روضه خوانی: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۴۵۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۶ نوامبر ۲۰۱۸
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۳: خط ۲۳:
روضه خوانی دو ویژگی دارد: نخست انکه قضایا و حوادث کربلا را برای دیگران بازمی گوید و دوم آنکه مرثیه خوانی می کند. روشن است که ویژگی اول، مقتل خوانی است و روضه خوان طوری مقتل را ادا می کند که لحن خطابی، سؤالی، خواهش و ... آن را مشخص شود و اصل مطلب و مفهوم واقعی عبارات به به راحتی فهمیده شود. ویژگی دوم، به خواندن مرثیه مذهبی ارتباط دارد. <ref>انوری پور، 1390، ص 58.</ref> در این منظومه عاشورایی، وقایع تاریخی مطرح نیست، زیرا خواننده از پیش با موضوع آشناست. در نتیجه شاعر بدون مقدمه، سراغ وقایع حزن انگیز عاشورا می رود. از دیگر ویژگی های این مراثی، جزئی نگری و روایی، سادگی زبان و کاربرد قالب مصنوعی است. <ref>اسلامی در پایگاه اطلاع رسانی حوزه.</ref>
روضه خوانی دو ویژگی دارد: نخست انکه قضایا و حوادث کربلا را برای دیگران بازمی گوید و دوم آنکه مرثیه خوانی می کند. روشن است که ویژگی اول، مقتل خوانی است و روضه خوان طوری مقتل را ادا می کند که لحن خطابی، سؤالی، خواهش و ... آن را مشخص شود و اصل مطلب و مفهوم واقعی عبارات به به راحتی فهمیده شود. ویژگی دوم، به خواندن مرثیه مذهبی ارتباط دارد. <ref>انوری پور، 1390، ص 58.</ref> در این منظومه عاشورایی، وقایع تاریخی مطرح نیست، زیرا خواننده از پیش با موضوع آشناست. در نتیجه شاعر بدون مقدمه، سراغ وقایع حزن انگیز عاشورا می رود. از دیگر ویژگی های این مراثی، جزئی نگری و روایی، سادگی زبان و کاربرد قالب مصنوعی است. <ref>اسلامی در پایگاه اطلاع رسانی حوزه.</ref>


نمونه ای از روضه منظوم اهل بیت در کربلا به  نقل از شیخ حسن لاهیج ملا (عاجز آملی) ذکر می شود:  
نمونه ای از روضه منظوم اهل بیت در کربلا به  نقل از شیخ حسن لاهیج ملا (عاجز آملی) ذکر می شود: <ref>لاهیج ملا، 1390، ص 83-84.</ref>


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۳۲: خط ۳۲:
{{ب| بی بهشت می وزد از خاک کربلا | عریان فتاده با تن مجروح و بی سر است}}  
{{ب| بی بهشت می وزد از خاک کربلا | عریان فتاده با تن مجروح و بی سر است}}  
{{ب| قربان آن کس که به صحرای کربلا | چون تربت حسین به از مشک اذفر است}}
{{ب| قربان آن کس که به صحرای کربلا | چون تربت حسین به از مشک اذفر است}}
{{ب| رفتن به کربلا | }}
{{ب| رفتن به کربلا به سر قبر کشتگان | دیدم چهار گوش به هر قبر زیور است}}
{{ب| قبری میان روضه به شش گوشه دیدمش | مانند تاج بر سر این هفت کشور است}}
{{ب| پرسیدم از کسی به جوابم به ناله گفت | پایین پای قبر حسین قبر اکبر است}}
{{ب| ای کام دل ندیده به قربان آن دلی | کاندر لحد فتاده ملول و مکدر است}}
{{ب| خواهر در انتظار عروسش سیاهپوش | در حجله گاه با تن مجروح و مضطر است}}
{{ب| «عاجز» بنال در غم شاهان به روز و شب | در مجلسی که فاطمه با دیده  تر است}}
{{پایان شعر}}
 
 
همچنین روضه منظومی که برای حضرت عباس (ع) خوانده می شود، عبارت است از: <ref>همان، ص 86-87.</ref>
 


{{شعر}}
{{ب| میان تازه جوانان چو حضرت عباس | جهان ندیده جوانی به صورت عباس}}
{{ب| مه دو هفته خجل می شدی اگر می دید | به بارگاه حسین ماه طلعت عباس}}
{{ب| ندیده دیده گردون دلاوری به زمانه | به طمطراق جلال و نزاکت عباس}}
{{ب| به روز معرکه شیر فلک هراسان بود | از آن سواری و سهم و صلابت عباس}}
{{ب| نشد برای کسی در برادری ممکن | برادری به وفا و به غیرت عباس}}
{{ب| چو العطش ز سکینه به خیمه گشت بلند | روان ز دیده شدی اشک حسرت عباس}}
{{ب| گرفت مشک و روان شد به سوی شط فرات | دگر به خیمه نشد استقات عباس}}
{{ب| جهان نالان شد اندر دمی که او افتاد | به خاک تیره لوای شجاعت عباس}}
{{ب| جهان بدیده زینب سیاه شد همچون شب | دمی که گشت نگون سرو قامت عباس}}
{{ب| میان این همه غم ها به روز عاشورا | شکست پشت حسین در مصیبت عباس}}
{{ب| فلک به داغ علی اکبر جوان پاشید | نمک به زخم حسین در شهادت عباس}}
{{ب| بنال ای دل و برگو به ناله جانسوز | فدای آن تن مجروح و طاقت عباس}}
{{ب| بزرگوار خدایا «عاجز» را نصیب کن | به رستخیز قیامت شفاعت عباس}}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
در مجموع، به نظر می رسد هدف از برپایی مجالس روضه، اشاعه فرهنگ عاشورا و عاشورایی است. روضه خوان ها اغلب نظم و نثر را با هم ترکیب می کنند و به شیوه ای خاص بر بالای منبر به ذکر مصائب امام حسین (ع) و وقایع عاشورا می پردازند. روضه خوانی از سویی بیان وقایع تاریخی است، اما به لحاظ شکل، هنر خاصی از نوع بیان در آن به کار رفته است. جنبه آوازی، انتخاب مطالب، تلفیق آن ها با یکدیگر، استفاده از شعر و تعابیر عاطفی همه این ها ماهیت روضه خوانی را از صورت تاریخی محض درآورده و آن را به نوعی کار هنری و شعاری تبدیل کرده است. <ref>انوری پور، 1390، ص 35.</ref>
==منبع==
==منبع==
* [[محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران|اصغر شعاع، علی آنی‌زاده، رقیه حاج محمدیاری، شهرزاد دوستی، الهه شایسته رخ، محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ص 183-188.]]
* [[محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران|اصغر شعاع، علی آنی‌زاده، رقیه حاج محمدیاری، شهرزاد دوستی، الهه شایسته رخ، محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ص 183-188.]]
۱۰٬۰۷۲

ویرایش