این بزرگان نزد ما دارای حرمت و کرامت هستند.

۴- چه زنان پاک و آزاده‌ای و چه یتیمانی که آواره شدند و چه بزرگوارانی که بر آنها شمشیر فرود آمد.

۵- بر خاندان رسول اللّه (ص) فرشتگانی درود فرستادند. فرشتگانی که خوش‌سیما و بزرگوارند.

۶- ای فاطمه (س)! فرزندان بزرگوار تو مرا متألّم کردند، و آن تألّم در وجود من شعله‌ور گشت و من فرد صادقی هستم.

۷- و روزگار خود را طوری سپری می‌کنم، که زندگی برای من لذّتی نداشته باشد، که گویا چیزهای گوارا و لذیذ بر من حرام است.

۸- و آب شیرین و گوارا مرا سیراب نمی‌کند و هیچ سایه و غذایی برای من گوارا نیست.

۹- به من می‌گویند که صبر جمیل و آسایش پیشه کن در حالی‌که هیچ راهی برای رسیدن به صبر جمیل وجود ندارد.

۱۰- چگونه صبر پیشه کنم بعد از این همه مصیبت که بر آل محمد(ص) وارد شد، در حالی که در دل من درد و رنج می‌باشد.

نمونه دوویرایش

۱- و زوج بضعته الزّهراء یکنفهادون الوری و أبو أبنائها النجب

۲- من کل مجتهد فی اللّه معتضدباللّه معتقد للّه محتسب

۳- هادین للرشد إن لیل الضلال دجاکانوا لطارقهم أهدی من الشهب

۴- لقّبت بالرفض لما أن منحتهم‌ودّی و أحسن ما أدعی به لقبی

۵- صلاة ذی العرش تتری کل آونةعلی ابن فاطمة الکشّاف للکرب

۶- و أبنیه من هالک بالسمّ محترم‌و من معفّر خدّ فی الثری ترب

۷- و العابد الزاهد السجّاد یتبعه‌و باقر العلم دانی غایة الطلب

۸- و جعفر و ابنه موسی و یتبعه البرّ الرضا و الجواد العابد الدئب

۹- و العسکریین و المهدی قائمهم‌ذو الأمر لابس أثواب الهدی القشب

۱۰- من یملأ الأرض عدلا بعد ما ملئت‌جورا و یقمع أهل الزیغ و الشغب

۱۱- یا صاحب الکوثر الرقراق زاخرةذود النواصب عن سلساله الخصب

۱۲- حتی لقد و سمت کلما جباههم‌خواطری بمضاء الشعر و الخطب [۶]

ترجمه:

۱- علی (ع)! تو همسر پاره‌ی تن پیامبر و تنها نگهبان زهرا(س) و پدر فرزندان نجیب اویی!

۲- فرزندانی که در راه خدا پر جد و جهدند و از او یاری می‌جویند و به وی معتقدند و برای او کار می‌کنند.

۳- و چنان راهنمایانی هستند که اگر شب تاریک گمراهی، سایه بر سرها گسترد شبروان را بهتر از هر کوکب و شهابی، رهبری می‌کنند.

۴- از آن روز که مهر خود را به پای آنان ریختم، مرا رافضی خواندند و این لقب بهترین نام من است.

۵- در راه خدای ذو العرش، پیوسته و همیشه بر روان فرزندان غمگسار فاطمه باد!

۶- آن دو فرزند که یکی به سم کشنده مسموم شد و دیگری با گونه‌ی خاک‌آلود، در خاک آرمید.

۷- و پس از وی، عابد زاهد، امام سجاد(ع) است و آنگاه باقر العلمی که به غایت طلب نزدیک است.

۸- و جعفر صادق(ع) و فرزندش موسی(ع) و پس از آن امام نیکوکاری چون حضرت رضا(ع) و امام جواد(ع)، عابد و کوشا.

۹- و امام عسکری و مهدی که قائم آنان و صاحب امری است که تشریف نظیف و سپید هدایت بر تن دارد.

۱۰- و زمین را پس از آنکه از ستم پر شده باشد از عدل و داد پر می‌کند و گمراهان و بدکاران را برمی‌اندازد.

۱۲ و ۱۱- ای علی! من در راه عشق تو، گروهی از دشمنان بی‌باکت را با بیرون ریختن اندیشه و گفتار تدریجی خویش، کوبیدم تا اندیشه‌های من با شمشیر برّان شعر و سخن، داغ ننگ بر جبین آن‌ها زد.

نمونه سهویرایش

۱- آل النّبیّ محمّدأهل الفضایل و المناقب

۲- ألمرشدون من العمی‌و المنقذون من اللوازب

۳- ألصّادقون النّاطقون‌السّابقون إلی الرغائب

۴- فولاهم فرض من الرّحمن فی القرآن واجب

۵- و هم الصراط فمستقیم‌فوقه ناج و ناکب [۷]

ترجمه:

۱- دودمان محمّد نبی(ص)، اهل فضیلت و منقبت هستند.

۲- اینان روشنی‌بخش کوردلان و دستگیر درماندگانند.

۳- آنان راستگویان پیشگام در کارهای پسندیده می‌باشند.

۴- و ولای آنان از جانب خدای رحمان، در قرآن فرض و واجب گردیده است.

۵- ایشان صراط مستقیمند که گروهی از مردم در این راه رستگار و عده‌ای از راه آنان منحرف می‌شوند.

نمونه چهارویرایش

۱- یا سادتی یا بنی علیّ‌یا آل طه و آل صاد

۲- من ذا یوازیکم و أنتم‌خلایف اللّه فی البلاد

۳- انتم نجوم الهدی اللواتی‌یهدی بها اللّه کلّ هاد

۴- لو لا هداکم إذا ضللناو التبس الغیّ بالرّشاد

۵- لا زلت فی حبّکم اوالی‌عمری و فی بغضکم اعادی

۶- و ما تزوّدت غیر حبّی‌إیّاکم و هو خیر زاد [۸]

ترجمه:

۱- ای سروران من و ای فرزندان علی! ای آل طه و ای خاندان رسول خدا (ص)!

۲- کیست که با شما برابری کند؟ چه شما بندگان خدا در روی زمین هستید.

۳- شمایید آن ستارگان هدایتی که خداوند رهسپاران این راه را به شما رهبری می‌کند.

۴- اگر رهبری شما نبود، ما به ضلالت می‌افتادیم و گمراهی با هدایت مشتبه می‌شد.

۵- توشه‌ای جز مهر شما ندارم و آن بهترین زاد و ذخیره و پشتوانه‌ی من در پهنه‌ی حشر است.

۶- دوستی شما و بیزاری از بدگویانتان، اعتقاد من است.

منابعویرایش

پی‌نوشتویرایش

  1. روضه کافی؛ حدیث ۲۶۳.
  2. ادب الطف؛ ج ۱، ص ۱۷۰ و ۱۷۱. الغدیر؛ ج ۲، ص ۲۹۴- ۲۹۷.
  3. الغدیر؛ ج ۲، ص ۲۹۴.
  4. اختیار معرفة الرجال؛ ج ۲، ص ۷۰۴.
  5. ادب الطف؛ ج ۱، ص ۱۶۹.
  6. ادب الطف؛ ج ۱، ص ۱۷۸ و ۱۷۹.
  7. الغدیر؛ ج ۲، ص ۳۰۵.
  8. الغدیر، ج۲، ص۱۷۳.